ΙΟΥΔΑΣ ΙΣΚΑΡΙΩΤΗΣ, ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η μορφή του Ιούδα του Ισκαριώτη και η πράξη του να προδώσει τον Χριστό έχει αποτελέσει πεδίο έρευνας και αντιπαράθεσης των ιστορικών και ερμηνευτών των χρόνων της Καινής Διαθήκης.

Έχει λοιπόν υποστηριχτεί από κάποιους πως τα Ευαγγέλια περιγράφουν τη πράξη του αυτή, λόγω αντισημιτισμού και αντιιουδαϊσμού επειδή το όνομά του παραπέμπει συνειρμικά στους Εβραίους ( Ιούδας = Ιουδαίοι)...

Εδώ όμως παραβλέπονται κάποια στοιχεία. Αν η Καινή Διαθήκη κατέχεται από αντισημιτισμό και αντιιουδαϊσμό γιατί τότε να περιλαμβάνει ανάμεσα στα βιβλία της, την επιστολή του Παύλου προς Εβραίους; Έπειτα ο κορυφαίος των Αποστόλων, ο Παύλος γιατί δεν αποφεύγει να δηλώσει – να καυχηθεί μάλιστα – για την καταγωγή του ως Ιουδαίος; «Αλλά για οτιδήποτε πράγμα και αν τολμά κανείς να καυχηθεί – ομιλώ σαν ανόητος – θα τολμήσω και εγώ. Εβραίοι είναι αυτοί; Και εγώ είμαι. Ισραηλίται είναι; Και εγώ. Απόγονοι του Αβραάμ; Και εγώ.» 2 επιστολή προς Κορινθίους κεφάλαιο 11, στίχοι 21 – 23. Και μία ακόμη ένστασή μας για το συνειρμό Ιούδας = Ιουδαίοι. Αν λοιπόν το όνομα Ιούδας οδηγεί συνειρμικά στους Ιουδαίους γιατί τότε να περιλαμβάνει η Καινή Διαθήκη την επιστολή του αδελφού του Χριστού, Ιούδα;     

Δέον επίσης να ληφθεί υπόψη πως η περιγραφή της πράξης αυτής του Ιούδα ήταν μεγάλο πλήγμα για την Χριστιανική κοινότητα. Γιατί σκεφτείτε τι αντίκτυπο είχε στο κήρυγμα των Αποστόλων και των μετέπειτα Χριστιανών αυτό καθαυτό το γεγονός, πως ένας μαθητής πρόδωσε τον διδάσκαλό του. Βέβαια, όπως έχουμε επισημάνει και αλλού η Καινή Διαθήκη είναι θρησκευτικό βιβλίο και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Η περιγραφή λοιπόν της προδοσίας του Ιούδα έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα, επειδή την εποχή που γράφονταν ήδη είχαν αρχίσει οι πρώτοι διωγμοί κατά των Χριστιανών και ήδη κάποιοι Χριστιανοί κατέδιδαν τους αδελφούς τους. Για να τους ενδυναμώσει λοιπόν αυτούς και να τους υπενθυμίσει πως ο διδάσκαλός τους έπαθε κάτι ανάλογο γράφτηκαν όσα γράφτηκαν.

Άλλους ιστορικούς και ερμηνευτές των χρόνων της Καινής Διαθήκης προβληματίζει τα κίνητρα της προδοσίας του Ιούδα. Ήταν πράγματι μόνο η φιλαργυρία που ώθησε τον Ιούδα στην πράξη του αυτή και η οποία περιγράφεται στα Ευαγγέλια και την υμνογραφία της Εκκλησίας μας ή κάτι άλλο;

Και ο προβληματισμός αυτός υφίσταται επειδή το ποσό της προδοσίας που εισέπραξε ο Ιούδας ήταν ευτελέστατο, καθώς επίσης και η επιστροφή του ποσού αυτού, η μεταμέλειά του – χωρίς αληθινή μετάνοια – και εν τέλει η αυτοκτονία του.

Τα 30 αργύρια ισοδυναμούσαν με 120 δηνάρια που ήταν τότε 120 κατώτατα ημερομίσθια ή η αποζημίωση για την απώλεια ενός δούλου, ποσό πράγματι ευτελές για την παράδοση κάποιου από τον οποίο πίστευε πως κινδύνευε το Ιουδαϊκό κατεστημένο και επιθυμούσε διακαώς την εξόντωσή του.

Έτσι οι ιστορικοί και ερμηνευτές στράφηκαν στο συνθετικό που συνοδεύει το όνομά του. Το Ισκαριώτης. Ακολουθώντας λοιπόν την άποψη του O.Cullman που πρώτος την διατύπωσε συμφωνούν πως μάλλον δεν δηλώνει τον τόπο καταγωγής του, γιατί πουθενά στην Παλαιστίνη δεν υπάρχει τοποθεσία ή οικισμός με το όνομα Ισκαριώθ ή Καριώθ. Οπότε μάλλον πρέπει να προέρχεται από αλλού. Υποστηρίζουν λοιπόν πως είναι παραφθορά του «Σικαριώτης» ή «Σικάριος» και δηλώνει την ένοπλη ζηλωτική δράση του Ιούδα.

Οι Ζηλωτές ήταν ένα κίνημα της εποχής του Χριστού που συχνά έκανε απελευθερωτικούς πολέμους εναντίον των Ρωμαίων κατακτητών γιατί πίστευαν πως έτσι θα έρθει πιο γρήγορα η Βασιλεία του Θεού. Βέβαια όλα αυτά τα πλήρωναν με άφθονες θυσίες και αίμα.

Στην πάλη τους αυτή χρησιμοποιούσαν ένα ειδικό μαχαίρι που λατινικά ονομαζόταν sicus εξ’ ου και Σικάριος.

Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε πως και άλλοι μαθητές του Χριστού προέρχονταν από τους Ζηλωτές όπως ο «Σίμων ο Ζηλωτής» Λουκά 6:15 ή «Σίμων ο Κανανίτης» με το «κανανίτης» να είναι εξελληνισμός της αραμαϊκής λέξης «kenana»(ζηλωτής, αυτός που έχει ζήλο).

Έτσι ο Ιούδας είχε πλαισιώσει μαζί με άλλους μαθητές τον Χριστό οι οποίοι εμφορούντο με Μεσσιανικές αντιλήψεις και οι οποίες πίστευαν πως πραγματοποιούνται στο πρόσωπο του Χριστού.

Αντιλήψεις όμως που δεν είχαν καμία σχέση με τον Μεσσία που περιγράφουν οι Γραφές ο οποίος κηρύττει μετάνοια, αγάπη, συγχώρεση των εχθρών, ένα πνευματικό δηλαδή Μεσσία, αλλά αντίθετα ένα κοσμικό Μεσσία που θα αποκαταστήσει την εθνική κυριαρχία του Ισραήλ.

Οι αντιλήψεις αυτές είχαν καλλιεργηθεί επειδή το κράτος του Ισραήλ έτυχε να βρίσκεται γεωγραφικά εκεί που κατέληγαν οι μεγάλοι εμπορικοί και στρατιωτικοί δρόμοι. Έτσι οι ισχυροί κάθε εποχής επιθυμούσαν να κατέχουν αυτούς τους δρόμους, με αποτέλεσμα οι Ιουδαίοι εκτός από κάποιες ελάχιστες περιόδους της ιστορίας τους να ζουν πάντα υπό ξένη κατοχή.

Γι’ αυτό άλλωστε είχε αναπτυχθεί μια μεσσιανική παραφιλολογία η οποία μιλούσε για ένα Μεσσία που θα ερχόταν μέσα από τη θάλασσα πάνω σε σύννεφα και με την υπεράνθρωπη δύναμή του θα κατανικούσε τους εχθρούς, στην προκειμένη περίπτωση του Ρωμαίους, θα εγκαθιστούσε παγκόσμια εξουσία και θα χόρταινε τους Ιουδαίους ψωμί. Γνωστό άλλωστε είναι το επεισόδιο που περιγράφουν τα Ευαγγέλια όταν ο Χριστός έκανε το θαύμα με τα πέντε ψωμιά και τα δύο ψάρια και χόρτασαν πέντε χιλιάδες άνθρωποι, αυτοί ήθελαν να τον ανακηρύξουν βασιλέα, Ιωάννης 6:1 – 15.

Βέβαια η Μεσσιανική αυτή παραφιλολογία δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των Ιουδαίων. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και σε εμάς με το μύθο «του Μαρμαρωμένου βασιλιά». Πως δεν είχε σκοτωθεί ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, αλλά κρύφτηκε σε μια κρύπτη όπου τον μαρμάρωσε ο Θεός για να τον ξεμαρμαρώσει όταν έλθει ο κατάλληλος καιρός και να μπει επικεφαλής των Ελληνικών στρατευμάτων με τα οποία θα κατακτήσει και πάλι την Κωνσταντινούπολη.

Έχοντας λοιπόν ο Ιούδας κατά νου την παραπάνω Μεσσιανική παραφιλολογία και βλέποντας όλα τα θαυμαστά που πραγματοποιούσε ο Χριστός καθώς και την δυναμική του παρουσία και το επαναστατικό του κήρυγμα ήταν σχεδόν βέβαιος πως όλα όσα πίστευε για τον εγκόσμιο Μεσσία θα πραγματοποιηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Όμως ο αρχικός του ενθουσιασμός αρχίζει να ξεφτίζει σιγά – σιγά για την εικόνα που παρουσιάζει ο Χριστός προς το τέλος της δημόσιας δράσης του, όταν παρά την λαϊκή αποδοχή και την υπεράνθρωπη δύναμη που διαθέτει όχι μόνο αρνείται την ανατροπή του Ιουδαϊκού κατεστημένου και της ρωμαϊκής κυριαρχίας αλλά επιπλέον κηρύττει ένα Μεσσία πνευματικό, απογυμνωμένο από κάθε είδους κοσμική δύναμη και εξουσία, που θα διωχτεί και θα απορριφτεί.

Απογοητευμένος λοιπόν από τη στάση του Δασκάλου του και για λόγους θρησκευτικής συνέπειας και ιδεολογικής πιστότητας στο κοσμικό Μεσσιανικό όραμά του, αποφασίζει να παρέμβει με το να αναλάβει το χρέος απέναντι στο έθνος του. Και το χρέος αυτό θεωρεί πως θα το πετύχει συμμαχώντας μυστικά με αυτούς που πιστεύει πως διασώζουν την διαφύλαξη της παράδοσης και των ιερών και οσίων του έθνους του. Και αυτοί δεν είναι άλλοι από την θρησκευτική ηγεσία.

Έτσι ο Ιούδας προδίδει τον δάσκαλό του, αφού όλα όσα είχε «επενδύσει» επάνω του τα βλέπει να γκρεμίζονται, κάτι που δεν μπορεί να δεχτεί με τίποτα αφού είναι κυριευμένος από τον θεοκρατικό εθνικισμό και τον εγκοσμιοκρατικό μεσσιανισμό.

Η μετέπειτα επιστροφή των χρημάτων και η αυτοκτονία του, δίνουν πράγματι μεγάλο έρεισμα στην εκδοχή των ιδεολογικών κινήτρων της προδοσίας του και λιγότερο της απλής φιλοχρηματίας του.

Βέβαια όλα αυτά πρέπει να αντιμετωπίζονται και με κάποιο σκεπτικισμό, γιατί κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα φέρει το μέλλον. Πάντως πιστεύουμε πως δεν είναι κακό να ακούγονται και αυτές οι απόψεις. Όμως, όπως και να έχει το πράγμα, το γεγονός της προδοσίας του Ιούδα συνέβη και δεν μπορεί να παραβλεφθεί, άσχετα με τα κίνητρα που τον οδήγησαν σ’ αυτό. 

            

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Παντελής Καλαϊτζίδης, Ο πειρασμός του Ιούδα… Από την ιστορία της θείας οικονομίας στην ιστορία της εθνικής παλιγγενεσίας, περιοδικό «Σύναξη», τεύχος 79.

2. Θρησκευτικά Β΄ Γυμνασίου, Καινή Διαθήκη, Ο Ιησούς Χριστός και το έργο του, 2007

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.