Του Ιωάννη Πλεξίδα, Δρ Δογματικής Θεολογίας και Δρ Φιλοσοφικής Ανθρωπολογίας
Με αφορμή το βιβλίο του Harold Kushner, «Κατακτώντας την ευτυχία»
Στο βιβλίο του «Κατακτώντας την ευτυχία» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «λογείον», με πρόλογο του π. Φιλόθεου Φάρου, ο Harold Kushner, μέσα από μια σειρά θετικών ενεργοποιήσεων προσεγγίζει, μεταξύ άλλων, το ερώτημα για το πραγματικό νόημα της θρησκείας. Ο ουσιακός χαρακτήρας της θρησκείας, αυτό που πραγματικά είναι η θρησκεία στην πιο καθαρή μορφή της, θα πει, πηγάζει από την κατ’ εξοχήν ιδιότητα του Θεού, που δεν είναι άλλη από την ανέκπτωτη και ανυπόκριτη αγάπη. (Α΄ Ιωάν. 4, 16)...
Ο Θεός της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, ο ένας Θεός, είναι ο Θεός της αγάπης. Γι’ αυτό και τονίζει σχεδόν σ’ όλο του το βιβλίο πως «το ουσιαστικό μήνυμα της θρησκείας είναι ένα μήνυμα λύτρωσης και όχι ένα μήνυμα περιορισμού ή τιμωρίας». Η έννοια της απενοχοποίησης με σκοπό την επανεύρεση της αρμονικής σχέσης του ανθρώπου με τον εαυτό του, τον Θεό, άρα και τον συνάνθρωπό του, αποτελεί τον κεντρικό άξονα της σκέψης του συγγραφέα, ο οποίος, προκειμένου να καταστήσει σαφή τη σκέψη του, ανακατασκευάζει παλαιοδιαθηκικά χωρία και επανερμηνεύει την ιστορία τους με τέτοιον τρόπο, ώστε να θεωρηθεί η θρησκεία πηγή θεραπείας και όχι αιτία ενοχικών —και κατά συνέπεια, καταστροφικών για το ανθρώπινο πρόσωπο— συμπλεγμάτων.
«Είναι δυστύχημα», θα γράψει, «που τόσο πολλοί από εμάς έχουμε ανατραφεί να θεωρούμε τη θρησκεία ως τη φωνή της κατάκρισης που μας κάνει να αισθανόμαστε ένοχοι. Θα ευχόμουν να βλέπαμε τη θρησκεία ως πηγή θεραπείας και απελευθέρωσης από την ενοχή».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσπάθειάς του για επανερμηνεία των Βιβλικών χωρίων αποτελεί η διήγηση της έξωσης των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο, ό,τι η χριστιανική παράδοση έχει χαρακτηρίσει ως Προπατορικό Αμάρτημα. Η ερμηνεία του Kushner, αποτελεί μια αποκάλυψη για τον ανυποψίαστο αναγνώστη, όπως επισημαίνει ο π. Φιλόθεος Φάρος στον πρόλογο του βιβλίου. Η διήγηση αυτή, είναι η βιβλική εκδοχή της θεωρίας της εξέλιξης. Ο Θεός δεν απαγορεύει τη βρώση του καρπού της γνώσης του καλού και του κακού, αλλά προειδοποιεί ότι η ανθρώπινη κατάσταση, σε αντίθεση με την κατάσταση του ζώου, είναι κατάσταση περίπλοκη και περιπετειώδης. Έχει διλλήματα, συγκρούσεις και επιλογές που, συχνά, είναι εξαιρετικά επώδυνες. «Δείτε αυτά τα χωρία», θα πει o συγγραφέας, «με άλλο μάτι, χωρίς την προκατάληψη ότι πρόκειται για μια ιστορία παρεκτροπής και τιμωρίας. Η εργασία, η σεξουαλική επαφή, η απόκτηση των παιδιών, η συνείδηση της θνητότητας, η γνώση του καλού και του κακού, δεν είναι ακριβώς αυτά τα πράγματα που μας διαχωρίζουν από το βασίλειο των ζώων; Είναι τα πράγματα που μας κάνουν ανθρώπινους, οι πηγές της δημιουργικότητάς μας. Μπορεί, βέβαια, να είναι πράγματα επώδυνα, προκαλούν, όμως, εκείνο το είδος του πόνου που οδηγεί στην ωριμότητα και στην εξέλιξη, όπως ακριβώς στην ωριμότητα οδηγεί και η ευθύνη του να είσαι στέλεχος μιας εταιρείας, αντί απλός εργάτης, ή η ευθύνη του να είσαι γονιός με πολλές φροντίδες, αντί να μένεις άτεκνος». Η ιστορία του κήπου της Εδέμ, για τον Κούσνερ, δεν είναι, τελικά, η ιστορία της πτώσης του ανθρώπου, είναι η ιστορία της εμφάνισης του ανθρώπινου είδους. Του ανθρώπου που καλείται να ωριμάσει και να εξελιχθεί πνευματικά, ώστε να σταθεί ενώπιον του Πατέρα και Δημιουργού του. Του ανθρώπου, δηλαδή, που καλείται να επιλέξει ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ανάμεσα στη θεόσδοτη, αγαπητική κοινωνία και στον εγωκεντρικό, αυτονομημένο βίο.
Ο συγγραφέας αναφέρεται σ’ έναν Θεό που μπορεί και μας αγαπάει, ακόμη και όταν εμείς αδυνατούμε ν’ αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Έναν Θεό που μας αποδέχεται, παρόλη την ανεπάρκεια και την ατέλειά μας. Έναν Θεό, που αναζητά την ατέλεια, για να μπορέσει να παρεισφρήσει και να γεμίσει όπου έχουμε αφήσει κενά, με τις αστοχίες και τις αποτυχίες μας. Είμαστε «καταδικασμένοι» να μετέχουμε της αγάπης του Θεού, καθώς ο Θεός, «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωση αληθείας ελθείν» (Α΄ Τιμ. β΄ 4). Το να λέμε ότι θα χάσουμε την αγάπη του Θεού, είναι σαν να αμφισβητούμε την αγάπη Του και τη συγχώρεσή Του. Αν ο άνθρωπος είναι ικανός να συγχωρεί τα σφάλματα των ανθρώπων, και να δικαιολογεί τις αστοχίες τους, πώς είναι δυνατόν να μην είναι ικανός για συγχώρεση ο Θεός;
Και η αποδοχή αυτής της ατέλειας πρωτίστως σε εμάς τους ίδιους και δευτερευόντως ή ισοτίμως και στους άλλους σημαίνει και την αποδοχή του Θεού στη ζωή μας και στη σχέση μας με τον συνάνθρωπο που μαθαίνουμε να τον συγχωρούμε, να τον αποδεχόμαστε όπως ακριβώς είναι, με όλα τα ελαττώματά του, να αναγνωρίζουμε την τελειότητά του στην ατελή του ανθρώπινη υπόσταση. Εξάλλου «Η τελειότητα ανήκει στον ουρανό, αυτός ο κόσμος είναι για πλάσματα ατελή με ελαττώματα» που είναι το ίδιο αγαπητά και αρεστά στον δημιουργό τους, ακριβώς επειδή πασχίζουν με τις δυνάμεις τους να ψηλώνουν κάθε μέρα και λίγο παραπάνω από το κανονικό τους, επειδή τολμούν να αποδέχονται την ατέλεια της ανθρώπινης φύσης τους με αξιοπρέπεια και την βαθιά εκείνη πεποίθηση πως είναι ήδη τέλεια ενώπιον Θεού (βλ. την παρουσίαση του βιβλίου από την Αναστασία Γκίτση στο περιοδικό Σύναξη, τεύχος 115, σσ. 105-106. ). «Το να είσαι ακέραιος μπροστά στον Θεό», θα επισημάνει, «σημαίνει να σταθείς μπροστά Του με όλα σου τα ελαττώματα, αλλά και με όλες σου τις αρετές, και να λάβεις το μήνυμα ότι είσαι αποδεκτός. Να είσαι ακέραιος σημαίνει να υψωθείς πάνω από την ανάγκη να προσποιείσαι τον τέλειο, να υψωθείς πάνω από τον φόβο ότι θα σε απορρίψουν, επειδή δεν είσαι τέλειος… Να ξέρεις ότι έκανες λάθος, γιατί η πρόκληση του να είσαι άνθρωπος είναι τόσο μεγάλη, ώστε κανείς δεν καταφέρνει να κάνει πάντα το σωστό. Ο Θεός δεν μας ζητάει τίποτα περισσότερο απ’ αυτό».
Στο τέλος, υπογραμμίζει ο συγγραφέας, αν είμαστε αρκετά γενναίοι για να αγαπάμε, αν είμαστε αρκετά δυνατοί για να συγχωρούμε, αν είμαστε αρκετά γενναιόδωροι για να χαιρόμαστε με την ευτυχία των άλλων, κι αν είμαστε αρκετά συνετοί για να δούμε ότι υπάρχει αρκετή αγάπη για όλους, τότε θα μπορέσουμε να φθάσουμε σε μια εκπλήρωση που κανένα άλλο ζωντανό πλάσμα δεν πρόκειται ποτέ να γνωρίσει. Θα μπορέσουμε να εισέλθουμε και πάλι στον Παράδεισο.
Ο Kushner μας διδάσκει πώς μπορούμε να μάθουμε να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους, ακόμα και όταν αυτοί δεν είναι τέλειοι. Μας δείχνει πώς η αποδοχή και η συγχώρεση μπορούν να αλλάξουν τις σχέσεις μας με τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας και μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση του να είμαστε άνθρωποι. Πρόκειται για ένα βιβλίο που η επίδρασή του δεν μπορεί παρά να είναι κρίσιμη και λυτρωτική για τον αναγνώστη, καθώς φανερώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ότι οι αλήθειες δεν ανακαλύπτονται με τις σχολαστικές εκλογικεύσεις, τις διανοητικές ακροβασίες και τις βιβλιογραφικές περιπλανήσεις, αλλά μόνο μέσα απ’ τη ζωή και στη ζωή και προσφέρει τα εργαλεία για να αλλάξουμε τη ζωή μας και να διορθώσουμε τις κατεστραμμένες και πληγωμένες ψυχές μας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή
κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι
υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.
Πολύ όμορφο άρθρο. Για να αγαπήσεις και να ανοιχτείς στον ατελή χρειάζεται πολλή γενναιότητα και γενναιοδωρία ;-)
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαιρετε!ο συγγραφεας ειναι ορθοδοξος?και αν δεν ειναι, υπαρχει κατι παρομοιο ορθοδοξο που να μιλαει για τις εντολες του Θεου ως θεραπεια?και εννοω κατι για το μεσο αναγνωστικο κοινο.να μπορει να το διαβασει και καποιος μη σχετικος.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Το να είσαι ακέραιος μπροστά στον Θεό», θα επισημάνει, «σημαίνει να σταθείς μπροστά Του με όλα σου τα ελαττώματα, αλλά και με όλες σου τις αρετές, και να λάβεις το μήνυμα ότι είσαι αποδεκτός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Θεός είναι άγιος. Ως άγιος, δε μπορεί να αντέξει τη παρουσία της αμαρτίας. Ως αμαρτωλοί εμείς δε υπάρχει περίπτωση να γίνουμε αποδεκτοί μπροστά στο Θεό. Μάλιστα, όπως λέει και η Αγία Γραφή, είμαστε νεκροί στις αμαρτίες μας. Άρα λοιπόν, το να σταθούμε μπροστά στο Θεό και να περιμένουμε να πάρουμε το μύνημα της αποδοχής είναι ενάντια στη Χριστιανική Πίστη που δίδαξαν οι Πατέρες. Ο Θεός δικαιώνει τους ανθρώπους μέσω του Ιησού Χριστού. Αν δε δεχθούμε αυτόν πρώτα, το μύνημα που λαμβάνουμε απ'τον Θεό είναι ότι η κόλαση μας περιμένει.
Παρακαλούνται οι κύριοι ανώνυμοι αν ξανασχολιάσουν να βάλουν ένα όνομα ή ψευδώνυμο. Σε διαφορετική περίπτωση θα διαγράψω τα σχόλιά τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧρήστος - αντιαιρετικός
Ο συγγραφέας ονομάζεται Harold Kushner και είναι ραββίνος. Το βιβλίο του είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο και ψυχοτονωτικό. Δεν γράφει θεολογία, με την κλασική σημασία του όρου, αλλά προσπαθεί να μεταφέρει στο χαρτί τις δικές του απορίες και όσα του μεταφέρει το ποίμνιό του. Το βιβλίο του, άλλωστε, έχει ταξινομηθεί στην κατηγορία ψυχολογία/αυτοβελτίωση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχει μάλιστα βραβευθεί από Χριστιανικούς οργανισμούς και έχει πάρει το βραβείο cristopher για τα βιβλία του. Ένα βραβείο που δίνεται σε εκείνους που με τα βιβλία τους έχουν κάνουν καλύτερο τον κόσμο μας.
Η άποψη που έγραψε ο "ανώνυμος", η οποία φορά τη θεολογία της χάριτος σε σύνολη την πατερική σκέψη(!) με το γενικόλογο "οι πατέρες δίδαξαν", δεν μπορεί, φυσικά, να απαντηθεί μέσα σε λίγες γραμμές. Θα ήθελα, ωστόσο, να επισημάνω κάποια ζητήματα που αφορούν το κείμενο.
ΑπάντησηΔιαγραφή(1) Αρχικά θεωρώ ότι πριν κρίνουμε έναν συγγραφέα, θα πρέπει να διαβάσουμε το έργο του, και να μη στεκόμαστε σε μία φράση του, απολυτοποιώντας την. Κάτι τέτοιο κάνουν οι αιρετικοί σε σχέση με την Αγία Γραφή, καθώς αίρουν (αίρεση) από τη σύνολη αλήθεια ένα μέρος της και το καθιστούν μοναδική αλήθεια.
(2)Επίσης δεν χρειάζεται (ή αν θέλετε είναι εσφαλμένο) να προβάλλουμε στον συγγραφέα τις δικές μας απόψεις και αντιλήψεις. Ο συγγραφέας είναι ραββίνος και αναλύει κείμενα της δικής του παράδοσης (μήπως η Παλαιά Διαθήκη δεν είναι κείμενο της εβραϊκής παράδοσης;), μέσα από σύγχρονες ψυχολογικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Σκοπός του δεν είναι να γράψει θεολογία, όπως άλλωστε το επισημαίνει, αλλά να επαναπροσεγγίσει αυτά τα κείμενα, να τα μεταφέρει στη σύγχρονη πραγματικότητα, να μην τα δίνει σαν κέιμενα-απολιθώματα μιας παράδοσης, αλλά σαν κείμενα που ακόμη και σήμερα μπορούν να αλλάξουν τη ζωή του ανθρώπου. Γι'αυτό δίνει και μια διαφορετική ερμηνεία της πτώσης, καθώς και μία διαφορετική ερμηνεία της δολοφονίας του Άβελ από τον Κάιν.
Δεν θέτει το ζήτημα της δικαίωσης, αλλά το ζήτημα των ενοχών που φορτώνουν στους ανθρώπους διάφορες θρησκείες, επισημαίνοντας ότι "Ὁ θεός ἀγάπη ἐστι", θέλοντας, ακριβώς, να δείξει ότι ο πηρύνας του μηνύματος των δύο, τουλάχιστον, μονοθεϊστικών θρησκειών (Ιουδαϊσμός-Χριστιανισμός)είναι η αγάπη. Και σκοπός τους δεν είναι να μας απομακρύνουν από τον Θεό, αλλά να μας φέρουν κοντά του, σε μια θεόσδοτη, αγαπητική κοινωνία.
(3)Είναι ένας αλλόθρησκος (όχι ετερόδοξος ή αιρετικός, αλλά αλλόθρησκος), και επειδή ακριβώς είναι αλλόθρησκος, το κείμενο του, που βρίσκεται πολύ κοντά στις χριστιανικές αρχές και τα χριστιανικά ίδεώδη, έχει μεγάλη σημασία γι'εμάς, τους χριστιανούς. Όπως ακριβώς μεγάλη σημασία είχαν τα κείμενα των φιλοσοφων για τους πατέρες, τα οποία είχαν τον "σπερματικό λόγο", κατά τον Ιουστίνο. Γι' αυτόν τον λόγο έχει και νόημα η μελέτη του κειμένου και η παρουσία του σ'ένα ορθόδοξο μπλογκ.
(4)Τέλος, χωρίς να έχει καμία σχέση με το βιβλίο, ήθελα να υπενθυμήσω ότι δεν έχουν "χρεία ἰατρού οἱ ὑγιαίνοντες, ἀλλά οἱ πάσχοντες" (Λουκάς, 5:31), και όπως ο ίδιος ο Κύριος είπε: "οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν" (Ματθαῖος, 9: 13). Ό Κύριος, εξάλλου, είναι ο "ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου!” (Ιωάν. 1,29 ", όλου του κόσμου και όχι μερικών ανθρώπων. Εξάλλου, η επιθυμία του Θεού είναι: "θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθὴναι" (Α'Τιμόθεος, 4:10).
Προσθέτω, τέλος ένα απόσπασμα από ένα κείμενο του π. Γεωργίου Μεταλληνού: "η Χριστιανική Ορθοδοξία δεν κλείνεται στα στενά όρια ενός θρησκεύματος, που ενδιαφέρεται μόνο για τους οπαδούς του, αλλά, όπως ο Θεός, «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωση αληθείς ελθείν» (Α΄ Τιμ. 2.4), αφού ο Θεός είνα «σωτήρ πάντων ανθρώπων» (Α΄ Τιμ. 4.10). η αρρώστια λοιπόν για την οποία μιλάει ο Χριστιανισμός είναι πανανθρώπινη (Ρωμ. 5.12: «...εις πάντας ανθρώπους ο θάνατος διήλθεν, εφ’ ω (= λόγω του οποίου θανάτου) πάντες ήμαρτον» (=αστόχησαν στην πορεία τους προς την θέωση. Όπως δε η πτώση (δηλαδή η αρρώστια) είναι πανανθρώπινη, έτσι και η σωτηρία – θεραπεία εξαρτάται άμεσα από τη λειτουργία του εσωτερικού του κάθε ανθρώπου." (http://www.oodegr.com/oode/psyxotherap/therapeia1.htm)
Ευχαριστώ για τον χώρο που μου διαθέσατε. Είμαι στη διάθεση του κάθε καλοπροαίρετου αναγνώστη.
Ιωάννης Πλεξίδας, διδάκτωρ βυζαντινής φιλοσοφίας-διδάκτωρ φιλοσοφικής ανθρωπολογίας.
Καταρχάς θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη που δεν έβαλα το όνομά μου (έκανα το σχόλιο που μιλάει για τη δικαίωση).
ΑπάντησηΔιαγραφήΩς αναφορά στο πολύ ενδιαφέρον σχόλιο του κου Πλεξίδα θα ήθελα να πω τα παρακάτω:
1. Φυσικά και δε θα πρέπει να κρίνουμε το συνολικό έργο κάποιου απομονονόντας μια φράση του. Δεν θα ήταν δίκαιο κάτι τέτοιο. Παρόλ' αυτά, αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορούμε να διαφωνήσουμε με συγκεκριμένες φράσεις του. Είμαι σίγουρος κε Πλεξίδα ότι και εσεις θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι ως Χριστιανοί, είμαστε αποδεκτοί μπροστά στο Θεό όχι επειδή απλώς πήγαμε μπροστά του (ανεξάρτητα του κοινωνικο-πολιτικού μας περιβάλλοντος), αλλά επειδή πιστεύουμε στο έργο του Ιησού Χριστού. Αλλιώς, ο σταυρός θα ήταν μάταιος ή δε θα ήταν ο μοναδικός δρόμος της λύτρωσης.
2. Εφόσον ο συγγραφέας δεν είναι χριστιανός τότε αυτό σημαίνει πως δεν δέχεται την ανάσταση του Κυρίου μας ως πραγματικότητα ούτε ως λύτρωση. Αυτό δεν είναι που τον κατατάσει αλλόθρησκο; Επίσης, λέτε ότι δεν γράφει θεολογία. Συμφωνώ. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν είναι θεολογικά υπόλογος. Μπορεί να γράφει για όποιο θέμα θέλει. Τα γραπτά μας όμως δε θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τη Γραφή και τη πατερική Θεολογία για να είναι αποδεκτά;
3. Συμφωνώ απόλυτα. Όπως είπα και πριν, θα πρέπει αυτά που γράφονται να ελέγχονται με τις χριστιανικές διδασκαλιες.
4. Αυτό που θα ήθελα να παρατηρήσω εδώ είναι γιατί ενώ ο Παύλος στην επιστολή προς Ρωμαίους χρησιμοποιεί τη λέξη 'θάνατος', εσείς τη μεταφράζετε 'αρρώστια'; Υπάρχει κάποιος λόγος; Για μένα οι έννοιες του θανάτου και της αρρώστιας έχουν σημαντικές διαφορές και αναφέρονται σε διαφορετικές καταστάσεις. Θα ενδιαφερόμουν να μάθω το λόγο της αντικατάστασή τους.
Αγαπητέ κ. Ιωάννη Κατοπ., αρχικά θα ήθελα να σας πω ότι δεν μετέφρασα εγώ τη λέξη "θάνατος" με τη λέξη "αρρώστια". Το κείμενο που παραθέτω, όπως αναφέρω και στο κείμενό μου, είναι του π. Γεωργίου Μεταλληνού (υπάρχει και το σχετικό λίνκ). Αλλά ούτε και ο π. Γεώργιος μεταφράζει τον "θάνατο" ως "αρρώστια", όπως φαίνεται στο κείμενό του. Απλώς, χαρακτηρίζει τον θάνατο "αρρώστια", γιατί πρόκειται για αλλοίωση της φυσικής κατάστασης του ανθρώπου, για ασθένεια που έμφανίστηκε στην παραφύση κατάσταση της ύπαρξης. Ο θάνατος δεν ανήκει στην τάξη που όρισε ο Θεός στον κόσμο. Εϊναι "τὰ ὀψώνια τῆς ἀμαρτίας" (Ρωμαίους, 6:23). Ο άνθρωπος δεν δημιουργηθηκε για να πεθαίνει. Ήρθε στην ύπαρξη για να υπάρχει και όχι να χάνεται: "Θεὸς θάνατον οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ τέρπεται ἐπ' ἀπωλείᾳ ζώντων. Ἔκτισε γὰρ εἰς τὸ εἷναι τὰ πάντα... καὶ οὐκ ἔστιν ἐν αὐταῖς φάρμακον ὀλέθρου οὔτε ἄδου βασίλειον ἐπί γῆς" (Σοφία Σολομώντος, 1:13-14). Και αυτή η πεποίθηση, για τον θάνατο ως αρρώστια και συνέπεια της πτώσης, αποτελεί κοινό τόπο σε όλους τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. (Και αυτό δεν είναι γενικολογία, αλλά αποτέλεσμα προσωπικής μελέτης-τα βιβλιογραφικά στοιχεία βρίσκονται στη διάθεση του κάθε αναγνώστη. Από τον Ιουστίνο μέχρι τον Γρηγόριο Παλαμά.)
ΑπάντησηΔιαγραφή"Θεολογικά υπόλογος", όπως γράφετε, δεν νομίζω ότι είναι κανείς. Και απέναντι σε ποιον είναι υπόλογος; Στους κοσμικούς; Στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς; Στις εκκλησιαστικές αρχές; Και πότε είναι υπόλογος; Όταν γράφει τις απόψεις του; Προσωπικά πιστεύω ότι "οὗ δὲ τὸ πνεῦμα τοῦ Κυρίου, ἐλευθερία" (Β΄ Κορινθίους, 3:17). Ο κάθε άνθρωπος είναι υπόλογος μόνο στον Θεό. Είναι, φυσικά, υπόλογος, όταν παρουσιάζει τον εαυτό του ως κάτι άλλο απ'αυτό που είναι. Αν, π.χ. είναι Προτεστάντης, και προσποιείται τον Ορθόδοξο, για κάποιους λόγους. Κατά τα άλλα είναι ελεύθερος, να εκφράσει την άποψή του, και οι υπόλοιποι μπορούμε να διαλεχθούμε πάνω στην άποψή του. Αυτό είναι και το μεγαλείο του Θεού. Το ότι άφησε τον άνθρωπο ελεύθερο να επιλέξει. Και μέσα από αυτή την ελευθερία έρχεται και η πνευματική ωρίμανση του ανθρώπου.
Θα χαιρόμουν, αν κάνατε τον κόπο να διαβάσετε το βιβλίο και να υπάρξουν ερωτήσεις για το βιβλίο καθαυτό, και όχι γενικές (δεν έχει αρνητική έννοια το "γενικές") τοποθετήσεις για τον Χριστιανισμό.
Συμφωνώ σε όσα γράφετε για το λυτρωτικό έργο του Χριστού, αλλά, επαναλαμβάνω, δεν έχουν σχέση με το βιβλίο. Εκτός αν θεωρείτε ότι, ό,τι δεν γράφει για τον Κύριό μας (αν και ο Kushner αναφέρεται στον Χριστό και μάλιστα στη σταυρική του θυσία), πρέπει να πετάγεται στα σκουπίδια. Προσωπικά, είμαι της άποψης του Μ. Βασιλείου, του Ιωάννη Δαμασκηνού και πολλών άλλων εκκλησιαστικών συγγραφέων: ο χριστιανός έχει τον ρόλο της μέλισσας, καθώς συγκεντρώνει από παντού ό,τι ψυχωφελές. (Ο Μ. Βασίλειος αναφέρει τον ρόλο της μέλισσας στο έργο του: Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶν ὡφελοῖντο λόγων, ενώ ο Δαμασκηνός στα: Διαλεκτικά). Φυσικά δεν είναι μόνο δική τους άποψη, αλλά την υιοθετούν οι περισσότεροι χριστιανοί συγγραφείς.
Με εκτίμηση,
Ιωάννης Πλεξίδας
Δρ Βυζαντινής Φιλοσοφίας-Δρ Φιλοσοφικής ανθρωπολογίας
Θαυμάσια αντικειμενική και όχι μισαλλόδοξη αντιμετώπιση όλων των θεολογικών θεμάτων με στόχο την αλήθεια. Για επιβεβαίωση όλων αυτών διαβάστε το βιβλίο "Δευτέρα Παρουσία" του Χριστού, δωρεάν, στην ιστοσελίδα : nikosaimilios.blogspot.com
ΑπάντησηΔιαγραφή