Απολογητικοί – θεολογικοί διάλογοι στο Διαδίκτυο: Περιπτώσεις συνομιλητών

Της Tatiani Melidoni

Παίρνοντας θάρρος από παρόμοιες αφηγήσεις, θα προσπαθήσω να καταθέσω την εμπειρία μου από μια μακρά σειρά θεολογικών διαλόγων σε Ορθόδοξα και μη blogs. Είναι μια απασχόληση που πάντα μου άρεσε, καθώς σου δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψεις πράγματα για την πίστη σου που δεν γνώριζες, όπως επίσης και να βοηθήσεις πλανεμένους αδελφούς να πλησιάσουν την Αλήθεια. Αυτό, βέβαια, υπό την προϋπόθεση ότι ο διάλογος γίνεται με έντιμους όρους...

Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Υπάρχουν φορές που το άτομο με το οποίο διαλέγεσαι αποφασίζει να μη σεβαστεί τους κανόνες του σωστού διαλόγου. Συνήθως το κάνει για να κερδίσει τις εντυπώσεις, «νικώντας» σε με κάθε κόστος. Φυσικά κανείς δεν με υποχρεώνει να συνεχίσω έναν τέτοιο διάλογο. Υπάρχει, όμως, πάντα ο κίνδυνος να παραπλανηθούν άτομα που, κατά τη διάρκεια των δικών τους πνευματικών αναζητήσεων, έτυχε να διαβάσουν τους συγκεκριμένους διαλόγους. Αυτός είναι και ο λόγος που θέλω να υπάρχει πάντα ξεκάθαρη η θέση της Εκκλησίας, όσο και αν κάποιοι την πολεμούν.

Θέλω, λοιπόν, να περιγράψω ορισμένες περιπτώσεις τέτοιων συνομιλητών, ώστε να είναι πιο εύκολο να τις διακρίνει όποιος είναι καλοπροαίρετος. Δεν πρόκειται να αναφερθώ σε περιπτώσεις όπου οι συνομιλητές δηλώνουν ξεκάθαρα ότι δεν δέχονται την Εκκλησία αλλά συζητούν καλοπροαίρετα και με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, καθώς σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει ένας εποικοδομητικός διάλογος . Θα αναφερθώ καθαρά σε περιπτώσεις στης οποίες οι συνομιλητές δεν ενδιαφέρονται για την αλήθεια όταν αυτή τους γίνεται εμπόδιο.

(Είναι πιθανό ορισμένοι αρθρογράφοι και σχολιαστές να νιώσουν ότι οι κατηγορίες που παρουσιάζω τους «φωτογραφίζουν», και να δυσαρεστηθούν. Θέλω, λοιπόν, να τους προλάβω και να πω τα εξής: οι κατηγορίες που αναφέρω είναι ιδιαίτερα συνηθισμένες σε θεολογικά και μη blogs. Η πρόθεσή μου δεν είναι να θίξω κανέναν, αλλά να παρουσιάσω μια πραγματικότητα που δυστυχώς κάνει μεγάλη ζημιά στις προσπάθειες διαλόγου).

1)   Ο φανατικός

Η περίπτωση αυτή περιλαμβάνει εκείνους οι οποίοι θα υπερασπιστούν τη γνώμη τους με κάθε κόστος. Γι’ αυτούς το μόνο που έχει σημασία είναι, το να αποστομώσουν τον συνομιλητή τους, άσχετα αν αυτό θα το πετύχουν με επιχειρήματα ή με προσωπική επίθεση εναντίον του. Συνήθως προσπαθούν να παρουσιάσουν την εικόνα του παντογνώστη, και ορισμένες φορές θα προσπαθήσουν να δώσουν και πηγές για τα όσα ισχυρίζονται.

Βέβαια, αν κανείς μελετήσει τις πηγές που δίνουν θα παρατηρήσει ότι ανατρέπονται πολύ εύκολα, αρκεί, βέβαια, να γνωρίζει καλά την πίστη του. Το θέμα είναι ότι η συγκεκριμένη κατηγορία ποντάρει ακριβώς στο γεγονός ότι έχει να κάνει με άτομα που δεν είναι σε θέση να κάνουν κάτι τέτοιο, οπότε και συχνά σοκάρεται όταν διαπιστώσει  ότι έχει απέναντί του άτομα που μπορούν να αποδείξουν τα σφάλματά που κάνει.

Σε αυτή την περίπτωση η συνηθισμένη άμυνά τους είναι να αγνοήσουν τις αποδείξεις εναντίον τους, και να συνεχίσουν να επιμένουν στις θέσεις τους σαν να μην έχει συμβεί τίποτα.

Οι περιπτώσεις αυτές έχουν συχνά μίσος κατά της Εκκλησίας (πιθανώς από πιέσεις που δέχτηκαν σαν παιδιά από τις οικογένειές τους) και έτσι επιλέγουν να υποστηρίξουν οτιδήποτε, αρκεί αυτό να είναι αντίθετο με τη διδασκαλία της Εκκλησίας. Συχνά δηλώνουν αριστεροί, «σκεπτόμενοι» ή και άθεοι, αν και δεν έχουν πρόβλημα να δεχτούν θρησκευτικά «πιστεύω» αντιεκκλησιαστικών χώρων. Βέβαια είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς την εμπάθεια που τους διακατέχει, απόδειξη της αβεβαιότητας σχετικά με το ποιοι ακριβώς είναι, και την προσπάθεια επιβεβαίωσής τους μέσω επιθέσεων κατά της Εκκλησίας (ένα πραγματικά θρησκευτικά αδιάφορο άτομο δεν έχει κάποιο λόγο να ασχοληθεί με το να καταρρίψει τα πιστεύω κάποιου, καθώς κάτι τέτοιο δεν τον απασχολεί).

2)   Ο «πράκτορας»

Στην περίπτωση αυτή ανήκουν άτομα που αποκρύπτουν σκόπιμα το πραγματικό τους πρόσωπο με σκοπό να πείσουν πιο εύκολα τους ανυποψίαστους Ορθοδόξους. Ενώ ανήκουν σε παραχριστιανικές ή και αποκρυφιστικές ομάδες, αποφεύγουν σκόπιμα να δηλώσουν την ιδιότητά τους αυτή, ή, ακόμα χειρότερα, δηλώνουν Ορθόδοξοι.

Βέβαια τα λόγια τους είναι αρκετά για να καταλάβει κανείς ότι δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για τη διδασκαλία της Εκκλησίας, πέρα από όσα η οργάνωση στην οποία ανήκουν τους έχει πει. Το πρόβλημα είναι ότι τέτοια άτομα έχουν την τάση να διαχωρίζουν την Εκκλησία από την Αγία Γραφή ή/και την Ιερά Παράδοση, παρουσιάζοντας μόνο σκάνδαλα που κάνουν οι «κακοί παπάδες». Αν κάποιος διαβάσει τα κείμενά τους και δεν υποψιαστεί ότι κάτι δεν πάει καλά, το πιθανότερο είναι ότι θα συμφωνήσει μαζί τους και χωρίς να το καταλάβει θα παρασυρθεί μακριά από την Εκκλησία, μη γνωρίζοντας ότι τα όσα διάβασε δεν είναι η αλήθεια αλλά οι κακοδοξίες  μιας σέκτας.

Η επιχειρηματολογία τους βασίζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό σε επιθέσεις κατά του Ορθοδόξου κλήρου, καθώς ακολουθούν την τακτική της Οργάνωσης: δεν μιλάνε για την πίστη τους, αλλά κατηγορούν όλους τους άλλους, ώστε το υποψήφιο θύμα να οδηγηθεί σιγά – σιγά  στο «συμπέρασμα» ότι η μόνη σωστή πίστη είναι αυτή της Οργάνωσης. Εάν αναγκαστούν να επιχειρηματολογήσουν σοβαρά (ύστερα από απανωτές πιέσεις) θα χρησιμοποιήσουν τυποποιημένα επιχειρήματα, ετοιμασμένα γι’ αυτούς από την Οργάνωση, που εύκολα αποδεικνύουν το που ανήκουν σε όποιον έχει ασχοληθεί με τους χώρους αυτούς.

Εάν καταφέρει κανείς να διαπιστώσει την προέλευση των ατόμων αυτών, τότε είναι πολύ εύκολο να τους αντιμετωπίσει, καθώς θα αρνηθούν κάθετα να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με την προέλευση της Οργάνωσής τους και της «αλήθειας» που αυτή διδάσκει, γεγονός που επιβεβαιώνει την ταυτότητά τους. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν θα τους εμποδίσει να επιμένουν να κατηγορούν την Εκκλησία, και πιθανώς θα εντείνει την επιθετικότητά τους. Εκεί χρειάζεται υπομονή και προσευχή, καθώς η πιο συνηθισμένη τακτική τους είναι η ακατάσχετη λασπολογία εναντίον όλων όσων ξεσκεπάζουν τα σχέδιά τους.

3)   Ο Ορθόδοξος της ταυτότητας

Ίσως η πιο δύσκολη περίπτωση που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς είναι ο λεγόμενος «Ορθόδοξος της ταυτότητας». Πρόκειται για άτομα που, αν και βαφτίστηκαν δεν έχουν την παραμικρή συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Το αποτέλεσμα είναι να παρασύρονται εύκολα από οτιδήποτε θεωρείται κοσμικά αποδεκτό, χωρίς να εξετάζουν αν είναι σύμφωνο με τη διδασκαλία της Εκκλησίας.

Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που κάτι θα διαταράξει τον τρόπο ζωής τους και θα τους αναγκάσει να επιλέξουν αν θέλουν να είναι Ορθόδοξοι ή να συνεχίσουν τον τρόπο ζωής που είχαν μέχρι τώρα. Καθώς δεν θέλουν ούτε το ένα ούτε το άλλο, θα προσπαθήσουν να πείσουν τους άλλους ότι αυτό που κάνουν δεν είναι λάθος, και καθώς αυτό δεν μπορεί να γίνει θα καταλήξουν να απομακρυνθούν ακόμα περισσότερο από την Εκκλησία.

Συνήθεις δικαιολογίες για τη στάση τους αυτή είναι είτε σκάνδαλα που τυχόν ανακάλυψαν στην Εκκλησία, άρα δικαιολογούνται να μην ακούνε, είτε η δικαιολογία ότι «ο Χριστός δεν καταπιέζει κανέναν», κάτι που κατ’ αυτούς σημαίνει ότι μπορούν να κάνουν ότι θέλουν αρκεί να δηλώνουν Ορθόδοξοι. Βέβαια ξεχνούν ότι η πίστη χρειάζεται και έργα και όχι μόνο λόγια.

Κάποιες πιο «ειλικρινείς» περιπτώσεις μπορεί να στηρίζουν τις απόψεις τους αυτές σε λανθασμένες θέσεις θεολόγων ή ακόμα και κληρικών. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι σε αυτή την περίπτωση δεν έχουν ευθύνη, αλλά εύκολα αποδεικνύεται ότι δεν ακολουθούν τις συμβουλές αυτές λόγω πίστης αλλά λόγο βολέματος, μιας και δεν δέχονται καμία αντίθετη γνώμη, ακόμη και όταν αυτή τεκμηριώνεται με επιχειρήματα.

Επίλογος

Είναι σημαντικό να μπορεί ο καθένας να εκφράζει ελεύθερα την άποψή του, χωρίς να φοβάται τη λογοκρισία επειδή η γνώμη του δεν συμφωνεί με τη γνώμη των άλλων. Πρέπει, όμως, και αυτός να είναι ειλικρινής, και όχι να προσπαθεί να παραπλανήσει τους άλλους προσποιούμενος ότι ανήκει στον ίδιο χώρο με αυτούς.

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.