ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΡΕΣΗΣ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

Ζούμε δυστυχώς σε ζοφερούς χρόνους απόλυτης πνευματικής και ηθικής αποστασίας. Ορισμένοι τους συγκρίνουν ή και τους ταυτίζουν, με την αποστασία των εσχάτων καιρών, για τους οποίους ομιλεί ο αδιάψευστος λόγος του Θεού (Ματθ.24,1-22, Λουκ.17,22-32.21,34, Α΄Τιμ.4,1-2, Β΄Τιμ.3,1-5, Β΄Θεσ.2,3, κλπ). Αναμφίβολα η σύγχρονη αποστασία είναι εσχατολογικού χαρακτήρα, της οποίας βασική πτυχή είναι και η πρωτοφανής πλήθυνση των αιρέσεων και των κακοδοξιών, οι οποίες έχουν  πάρει επιδημική εξάπλωση στη χώρα μας και σε όλη την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό είναι ανάγκη, ως ορθόδοξοι πιστοί, να αντιδράσουμε σθεναρά στην πνευματική μας αλλοτρίωση, διότι η αλήθεια της πίστεώς μας είναι συνώνυμη με τη σωτηρία μας. Οι αλήθειες της Εκκλησίας μας, οι οποίες μας προβάλλονται για αποδοχή και βίωση, είναι η βασικότερη προϋπόθεση για να λάβουμε τη σώζουσα χάρη από Αυτή. Η κυριότερη αντίδρασή μας είναι η γνώση των ορίων μεταξύ αλήθειας και κακοδοξίας. Στο σύντομο αυτό πόνημά μας θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τη βασική αυτή οριοθέτηση, απαραίτητη για τον πνευματικό μας αγώνα και την εκκλησιαστική μας αυτοσυνειδησία...

Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο σαρκωμένος Θεός μας, ήρθε στον κόσμο να σώσει το ανθρώπινο γένος από το ζυγό της αμαρτίας, την επιρροή του διαβόλου και να ανασυνδέσει τον άνθρωπο με το Θεό. Να ξαναδώσει στον άνθρωπο την υιοθεσία, κατά τον απόστολο Παύλο (Γαλ.4,4), την οποία είχε απολέσει με την πτώση του. Το επί γης απολυτρωτικό Του έργο συνεχίζεται στους αιώνες με την αγία Του Εκκλησία, η Οποία είναι μία και αδιαίρετη. Μέσα σε αυτή, μέσω των Ιερών Μυστηρίων και των άλλων αγιαστικών πράξεων, οι πιστοί ενωμένοι σε ένα σώμα, το μυστικό Σώμα του Χριστού, αγιάζονται και σώζονται. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος σωτηρίας, παρά ο δρόμος της Εκκλησίας. Ένας μεγάλος Πατέρας της αρχαίας Εκκλησίας μας, ο άγιος Κυπριανός τόνισε πως «εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία», εκφράζοντας την κορυφαία πίστη Της Εκκλησίας μας ότι μόνο μέσα σε Αυτή ο άνθρωπος μπορεί να σωθεί. Είναι σοβαρό λάθος να πιστεύει κάποιος πως και εκτός της Εκκλησίας, έστω ως καλός άνθρωπος, μπορεί να σωθεί. Η σωτηρία μας εξαρτάται αποκλειστικά από την πραγματική συσωμάτωση στο Σώμα του Χριστού μας, σωζόμαστε ως οργανικά κύτταρα του Σώματος του Λυτρωτή μας, που είναι η αγία μας Εκκλησία.

Όμως ο διάβολος, ο οποίος μισεί θανάσιμα τον άνθρωπο, που είναι το κορυφαίο δημιούργημα του Θεού, δε θέλει τη σωτηρία του. Επειδή γνωρίζει ότι ο άνθρωπος σώζεται μέσω της Εκκλησίας, θέλει να την καταργήσει. Όμως επειδή δε μπορεί να Την καταργήσει, αποσπά τα ανθρώπινα πρόσωπα από αυτή. Ο τρόπος απόσπασης είναι η ετεροδιδασκαλία, δηλαδή η πίστη σε ψεύτικες διδασκαλίες, οι οποίες είναι αντίθετες με την διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Οι πιστοί οφείλουμε να πιστεύουμε στις σωτήριες διδασκαλίες της Εκκλησίας μας, διότι αυτές έχουν απόλυτη σχέση με τη σωτηρία μας. Αν λ.χ. δεν πιστεύουμε στην πραγματική ένωση της ανθρώπινης φύσης με τη θεία φύση στο πρόσωπο του Κυρίου μας, τότε είναι αδύνατη η σωτηρία μας. Ο Χριστός μας σώζει ως αληθινός Θεός και ταυτόχρονα ως αληθινός άνθρωπος.

Όποιος αρνείται τις σωτήριες διδασκαλίες που δίδαξε ο Χριστός και κατανόησε η αγία μας Εκκλησία δεν έχει θέση σε Αυτή.

Από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια με την ενέργεια του διαβόλου, άνθρωποι εγωιστές, άρχισαν να διαφοροποιούνται από την πίστη της Εκκλησίας. Κήρυτταν «έτερον ευαγγέλιον» (Γαλ.1,6) κατά τον απόστολο Παύλο, και ως εκ τούτου αποκόπηκαν από το εκκλησιαστικό σώμα και βρέθηκαν εκτός της Εκκλησίας. Μετά την αποκοπή τους από την Εκκλησία ίδρυαν δικές τους «εκκλησίες», διαδίδοντας ότι η δική τους «εκκλησία» είναι η αληθινή Εκκλησία. Αυτοί είναι οι αιρετικοί και οι διδασκαλίες τους η αίρεση. Ετυμολογικά η λέξη αίρεση σημαίνει την προτίμηση άλλης διδασκαλίας, το ξεχώρισμα. Από τον 1^ο μ. Χ. έχουμε την εμφάνιση των πρώτων αιρέσεων, όπως των Δοκητών, των Νικολαϊτών, των Γνωστικών, των Μαρκιωνιτών, των Μοναρχιανών, των Μοντανιστών,  των Μανιχαίων, κ.α. Τον 4^ο μ. Χ. αιώνα εμφανίστηκε η φοβερή αίρεση του Αρειανισμού, η οποία συντάραξε την Εκκλησία. Ακολούθησαν οι αιρέσεις των πνευματομάχων, του νεστοριανισμού, των μονοφυσιτών, των μονοθελητών, των εικονομάχων, κλπ.

Εξαιτίας των αιρέσεων, η Εκκλησία μας συγκάλεσε τις άγιες Συνόδους (Τοπικές,  Οικουμενικές) να αποφανθεί το εκκλησιαστικό σώμα, με απόλυτα δημοκρατικές διαδικασίες, για τη διατύπωση των δογμάτων Της, επικαλούμενη το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Η Α΄ και η Β΄ Οικουμενικές Σύνοδοι συνέταξαν το Ιερό Σύμβολο της Πίστεως, το γνωστό μας «Πιστεύω», ως σύνοψη της δογματικής διδασκαλίας της Εκκλησίας μας. Για να είναι κανείς χριστιανός είναι υποχρεωμένος να ομολογεί και να απαγγέλλει συχνά το Σύμβολο της Πίστεως. Το απαγγέλλουμε όλοι οι πιστοί σε κάθε Θεία Λειτουργία, ως ομολογία ορθής πίστεως, προκειμένου να μεταλάβουμε των Αχράντων Μυστηρίων. Όποια πρόσωπα ή ομάδες δεν ομολογούν το Σύμβολο της Πίστεως, ή το παραχαράσσουν, δε λογίζονται μέλη της Εκκλησίας και αποκόπτονται αυτοδίκαια από Αυτή, αφορίζονται, απομακρύνονται ως «σάπια μέλη», προκειμένου να μην μολύνουν και τα υγιή μέλη. Αυτό σημαίνει πως η αλήθεια και η αυθεντικότητα της Εκκλησίας μας είναι απόλυτα φιλτραρισμένες μέσα στη δισχιλιόχρονη πορεία Της. Τα πρόσωπα μπορούν να σφάλουν, όχι όμως η Εκκλησία!

Η μεγάλη αποτοίχιση από την Εκκλησία έγινε το 1053, όταν ο πάπας της Ρώμης, δηλαδή ο πατριάρχης της Δύσεως, απέκοψε τη δυτική Εκκλησία από τον ενιαίο και αδιαίρετο κορμό της αγίας μας Εκκλησίας και αποτέλεσε, ως τα σήμερα, την αιρετική και σχισματική παπική «εκκλησία», ακολουθώντας πάμπολλες κακοδοξίες και αντορθόδοξες πρακτικές, τις οποίες θα αναλύσουμε σε σχετικό μας φυλλάδιο. Στη συνέχεια, τον 16^ο αιώνα η αιρετική και σχισματική παπική «εκκλησία» διασπάστηκε και από τη διάσπαση αυτή προήλθε ο προτεσταντισμός, παρασυρμένος σε ακόμη μεγαλύτερες κακόδοξες πίστεις. Σε ελάχιστο χρόνο άρχισε να διασπάται και ο προτεσταντισμός σε άλλες ομάδες, τις οποίες οι ίδιοι αποκαλούν «εκκλησίες». Ο κατακερματισμός του προτεσταντισμού θα συνεχίζεται ως τις μέρες μας, ώστε σήμερα να αριθμούνται περισσότερες από 2000 προτεσταντικές ομάδες - «εκκλησίες», σφόδρα αντιτιθέμενες μεταξύ τους!

Η αληθινή Εκκλησία του Χριστού, προκειμένου να διαφυλάξει τους πιστούς Της από τις μυριάδες αιρέσεις, οι οποίες αυτοαποκαλούνται «εκκλησίες», όρισε να ονομάζεται Ορθόδοξη, που σημαίνει την ορθώς φρονούσα τις σωτήριες διδασκαλίες της αγίας Γραφής, όπως τις κατανόησε η εν Αγίω Πνεύματι εκκλησιαστική αυτοσυνειδησία, όπως οι άγιοι και θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας, με συλλογικές, δηλαδή συνοδικές αποφάσεις διατύπωσαν το δόγμα. Μετά τη μεγάλη αποτοίχιση του παπισμού η Εκκλησία μας ονομάζεται Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία, προκειμένου να μην υπάρχει σύγχυση με την παπική «εκκλησία», η οποία σφετερίζεται την αρχαία ονομασία της Εκκλησίας «Καθολική».

Εμείς οι πιστοί της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας πιστεύουμε και ομολογούμε ότι ανήκουμε στην αληθινή Εκκλησία του Χριστού, όχι αυθαίρετα, αλλά βάσει στοιχείων, ήτοι:

1.    Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός δεν ίδρυσε πολλές Εκκλησίες, αλλά μία, όπως ένα είναι και το θεανδρικό Του Πρόσωπο, ένα και το τίμιο Σώμα Του, το οποίο αποτελεί την Εκκλησία Του, της οποίας Αυτός είναι η κεφαλή και μέλη Της οι πιστοί όλων των εποχών. Ο απόστολος Παύλος έγραψε στους Κορινθίους πως ο Χριστός δεν διαμοιράζεται (Α΄ Κορ.1,13) και στους Εφεσίους, πως καμιά κηλίδα δε μπορεί να την σπιλώσει (Εφ.5,27), που σημαίνει ότι η Εκκλησία δε σφάλει, διότι το ενοικούν σε Αυτή Άγιο Πνεύμα Την οδηγεί στους αιώνες «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,13).  Εφ’ όσον λοιπόν η Εκκλησία είναι μία, πιστεύουμε ότι αυτή είναι η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία μας.

2.    Η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία μας δεν προήλθε από καμία διάσπαση ως τα σήμερα, αλλά είναι η ίδια η Εκκλησία που ίδρυσε ο Χριστός, που θεμελίωσε το Άγιο Πνεύμα, που διέδωσαν οι άγιοι Απόστολοι και διατήρησαν οι άγιοι και θεοφόροι Πατέρες αλώβητη και απαραχάρακτη τη διδασκαλία Της στο διάβα των αιώνων.  

3.    Μόνη Αυτή ομολογεί το Ιερό Σύμβολο της Πίστεως απαρέγκλιτα, χωρίς καμιά προσθαφαίρεση, ή παραποίηση, όπως το διατύπωσαν οι δύο πρώτες Οικουμενικές Σύνοδοι και το κατανόησαν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Τόσο ο παπισμός, όσο και ο προτεσταντισμός «ομολογούν» παραποιημένο το Σύμβολο της Πίστεως.

4.    Η Ορθοδοξία μας είναι η αληθινή Εκκλησία του Χριστού, διότι οι επίσκοποί Της έλκουν αποδεδειγμένα τη διαδοχή από τους αγίους Αποστόλους, με πραγματικούς καταλόγους, που ανάγονται αδιάκοπα σ’ αυτούς. Είναι γνωστό πως οι επίσκοποι υπόσχονται κατά τη χειροτονία τους να είναι θεματοφύλακες της γνήσιας διδασκαλίας της Εκκλησίας, ενώ σε περίπτωση παρέκκλισης από αυτή καθίστανται έκπτωτοι. Πλήθος επισκόπων κατά καιρούς εκδιώχτηκαν, διότι είχαν πέσει σε αίρεση. Έτσι η ιεροσύνη στην Εκκλησία μας δεν είναι μόνον διαδοχή της ιερατικής χάριτος, αλλά και διαδοχή γνησιότητας της εκκλησιαστικής αλήθειας.

Κατόπιν αυτού εμείς οι πιστοί, τα συνειδητά μέλη της αληθινής Εκκλησίας του Χριστού, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα εξής σημαντικά:

1.    Η αληθινή Εκκλησία του Χριστού είναι η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία μας, ενώ ό, τι ονομάζεται «εκκλησία» εκτός της Ορθοδοξίας μας είναι αίρεση.

2.    Η σωτηρία μας εξαρτάται απόλυτα από τη συνειδητή μας θέση στην Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία μας και την αποδοχή των σωτήριων αληθειών Της. Έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει σωτηρία. Τυχόν αποτοίχισή μας από Αυτή και ένταξή μας σε κάποια αιρετική ή σχισματική ομάδα, η οποία θέλει να ονομάζεται «εκκλησία», μπορεί να μας στοιχήσει την απώλεια της σωτηρίας μας.

3.    Οι αιρετικοί δεν είναι εχθροί μας, αλλά πλανεμένοι αδελφοί μας. Έτσι δεν πρέπει να τους μισούμε, αλλά να τους αγαπάμε, να τους συμπονούμε, να προσευχόμαστε για την επιστροφή τους στην Εκκλησία μας και, εφόσον μπορούμε, να τους νουθετούμε με πνεύμα αγάπης. Οι άγιοι Πατέρες είχαν ως αρχή τους: αγάπη προς τον αιρετικό, μίσος και αποστροφή προς την αίρεση. Η αγάπη μας προς τους αιρετικούς, και η όποια κατανόηση προς αυτούς, δε θα πρέπει να συνοδεύεται με την παραμικρή έκπτωση από την Ορθοδοξία μας.

 

 

Οφείλουμε να μελετάμε ανελλιπώς την αγία Γραφή και τα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Να ενημερωνόμαστε από τα αρμόδια εκκλησιαστικά πρόσωπα (κληρικούς, θεολόγους, κατηχητές και άλλους πνευματικούς ανθρώπους) και από ελεγμένα συγγράμματα,  για τις σωτήριες αλήθειες της Ορθοδοξίας μας, καθώς και για τις κακοδοξίες των αιρετικών, ώστε να είμαστε εδραιωμένοι στην αληθινή πίστη και αν χρειαστεί να δίνουμε λόγο μαρτυρίας προς τους πλανεμένους συνανθρώπους μας. Καλός χριστιανός είναι ο συνειδητοποιημένος και ενημερωμένος πιστός. 

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.