ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ: ΠΟΙΜΑΙΝΕ ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ ΜΟΥ

Του Ευθύμιου Αχείλα

Άλλη μια ομιλία για τη γιορτή των τριών Ιεραρχών θα εκφωνηθεί, άλλη μια πράξη του θεάτρου του παραλόγου θα παιχτεί. Ο ομιλητής θα εξυμνήσει με όσο το δυνατόν περισσότερο βαρύγδουπες εκφράσεις τη ζωή και το έργο τους, το ακροατήριο θα χειροκροτήσει από ανάγκη, μιας και εκφωνείται ο πανηγυρικός της ημέρας, οι συνάδελφοι θα δώσουν τα κατά συνθήκη συγχαρητήρια και όλοι στο τέλος θα φύγουν ευχαριστημένοι, θυμίζοντας τα παραμύθια, που ζήσαν αυτοί καλά και μεις καλύτερα.

Και τα «ρήματα ζωής» που λέγει ο Κύριος ή το «ποίμαινε τα πρόβατά μου» που είπε στο Πέτρο που θα πάνε; Πως κάνει καρδιά στον ομιλητή να συμβιβαστεί για μια ακόμη φορά; Πως θα αντικρύσει το πρόσωπό του στον καθρέπτη; Με ποιο δικαίωμα κακοποιούμε την μνήμη των τριών Ιεραρχών, εμείς οι τραγικοί απόγονοί τους;...

Χιλιοειπωμένοι λόγοι, που το ακροατήριο τους έχει μάθει καλύτερα από εμάς, αντιγραφές από εγχειρίδια υποδειγμάτων ομιλίας, συρραφές από δανεικούς λόγους Θεολόγων – συναδέλφων, γι’ αυτό και τελικά ακατανόητους, στους οποίους  – ειρήσθω εν παρόδω – διέπρεψε ο σημερινός ομιλητής.

Οι τρείς Ιεράρχες αν έμειναν για κάτι στην Ιστορία είναι, πως ήταν επιστήμονες με βαθιά θεολογική – φιλοσοφική μόρφωση και ασυμβίβαστοι με τους πάντες και τα πάντα.

Που είναι η δική μας θεολογία – φιλοσοφία; Που οι περισσότεροι από εμάς μόλις ακούμε την λέξη επιστήμη πανικοβαλλόμαστε και φοβόμαστε την πρόοδό της, γιατί αφελώς πιστεύουμε πως έτσι μπορεί να καταρριφθεί η ύπαρξη του Θεού. Ώ, μέγεθος της αφελείας, ώ, μέγεθος της απιστίας. Ούτε ένα έργο αυτών των Πατέρων δεν έχουμε διαβάσει, παρόλο που εγκωμιάζουμε το τεράστιο συγγραφικό τους έργο.

Και για του λόγου το αληθές ας πάρουμε ένα απλό παράδειγμα. Καθόμαστε τόσα χρόνια και μαλώνουμε με τους επιστήμονες αν η φύση και ο άνθρωπος είναι δημιουργία ή εξέλιξη, ακολουθώντας την γραμμή της Δυτικής Θεολογίας που αυτή βάζει τέτοιου είδους διλήμματα, μιας και είναι γνήσιο τέκνο του σχολαστικισμού. Έτσι κατασκευάζουμε σχιζοφρενείς ανθρώπους και διχασμένες προσωπικότητες, που άλλα ανακαλύπτουν σαν επιστήμονες και άλλα πρέπει να δεχτούν σαν πιστοί.

Όμως, μια απλή ανάγνωση της «Εξαημέρου» του Μεγάλου Βασιλείου αν κάναμε θα βλέπαμε πως για την Ορθόδοξη Πατερική Παράδοση τέτοια διλήμματα δεν ισχύουν. Διότι ο Μέγας αυτός Ιεράρχης τονίζει, πως η φύση και ο άνθρωπος είναι και δημιουργία και εξέλιξη. Δημιουργία γιατί έγιναν από το Θεό και εξέλιξη επειδή όλα έγιναν προοδευτικά σε επτά χρονικά διαστήματα και όχι μεμιάς. Επιπλέον δε, πως αυτή η εξέλιξη συνεχίζεται αφού η Αγία Γραφή κλείνει το κεφάλαιο περί της δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου λέγοντας: «Και είδε ο Θεός ότι όλα όσα έκανε ήταν καλά λίαν» δηλαδή πολύ καλά. Όχι άριστα, ούτε τέλεια. Και αυτό όχι από αδυναμία του Θεού αλλά επειδή θέλει να δώσει στον άνθρωπο την ευκαιρία της συνέχισης του δημιουργικού του έργου.

Σημειώνει άλλωστε ο Μέγας Βασίλειος: : «Δεν μειώνεται ο θαυμασμός μας για τα έργα του Θεού, αν βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο έγινε κάποιο από τα θαυμαστά αυτά έργα».

Χρέος μας μόνο, εμάς των Θεολόγων, είναι να καταγγείλουμε την μετεξέλιξη αυτής της θεωρίας σε ιδεολόγημα η οποία επικροτεί την επικράτηση του δυνατού και την εξουθένωση του αδυνάτου, που είχε ως αποτέλεσμα την συσσώρευση τόσων δεινών.

Γέννησε τον σύγχρονο Καπιταλισμό, όπου η ατομική πρωτοβουλία κατάντησε ατομική υστεροβουλία, επί το λαϊκότερον «ο θάνατός σου, η ζωή μου», τον υπαρκτό σοσιαλισμό που η λεγόμενη «δικτατορία του προλεταριάτου» κατάντησε δικτατορία επί του προλεταριάτου, επί το λαϊκότερον «αποφασίζουμε για το λαό χωρίς το λαό», τους δύο Παγκόσμιους φρικιαστικούς Πολέμους, την λεηλασία της φύσης με επακόλουθο την οικολογική καταστροφή και την μόλυνση της ατμόσφαιρας.  

Πλήθυνε η αθεΐα στην εποχή μας και η απομάκρυνση πολλών πιστών από την Εκκλησία εξαιτίας διαφόρων παραγόντων. Αλλά το δικό μας μερίδιο ευθύνης είναι ασήμαντο; Αγνοώντας η πλειοψηφία των σημερινών Θεολόγων τα έργα των Πατέρων που τόσο εγκωμιάζουμε σήμερα και πέφτοντας στην παγίδα για μια ακόμη φορά της Δυτικής Θεολογίας κηρύττει ένα απρόσωπο Θεό, ένα υπερβατικό όν, μια υπερβατική ουσία, η οποία ούτε ασχολείται με τον κόσμο και τον άνθρωπο, αλλά το μόνο που ενδιαφέρει αυτό το υπερβατικό όν είναι να τηρείται η τάξη στον κόσμο για να δικαιώνονται οι ισχυροί και οι εξουσίες του κόσμου. Και η δίψα του ανθρώπου για τον πραγματικό Θεό που νοιώθει μέσα του πέρα από φιλολογίες και φιλοσοφίες πως θα σβήσει; Που ήμασταν και που είμαστε εμείς να του πούμε για τον προσωπικό Θεό, τον συγκεκριμένο Θεό, τον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ και των προφητών. Για το Θεό που ήρθε και έζησε ανάμεσα στους ανθρώπους, μας μίλησε για τον Πατέρα του, το Άγιο Πνεύμα σταυρώθηκε και αναστήθηκε. «Έρχομαι να σας κηρύξω Χριστό αναστημένο» λέει ο Παύλος στους ακροατές του. Και όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος , όταν εμφανίστηκε ο Θεός στον Μωϋσή δεν του είπε «εγώ είμαι η Ουσία» αλλά «εγώ είμαι ο Θεός των Πατέρων σου». Παντού και πάντα μέσα στην Αγία Γραφή φαίνεται ο προσωπικός Θεός, ο οποίος έρχεται σε επαφή με τον άνθρωπο, συνδιαλέγεται μαζί του, πάσχει μαζί του και τον καλεί ακατάπαυστα κοντά του.

Τι κάναμε και τι κάνουμε όταν ο κόσμος μας βάζει στο περιθώριο; Μια ζωή βρισκόμαστε σε απολογητική στάση. Να απολογηθούμε σε ποιον και γιατί; Ακόμα μας επέβαλλε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς, παλιότερα δε και ένα συγκεκριμένο τρόπο ντυσίματος που αποθεώνει την υποκρισία της εποχής μας και το ψευτοσλόγκαν αυτής, πως «η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει μόνο να είναι τίμια αλλά πρέπει και να δείχνει τίμια». Ή εκείνο το επικριτικό όταν δεν πάμε σύμφωνα με τα γούστα τους και το τι νομίζουν αυτοί πως είναι Χριστιανισμός «δεν το περίμενα αυτό από σένα, είσαι και θεολόγος».

Και αφού μας κατασκεύασαν έτσι φοβόμαστε να πάμε κόντρα στον κόσμο, συμβιβαστήκαμε και λέμε ότι θέλει αυτός να ακούσει. Που πήγαν τα ασυμβίβαστα, ανατρεπτικά της καθώς πρέπει τάξης που δικαιώνει τον θύτη και καταδικάζει το θύμα, προκλητικά λόγια του Κυρίου μας και των Αγίων που τιμάμε σήμερα; «Πρωτοπόροι στον δικό μου κόσμο είναι οι πόρνες και οι τελώνες» λέγει ο Κύριος. Και γνωρίζει καλά ο Κύριος γιατί λέει τα τολμηρά αυτά λόγια. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί νοιώθοντας την προσωπική τους αποτυχία μετανοούν και ζητούν το έλεος του Θεού, πράγμα που αρνούμαστε να κάνουμε εμείς οι κατά συνθήκη Χριστιανοί – θεολόγοι ή μη – αφού ήδη νοιώθουμε δικαιωμένοι και όταν σκεφτόμαστε την αμαρτία, αφήνουμε τον εαυτούλη μας απέξω και την βλέπουμε μόνο στον άλλο. Ή που πήγαν τα επαναστατικά λόγια του Ιερού Χρυσοστόμου, που στο σύγγραμμά του «Τις ο σωζόμενος πλούσιος» επικροτεί έμμεσα ακόμα και τον φόνο, όταν πεθαίνει το παιδί του φτωχού, ενώ ο πλούσιος έχει κλειδωμένα τα αγαθά του στα αμπάρια και τις αποθήκες του.

Αφήσαμε να καταντήσει ο Χριστιανισμός θρησκεία που πρέπει να τηρείς ορισμένα πράγματα και να αποφεύγεις κάποια άλλα. Και λησμονήσαμε πως ο Χριστιανισμός είναι Εκκλησία. Είναι συγκέντρωση των πιστευόντων στον Χριστό ως Θεό επί το αυτό, που ενώνονται μυστικά μεταξύ τους μέσω του Θεανθρώπου ξεπερνώντας την ατομικότητά τους, όπου εκεί, το εγώ και το εσύ γίνεται εμείς και που μεταλαμβάνουν το σώμα και αίμα του Κυρίου για να νικήσουν τον θάνατο και τη φθορά ώστε να έχουν ζωή αιώνια.

Και μόνο ορισμένοι τραγικοί του Χριστιανισμού νοιώθοντας και ζώντας βαθιά το Χριστό και τον άνθρωπο μέσα τους, που πολλοί από αυτούς κατηγορήθηκαν και συκοφαντήθηκαν ως άθεοι ή αιρετικοί κατάφεραν να διασώσουν την πεμπτουσία του. Καλή ώρα όπως ο μεγάλος τραγικός του Χριστιανισμού Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο οποίος στο έργο του «Αδελφοί Καραμάζωφ» μας δίνει κάποια γεύση το τι πραγματικά σημαίνει Χριστιανισμός.

Στο επεισόδιο που θα διηγηθούμε τρεις είναι οι πρωταγωνιστές. Ο Ντιμίτρι Καραμάζωφ, ο μικρός Ηλιούσκα και ο πατέρας του μικρού πρώην λοχαγός του τσαρικού στρατού και τώρα ένας ξεπεσμένος μέθυσος. Ο Ντιμίτρι Καραμάζωφ μαλώνει και γελοιοποιεί τον πατέρα του μικρού μπροστά στα μάτια του τραβώντας και ξεριζώνοντάς του το γένι, με αποτέλεσμα να κοροϊδεύουν τον μικρό Ηλιούσκα οι συμμαθητές του «ξέφτι». Λόγω της γελοιοποίησης του πατέρα του και της δικής του, τον μικρό Ηλιούσκα δεν τον χωράει ο τόπος. Συνεχώς σκέπτεται σχέδια εκδίκησης. Στο μεταξύ ο πατέρας του για να τον ηρεμήσει τον παίρνει και κάνουν μακρινούς περιπάτους. Και εκεί ο μικρός Ηλιούσκα αρχίζει να αναπτύσσει στον πατέρα του το σχέδιο της εκδίκησής του: «Μπαμπά άμα μεγαλώσω θα πάω να γίνω καλός ξιφομάχος και όταν γίνω θα έρθω να προκαλέσω σε μονομαχία τον Ντιμίτρι Καραμάζωφ, θα τον αφοπλίσω θα τον ρίξω κάτω θα σταθώ από πάνω του θα πάρω φόρα και έτσι που θα τρέμει ο δειλός, θα σηκώσω το σπαθί μου και θα ….. τον συγχωρήσω!»

Μακάρι να μας αξιώσει ο Θεός να γίνουμε μικροί Ηλιούσκας. Να σηκώνουμε το σπαθί και να συγχωρούμε!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.