Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ

Νομίζουμε πως κανένας άλλος Θεός, από τους Θεούς των άλλων θρησκειών δεν έχει κακοπάθει τόσο, όσο ο Χριστιανικός Θεός. Και αυτό συμβαίνει όχι από τους πιστούς των άλλων θρησκειών αλλά από τους ίδιους τους Χριστιανούς. Γιατί αυτοί φαντάζονται και αντιλαμβάνονται τον Θεό με τέτοιο τρόπο ώστε πολλές φορές ο Χριστιανικός Θεός να μην διαφέρει από ένα Θεό – τέρας. Βέβαια, το αποτέλεσμα αυτό προκύπτει, επειδή στηρίζεται στην άγνοια, τον φόβο, την ιδεολογική προκατάληψη, στον εγωισμό και την σκοπιμότητα. Έτσι παρουσιάζεται και βιώνεται ο Χριστιανικός Θεός από την πιο κλασική μορφή του τιμωρού Θεού μέχρι την πιο «μοντέρνα» της ανώτερης δύναμης, θυμίζοντας μια παλιά διαφήμιση για το υγρό τζαμιών Ajax, «τη δύναμη που κάνει τα τζάμια αόρατα»!

Τον «ταλαιπωρημένο» και «κακοπαραστημένο» αυτόν Χριστιανικό Θεό, και τον αληθινό Θεό που μας αποκάλυψε ο Γιος Του ο Ιησούς Χριστός, μας τον παρουσιάζει ο π. Φιλόθεος Φάρος στο εξαίρετο βιβλίο του «Η Εκκλησία ως σκάνδαλο και ως σωτηρία». Εμείς δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα, αφού θα μας τα πει ωραιότατα ο π. Φιλόθεος, ελπίζοντας πως όποιος τα αναγνώσει, δεν θα έχει πλέον δικαιολογία να κακοπαριστά τον Χριστιανικό Θεό...

Ακολουθεί η αφήγηση από τον π. Φιλόθεο Φάρο:

«Η διαστροφή της έννοιας της δικαιοσύνης συνδέεται άμεσα με την παραχάραξη του Θεού που μας απεκάλυψε ο Ιησούς Χριστός. Μπορεί να πιστεύουμε ότι ο Θεός που λατρεύουμε είναι εκείνος που απεκάλυψε στον κόσμο ο Ιησούς Χριστός, αλλά στην πραγματικότητα το Θεό που λατρεύουμε τον έχουμε δημιουργήσει εμείς και είναι εικόνα και ομοίωση της δικής μας πεπτωκυίας φύσεως, έστω και αν έχει ένα επίχρισμα του Θεού που μας απεκάλυψε ο Ιησούς Χριστός. Δηλαδή πιστεύουμε ότι ο Θεός που λατρεύουμε εκτός από αγάπη δεν μπορεί παρά να είναι ένας παντοδύναμος εξουσιαστής του σύμπαντος, που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και που μπορεί να κάνει ό,τι θέλουμε κι εμείς.

Μπορεί να μας προστατεύει, να μας φροντίζει και να ικανοποιεί όλες μας τις ανάγκες, αν έχουμε εξασφαλίσει την εύνοια Του. Μπορούμε δε να εξασφαλίσουμε την εύνοια Του αν υπακούμε στις εντολές Του και αν τον παρακαλούμε γι’ αυτό. Ο Θεός που έχουμε δημιουργήσει κατ’ εικόνα και ομοίωσή μας οργίζεται, μνησικακεί, εξαγοράζεται, δωροδοκείται, εξευμενίζεται, προσεγγίζεται, αν διαθέτεις τα κατάλληλα μέσα, και ικανοποιεί όλα τα αιτήματα αυτών που διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα. Δηλαδή θεραπεύει τις αρρώστιες μας αν τον θερμοπαρακαλέσουμε, βοηθάει το παιδί μας να περάσει στις εξετάσεις αν γνωρίζουμε κάποιον άγιο άνθρωπο που θα του το ζητήσει για χάρη μας, και ξεχνάει τις αμαρτίες μας αν μετανοήσουμε. Βέβαια έχει και κάποια χαρακτηριστικά που του αποδίδει ο Ιησούς Χριστός. Αγαπά τον κόσμο και τον άνθρωπο.

Αλλά τα χαρακτηριστικά του Θεού που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός δεν συμβιβάζονται με τα χαρακτηριστικά που έχει ο Θεός που δημιουργήσαμε κατ’ εικόνα και ομοίωση της πεπτωκυίας φύσεως μας.

Η αλήθεια πάντως είναι ότι η εικόνα που έχουμε του Θεού είναι αθροιστική τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό, θεολογικό, ιστορικό και εκκλησιαστικό επίπεδο.

Είναι γεγονός ότι η Εκκλησία και οι άγιοί της προσεπάθησαν να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, αλλά θα πρέπει να είμεθα τυφλοί για να μη δούμε ότι η επικρατούσα ηθική ανά τους αιώνες καθορίζονται από την πίστη ότι ο Θεός είναι σίγουρα εξουσιαστής του σύμπαντος, που όμως ο Ιησούς Χριστός μας αποκάλυψε ότι δεν είναι τύραννος αλλά φιλάνθρωπος.

Αποτέλεσμα αυτής της περίεργης συνθέσεως είναι η πίστη μας να υπηρετεί τις φυσικές μας ανάγκες μάλλον, παρά να μας δίνει τη δυνατότητα να αποδεχθούμε τη βασιλεία του Θεού, η θεολογία να αγωνίζεται να διασώσει την παντοδυναμία, το άχρονο, το άτρωτο και τα συναφή του Θεού, στη λατρεία να επικρατεί μια νοοτροπία συναλλαγής με τον πανταχού παρόντα Θεό και στην ηθική η ελευθερία να αντικαθίσταται με το δέον.

Αναμφισβήτητα το ασυμβίβαστο αυτών των δύο αντιλήψεων για το Θεό το βιώνουμε στη ζωή της Εκκλησίας. Αισθανόμεθα ότι κάτι δεν πάει καλά με το αυτονόητο, αλλά συνήθως υποτάσσουμε αυτή την αίσθηση στο αυτονόητο.

Αν σταθούμε για λίγο σ’ αυτή την αυτονόητη σύζευξη, θα μας δημιουργηθούν αναγκαστικά μερικά ερωτήματα.

Μπορεί ο Θεός που αποκαλύπτει ο Ιησούς Χριστός να βρέχει επί δικαίους και αδίκους, να είναι ταυτόχρονα ο παντοδύναμος Θεός που ικανοποιεί τις επιθυμίες μας και του οποίου εξασφαλίζουμε την προστατευτική εύνοια τηρώντας τις εντολές του;

Το ότι ο Θεός βρέχει επί δικαίους και αδίκους μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι Παντοδύναμος και Δίκαιος ή μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «αδυνατεί» να μας προστατεύσει σ’ αυτό τον κόσμο από την αδικία;

Τα ευαγγελικά χωρία που αναφέρονται στην προστασία των πιστών και στην ικανοποίηση των αιτημάτων τους παρεξηγούνται, όταν θεωρούνται μέσα από το πρίσμα της «φυσικής θεολογίας», και κατανοούνται σωστά μόνο όταν φωτίζονται με το φως του ίδιου του Ευαγγελίου, που μας καλεί να ζητάμε πρώτα τη βασιλεία του Θεού.

Το Ευαγγέλιο μπορεί εύκολα να παρανοηθεί και να δώσει την εντύπωση ότι παρουσιάζει το Θεό, που δημιούργησε ο άνθρωπος, σύμφωνα με τις προσδοκίες της πεπτωκυίας φύσεως του, επειδή ο Χριστός χρησιμοποίησε τη γλώσσα της «φυσικής» θεολογίας. Επειδή χρησιμοποίησε τα ατελή ανθρώπινα εκφραστικά μέσα για να περιγράψει τον πατέρα του, αν και χρησιμοποίησε σχήματα της «φυσικής» θεολογίας, πάντοτε σε συνδυασμό με εκφράσεις που την αναιρούν, όπως π.χ. όταν μας λέει ότι ο Θεός γνωρίζει κάθε τρίχα της κεφαλής μας, αλλά δεν μας ξέρει όταν «αγρόν αγοράζουμε» και όταν δεν τον περιμένουμε ως νυμφίο. Πάντως σε μας απομένει να αναζητήσουμε την αλήθεια πέρα και πίσω από την αποφατική – αντιφατική φρασεολογία και τα ατελή εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί.

Π.χ. ο Θεός του Ιησού Χριστού δεν είναι απλώς ο παντοδύναμος Θεός που δημιούργησε σύμφωνα με τη δική του πεπτωκυία φύση ο άνθρωπος, ο Θεός που επεμβαίνει στον κόσμο και τον χειρίζεται για να τον σώσει, αλλά είναι κυρίως ο Θεός που αποσύρεται μέχρι «θανάτου» όχι από αγάπη αλλά γιατί είναι αγάπη. Δεν αποσύρεται απλώς αλλά είναι απόσυρση και ούτε εξουσιάζει, ούτε προστατεύει, ούτε επεμβαίνει, ούτε χειρίζεται, αλλά είναι κένωση.

Ας μη ξεχνάμε ότι οι πρώτοι Χριστιανοί εθεωρούντο άθεοι γιατί δεν λάτρευαν έναν εξουσιαστή Θεό που ρύθμιζε τη ζωή των ανθρώπων όπως ο Δίας.

Ο Θεός που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός δείχνει τη δύναμή του πεθαίνοντας. Καταργεί με τον θάνατό του τον θάνατο, κάτι που για τους Ιουδαίους και για όσους λατρεύουν σαν Θεό τους την εικόνα της πεπτωκυίας φύσεως τους, είναι σκάνδαλο και για τους Έλληνες μωρία.

Ο Θεός που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός δεν αγαπά πολύ επειδή είναι παντοδύναμος, δηλαδή επειδή έχει ένα μεγάλο απόθεμα δυναμικού αγάπης, αλλά αγαπά επειδή ακριβώς παραιτείται της δυνάμεώς του.

Τι είδους Θεός λοιπόν είναι αυτός;

Αυτό το ερώτημα το έθεσε πρώτος ο Ιησούς Χριστός και απάντησε σ’ αυτό χωρίς να χρησιμοποιήσει τα σχήματα που χρησιμοποιούμε εμείς βασιζόμενοι στην πεπτωκυία φύση μας.

Έτσι ο Θεός που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός όχι μόνο δεν είναι παντοδύναμος εξουσιαστής αλλά δεν είναι ούτε απαθής και ολύμπιος, αλλά είναι Θεός πάσχων, είναι ένας Θεός που μας έδωσε την δυνατότητα να τον κάνουμε να υποφέρει, να λυπάται ή να χαίρεται εξαιτίας μας.

Είμεθα ασφαλώς προϊόντα της θελήσεώς του, αλλά τη θέληση του Θεού πρέπει να την κατανοήσουμε έξω από τη διαδικασία μιας φυσικής δυναμικής. Έτσι, αν και είμεθα προϊόντα της θελήσεώς του, άρα και της δυνάμεώς του, ταυτόχρονα είμεθα και περιορισμός της δυνάμεώς του, αφού μας αγαπά όπως είμεθα συνυπεύθυνοι με εκείνον για τη ζωή.

Το ότι ο Θεός που αποκαλύπτει ο Ιησούς Χριστός δεν είναι εξουσιαστής, όπως ο Θεός που δημιούργησε ο άνθρωπος σύμφωνα με την πεπτωκυία φύση του, αλλά υπηρέτης, δεν οφείλεται στη μεγάλη του δύναμη, αλλά η δύναμή του βρίσκεται ακριβώς στο ότι μπορεί να γίνει υπηρέτης.

Ο Θεός από αγάπη για τον άνθρωπο αρνείται τη δύναμή του τόσο ώστε να μην μπορεί να κάνει τίποτα. Ούτε το κακό να μην μπορεί να εμποδίσει. Ο Θεός πολεμά το κακό με τον μόνο τρόπο που το κακό μπορεί να πολεμηθεί. Δηλαδή συνεχίζει να αγαπά αδιάπτωτα εκείνον που το διαπράττει. Ο Θεός δεν προσπαθεί να εμποδίσει το κακό με περιορισμούς, με αστυνομικά μέτρα και ποινές και κυρώσεις. Τα αστυνομικά μέτρα δημιουργούν μόνο έναν ολέθριο φαύλο κύκλο κακού. Αυτό δεν μπορεί να το κατανοήσει η πεπτωκυία ανθρώπινη φύση και δημιουργεί ένα Θεό χειριστή που στην ουσία υπονομεύει τη δυνατότητα του ανθρώπου να γίνει Θεός.

Ενώ ο Θεός που αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός αποσύρεται και δεν επεμβαίνει, για να διαβεβαιώσει έτσι τον άνθρωπο για τη δυνατότητα του να γίνει Θεός και με αυτό τον τρόπο τον βοηθά να αναλάβει την ευθύνη της ζωής του και του κόσμου και μάλιστα μιμούμενος το Θεό στην απόσυρσή του. Ο άνθρωπος βοηθάει τον Θεό να βοηθήσει, όταν μιμούμενος εκείνον αποδέχεται αυτόν που διαπράττει το κακό. Ο άνθρωπος πραγματώνει το κατ’ εικόνα, όταν σε στη σχέση του με το συνάνθρωπό του δεν επεμβαίνει, αλλά κάνει αισθητή την αγαπητική παρουσία του στη ζωή του άλλου με την απόσυρσή του. Όπως ο Θεός βοηθά τον άνθρωπο μόνο όταν εκείνος του το επιτρέπει, έτσι και ο άνθρωπος που έχει πραγματώσει το κατ’ εικόνα βοηθά τον συνάνθρωπο του όταν εκείνος του το επιτρέπει.

Στις πιο δύσκολες στιγμές μας, όταν η καταστροφή της ζωής είναι τόσο κυρίαρχη και τα τραύματα της ανθρωπότητας τόσο έκδηλα, είναι πολύ δύσκολο να ανεχθούμε την εμπειρία του Θεού ως μιας καθαρτικής απουσίας και να κρατήσουμε τις καρδιές μας ανοικτές έτσι ώστε να προετοιμάσουμε το δρόμο με υπομονή και δέος. Δοκιμάζουμε τον πειρασμό να πιαστούμε από τις γρήγορες λύσεις, αντί να εξετάσουμε την αυθεντικότητα των προβλημάτων. Η τάση που έχουμε να πιστέψουμε οποιαδήποτε υπόσχεση για άμεση θεραπεία είναι τόσο έντονη ώστε δεν είναι παράξενο ότι πληθαίνουν τόσο πολύ οι «πνευματικές» εμπειρίες και επιζητούνται σαν καταναλωτικά αγαθά.

Πολλοί άνθρωποι συγκεντρώνονται σε χώρους και γύρω από πρόσωπα που υπόσχονται έντονες εμπειρίες συντροφικότητας, αναζωογονητικά συναισθήματα ευδαιμονίας και αγαλλιάσεως και απελευθερωτικές εμπειρίες εκστάσεως. Στη βαθειά ανάγκη μας για πλήρωση και στην άοκνη αναζήτησή μας για την αίσθηση της παρουσίας του Θεού έχουμε την τάση να κατασκευάζουμε «πνευματικά» γεγονότα. Στον ανυπόμονο πολιτισμό μας είναι δύσκολο να δούμε τη σωτηρία στην αναμονή.

Αλλά ο Θεός που μας σώζει δεν είναι ανθρώπινο δημιούργημα, και υπερβαίνει τις ψυχολογικές διακρίσεις μεταξύ του «ήδη» και του «όχι ακόμη», της απουσίας και της παρουσίας, της αναχωρήσεως και της επιστροφής».

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.