Η θρησκεία των Ινδιάνων της Αμερικής

Η καταγωγή των Ινδιάνων ή Ερυθροδέρμων της Αμερικής υπήρξε αντικείμενο μιας μακράς και πολύχρονης διαμάχης μεταξύ των διαφόρων ερευνητών. Διατυπώθηκαν αρκετές θεωρίες και υποθέσεις, που πολλές από αυτές άγγιζαν και τα όρια του φανταστικού, όπως ότι κατάγονται από τους Αιγυπτίους, τους Τρώες ή τους Καρχηδόνιους, και μία συνεχώς επαναλαμβανόμενη και πολύ αγαπητή υπόθεση που τους θέλει σαν τις δέκα χαμένες φυλές του Ισραήλ...

Η πεζή όμως πραγματικότητα λέει άλλα. Πως οι πρόγονοι των Ινδιάνων προέρχονται από τη Σιβηρία, αφού διέσχισαν διά ξηράς την παγωμένη έκταση του Βερίγγιου πορθμού, ακολουθώντας κάποια ζώα που κυνηγούσαν. Έφτασαν μάλιστα μέχρι και την άκρη της Λατινικής Αμερικής, πριν από έντεκα χιλιάδες χρόνια περίπου. Και αυτό το συμπεραίνουμε από την ομοιότητα των λατρειών, ίχνη των οποίων βρίσκουμε στα βόρεια του Μεξικού με εκείνες της Κεντρικής Αμερικής που ξεχωρίζουν όμως για την λαμπρότητά τους από αυτές του Μεξικού. Οι βορειοαμερικανοί Ινδιάνοι, βέβαια, διατηρούν τις ιδιαιτερότητές τους. Όταν ήρθαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι κατακτητές, οι Ινδιάνοι μιλούσαν περισσότερες από 150 γλώσσες.

Καιρός όμως τώρα, να γνωρίσουμε τις διάφορες φυλές των Ινδιάνων της Αμερικής, καθώς επίσης και τις περιοχές που κατοικούσαν οι φυλές αυτές στην Αμερικανική Ήπειρο.

Έτσι λοιπόν, το βόρειο άκρο της Αμερικανικής ηπείρου και τα νησιά κατοικήθηκαν από τους γνωστούς μας Εσκιμώους. Από εκεί και μέχρι τα σύνορα Καναδά και Ηνωμένων Πολιτειών εκτείνονταν οι περιοχές των Ινδιάνων που ανήκουν στις γλωσσικές οικογένειες των Αλγογκίνων (στα ανατολικά, Οτζίμπουα και Πενομπσκότ) και των Αθαπάσκαν (στην κεντρική περιοχή και στα δυτικά, «Κιτρινομάχαιροι», Τσιπεουιάν, Κάσκα, «Σκλάβοι» και «Κάστορες»).

Στα ανατολικά και νότια των Μεγάλων Λιμνών εκτείνονταν οι περιοχές των γλωσσικών ομάδων των Ιροκέζων και των Σιού. Ακόμη νοτιότερα, οι Μουσκοζεάν συμπλήρωναν τους Αλγογκίνους, τους Σιού, τους Ιροκέζους και τους Καντοάνους.

Οι κεντρικές Πεδιάδες ήταν κατοικημένες κυρίως από φυλές Σιού (Ασσινιμπουάνι, «Κοράκια», Ντεγκίγκα, «Χοντρόκοιλοι», Τσιουέρι, Μαντάν, Αρικάρα, Χιντάτσα κ.λ.π.). Ο όρος «Σιού», αν και ακατάλληλος, δηλώνει κυρίως τις φυλές που συγγένευαν, δηλαδή, των Ντακότα, Λακότα και Νακότα. Υπάρχουν επίσης άλλες έξι γλωσσικές οικογένειες: οι Αλγογκίνοι (Κρη, Σαγιέν, «Μαυροπόδαροι»), οι Αθαπάσκαν (Απάτσι), οι Καντοάνοι (Πόουνη, Αρικάρα), οι Κιοούα – Τανοάνι, οι Τονκαουάν και οι Ουτοαζτέκοι (Κομάντσι, Ούτι).

Η βορειοδυτική ακτή ήταν χωρισμένη σε τρεις τομείς: το βόρειο (Τλινγκίτ, Χάιντα, Τσιμσχιάν), τον κεντρικό (Μπέλλα – Κούλα, Νούτκα, Κουακιούτλ) και το νότιο (Σαλίς, Τσινούκ).

Το Μεγάλο Λεκανοπέδιο κατοικούνταν από Ινδιάνους που ανήκαν μόνο σε μια γλωσσική οικογένεια, όπως οι Σοσόνι και οι Παγιούτι. Στο Οροπέδιο και στην Καλιφόρνια ήταν εγκατεστημένοι πληθυσμοί με μεγάλες γλωσσικές και πολιτιστικές διαφορές.

Στο νότο βρίσκονταν έξι γλωσσικές οικογένειες: οι Ουτοαζτέκοι, οι Χοκάνι, οι Αθαπάσκαν, οι Τανοάνι, οι Ζούνι και οι Κέρι. Η οικονομική ταξινόμηση ακολουθεί τη γλωσσική συγγένεια. Λόγου χάρη, οι οικοδίαιτοι Ινδιάνοι Πουέμπλο, που κατοικούν σε χωριά (pueblos), μιλούν γλώσσες τανοάνι (οι Τίουα, οι Τέουα και οι Τόουα), κέρι, ζούνι ή ουτοαζτεκικές (οι Χόπι). Μερικά απ’ αυτά τα pueblos κατοικούνταν αδιάλειπτα από το 12^ο αιώνα. Οι Ναβάχο και οι Απάτσι είναι Ινδιάνοι Αθαπάσκαν, που μετανάστευσαν από τον Καναδά στο νότο προτού έρθουν οι Ισπανοί κονκισταδόροι (αποικιοκράτες).

Αφού λοιπόν γνωρίσαμε έως τώρα, τις διάφορες φυλές των Ινδιάνων της Αμερικής και τα γλωσσικά ιδιώματα και τις συγγένειες τους, είναι καιρός να δούμε πλέον, τα διάφορα θρησκευτικά τους πιστεύω και τις διάφορες τελετουργίες τους.

Ι. Οι Εσκιμώοι, που αυτοαποκαλούνται και ίνουιτ δηλαδή άνθρωποι, ζουν κατά μήκος των αρκτικών ακτών της βορειοανατολικής Ασίας, της Αλάσκας, του Καναδά και της Γροιλανδίας. Οι Αλεούτιοι νήσοι κατοικούνται από ένα συγγενικό λαό με τους Εσκιμώους. Όπως και οι λοιποί λαοί της βόρειας Σιβηρίας, οι Εσκιμώοι έχουν σαν θρησκεία τους τον σαμανισμό. Ο σαμανισμός είναι το θρησκευτικό σύστημα που επικράτησε στους λαούς της Κεντρικής Ασίας, της Σιβηρίας, της προκολομβιανής Αμερικής, της Αφρικής, της Αυστραλίας και των νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού.

Ο όρος προέρχεται από τη λέξη Saman, που σημαίνει «αυτός που γνωρίζει» (ρήμα Sa = γνωρίζω, man = αυτός) και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Τουνγκούσιους, λαό της Σιβηρίας. Ο Σαμάνας είναι ο άνθρωπος για τον οποίο πιστεύεται ότι έχει υπερφυσικές δυνάμεις και ότι μπορεί να επικοινωνεί με τα πνεύματα και θεωρείται μάγος – θεραπευτής, ιερέας, μάντης και ψυχοπομπός.

Επειδή η επιβίωση των Εσκιμώων είναι συνδεδεμένη με το ψάρεμα ή το κυνήγι, αφού ως γνωστόν ζουν σε τόσο σκληρό και αφιλόξενο για τον άνθρωπο περιβάλλον, γι’ αυτό το λόγο έχουν εξιλαστήριες και εξευμενιστικές τελετουργίες για τα πνεύματα των σκοτωμένων ζώων.

ΙΙ. Οι Ινδιάνοι των βόρειων περιοχών έχουν περίπλοκες μυθολογίες, οι οποίες μιλούν για διάφορες εποχές του κόσμου, η καθεμία με τα δικά της μυθικά όντα, και κυρίως με τον «πολιτισμικό ήρωα», που οι ανδραγαθίες του είναι εξαιρετικά ποικίλες. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με τους δικούς μας μυθικούς ήρωες (Ηρακλή, Θησέα, Ιάσωνα κ.λ.π.). Τα κατορθώματα αυτά, που συχνά είναι παρόμοια μ’ εκείνα του Πονηρού ή επηρεασμένα από εκείνα, στην Αλάσκα έχουν για πρωταγωνιστή ένα ζώο, ενώ στην υπόλοιπη περιοχή ένα ανθρώπινο άτομο. Οι τελετουργίες δεν παίζουν σχετικά σπουδαίο ρόλο στη συλλογική ζωή των ιθαγενών του Καναδά. Ο Σαμάνας, στον οποίο η γνώση αποκαλύπτεται μέσα σε όνειρο, είναι το μοναδικό θρησκευτικό πρόσωπο της περιοχής.

ΙΙΙ. Οι Ινδιάνοι των βορειοανατολικών περιοχών των Ηνωμένων Πολιτειών μοιράζονται την αντίληψη μιας συμπαντικής δύναμης, που αποκαλείται μανιτού στις φυλές των Αλγογκίνων, όκι στους Χουρόν και ορέντα στους Ιροκέζους. Η δύναμη αυτή, αγαθή ή πονηρή, ενσαρκώνεται σε ορισμένες υπάρξεις και αντικείμενα. Επικοινωνεί με τους ανθρώπους με τη μεσολάβηση πνευμάτων. Οι λαοί της βορειοανατολικής ακτής έχουν μια πολύ πλούσια τελετουργική ζωή, που περιλαμβάνει εξευμενιστικές ή εξιλαστήριες τελετές για το κυνήγι και τα φαγώσιμα φυτά, καθώς και περισσότερο ή λιγότερο σύνθετες τελετουργίες για το μεταθανάτιο ταξίδι. Κάθε άτομο θεωρείται ότι έχει προσωπικά πνεύματα, που τα επικαλείται με τελετουργίες σαμανικού τύπου. Ξόρκια, μάσκες και άλλα αντικείμενα που ενσωματώνουν «δύναμη» απολαμβάνουν ειδικές λατρείες. Μυστικές αδελφότητες ανθρώπων – ιατρών, όπως οι Μιντεουϊουΐν των Οτζίμπουα, παρατηρούνται σε ορισμένες κοινωνίες, ενώ αγνοούνται σε άλλες. Το θρησκευτικό πρόσωπο της περιοχής είναι ο Σαμάνας, ειδικευμένος στη θεραπευτική (και τη μαντεία) μέσω της τεχνικής της «σκηνής – που – τραντάζεται» (shaking – tent) και της εκμύζησης των παθογενών πνευματικών δυνάμεων.

Η πίστη στη μαγγανεία, καθώς και στις ιεροτελεστίες που διαθέτουν οι άνθρωποι – ιατροί για να την καταπολεμήσουν, διαφοροποιεί τους Ινδιάνους της νοτιοανατολικής ακτής, όπως οι Τσερόκι, από τους Ινδιάνους της βορειοανατολικής ακτής. Οι καθημερινές ιεροτελεστίες της βύθισης στο νερό θεωρούνταν σπουδαίες για την επιβίωση της ομάδας. Ανάμεσα στις εποχιακές τελετές, αυτή του Νέου Έτους ήταν η πιο αξιοσημείωτη και συνέπιπτε με την ωρίμανση του καλαμποκιού.

ΙV. Οι Ινδιάνοι των Πεδιάδων αποτελούν ένα σύμφυρμα πολιτισμών, το οποίο εμφανίζεται το 18^ο αιώνα με τις μεταναστεύσεις των περισσοτέρων ομάδων των Ινδιάνων, που αναζητούν το κυνήγι εφοδιασμένες με άλογα από το Μεξικό. Μέσα σ’ αυτήν την πολιτισμική χοάνη, η θρησκευτική ζωή λαών πολύ διαφορετικών μεταξύ τους αποκτά πολλά κοινά σημεία, όπως η τελετή του Χορού του Ήλιου και η ύπαρξη αδελφοτήτων πολεμιστών.

Η περιοχή αυτή αρχίζει να γίνεται το θέατρο ασταμάτητων αγώνων. Η αναζήτηση ενοράσεων από τους άντρες πολεμιστές επιτρέπει στους αποικιοκράτες να βρουν στο επικερδές εμπόριο του αλκοόλ ένα αποτελεσματικό εργαλείο για ν’ απαλλαγούν από τους ιθαγενείς. Η εισαγωγή παραισθησιογόνων φυτών, όπως το πεγιότλ, γύρω στο 1850, γίνεται αφορμή για να οργανωθούν λατρείες και αδελφότητες, που τα μέλη τους συμμετείχαν σε κάποιες μυστικές ιεροτελεστίες και ενοράσεις.

Κατά τη διάρκεια της ιεροτελεστίας του σάουνα (sweat lodge), μία ομάδα αντρών δοκιμαζόταν στους πόνους απ’ τη μεγάλη θερμότητα, στην αυτομαστίγωση με ραβδιά, χόρευε και τραγουδούσε. Το σάουνα εξάγνιζε τον πολεμιστή ή τον οραματιστή.

Ο σαμάνας και ο άντρας ή η γυναίκα – ιατρός αποκτούν στις Πεδιάδες το σπουδαίο (και αμειβόμενο) λειτούργημα του τελετάρχη. Δημιουργούν μία κάστα που, όπως οι σημερινοί γιατροί, χρησιμοποιεί ένα ειδικό λεξιλόγιο. Ένας γέροντας (κουραχούς) προεξάρχει στην εξευμενιστική τελετή χακό στους Πόουνη, στη διάρκεια της οποίας οι συμβολικοί δεσμοί ανάμεσα στις γενιές γίνονται πιο δυνατοί. Ένας άντρας – ιατρός (μία γυναίκα στους «Μαυροπόδαρους») προεξάρχει στο Χορό του Ήλιου, που ξεκίνησε σαν τελετουργία της ιατρικής αδελφότητας των Μαντάν, αλλά καθιερώθηκε αργότερα σαν η πιο σπουδαία τελετή σ’ όλες τις ινδιάνικες φυλές που είχαν συγκεντρωθεί σ’ αυτήν την περιοχή. Κατά τη διάρκεια του Χορού του Ήλιου οι άντρες υπέμεναν φοβερούς φυσικούς πόνους, με σκοπό να βρεθούν πλησιέστερα στο Μεγάλο Πνεύμα. Ο Χορός του Ήλιου απαγορεύτηκε γύρω στο 1880, επανεμφανίστηκε το 1934 και από το 1959 οι Οτζίμπουα και οι Λακότα εισήγαγαν και πάλι αυστηρότατες σκληραγωγίες.

Στους Ινδιάνους των Πεδιάδων οφείλει την εμφάνισή του, γύρω στο 1870, η χιλιαστική λατρεία που ονομάζεται Χορός των Πνευμάτων, με την ενθάρρυνση των μορμόνων της Γιούτα, που πίστευαν ακόμη ότι οι Ινδιάνοι είναι οι δέκα χαμένες φυλές του Ισραήλ. Ο προφήτης Ουοβόκα διακήρυσσε ότι οι Ινδιάνοι πρέπει να σταματήσουν να μάχονται, να εξαγνιστούν και ν’ αφοσιωθούν στο χορό του Μεγάλου Πνεύματος, γιατί η καταπίεση των Ευρωπαίων αποικιοκρατών θα κατέρεε ξαφνικά, όπως ξαφνικά είχε έρθει, από ένα σεισμό που δεν θ’ απειλούσε τους ιθαγενείς. Η απαγόρευση του Χορού των Πνευμάτων δεν υπήρξε αποτελεσματική. Το 1890, η κυβέρνηση στέλνει πληρωμένες συμμορίες που σφαγιάζουν 260 αθώους Σιου, οι οποίοι είχαν πάει στο Γούντεντ Νη Κρηκ, στη Νότια Ντακότα, για να πάρουν μέρος στις τελετές.

Η λατρεία του παραισθησιογόνου μεξικανικού κάκτου, που ονομάζεται πεγιότλ («μεμβράνη») στη γλώσσα των Αζτέκων, (Lophophora williamsii), διαδόθηκε στους Ινδιάνους των Πεδιάδων την ίδια περίπου εποχή που εμφανίστηκε και ο Χορός των Πνευμάτων. Η λατρεία του δεν ήταν παράνομη μέχρι και το 1964, τότε που το δικαστήριο της Καλιφόρνιας αποφάνθηκε ότι η απαγόρευσή της δεν αποτελούσε αντισυνταγματική παράβαση της θρησκευτικής ελευθερίας, επειδή η λατρεία αυτή δεν ήταν δομημένη με τον τρόπο μίας θρησκείας. Το πρώτο βιβλίο του πεζογράφου Κάρλος Καστανέντα L’ Herbe du diable et la petite fumee (Το χόρτο του διαβόλου και ο μικρός καπνός), που κυκλοφόρησε το 1968 σαν εθνολογική εργασία, αποσκοπούσε μάλλον να παρουσιάσει τη λατρεία του πεγιότλ σαν πραγματική θρησκεία.

V. Οι Ινδιάνοι των βορειοδυτικών περιοχών, που γενικά τους συνδέουμε με τα ξόανα των τοτέμ, τα οποία, όμως, θ’ αρχίσουν να κατασκευάζουν μόνον όταν οι αποικιοκράτες θα τους φέρουν σιδερένια εργαλεία, ζουν σε μια περιοχή όπου το ψάρεμα μπορούσε πάντα να τους εξασφαλίζει μία αφθονία τροφής, που οι κυνηγητικές φυλές γνώρισαν μόνο με τον ερχομό των ισπανικών αλόγων από το Μεξικό. Οι Τλινγκίτ, Χάιντα, Τσιμσχιάν, Χάισλα, Μπέλλα – Κούλα, Κουακιούτλ, Νούτκα, Σαλίς, Μακάχ, Κουϊλεούτι, Σκοκόμις, Τσινούκ, Τιλλαμούκ, Κου, Τολόουα, Γιουρόκ, Χούπα, και Καρόκ της Βρετανικής Κολομβίας, και της βορειοδυτικής ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών (Ουάσιγκτον, Όρεγκον) έχουν διάφορους κοινούς θεσμούς, δοξασίες και ιεροτελεστίες. Η αφθονία των καταναλωτικών αγαθών και ο θεσμός της στρατιωτικής περιφέρειας μας επιτρέπουν να ερμηνεύσουμε το ποτλάτς, μία γιορτή όπου ο καθένας μοιράζει δώρα στ’ άλλα μέλη του κοινοβίου του και στις γειτονικές φυλές. Η ποσότητα των διαμοιραζόμενων αγαθών συνδέεται με την κοινωνική βαθμίδα, και οι αρχηγοί ή εκείνοι που επιθυμούν ν’ αναβαθμίσουν την ιεραρχική τους θέση είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν (ή να καταστρέψουν) απίθανες ποσότητες αγαθών. Η ίδια κοινωνική ιεραρχία λειτουργεί στη βάση ενός πολύπλοκου συστήματος οφειλών. Ο μη ανταποδοτικός χαρακτήρας τους είναι ακριβώς αυτό που εξασφαλίζει την κοινωνική δύναμη: η πληρωμή της οφειλής σε κάποιον λειτουργεί σαν προσβολή του. Εξάλλου, η αριστοκρατία έχει το μονοπώλιο της συνδιαλλαγής με τα αμέτρητα προγονικά πνεύματα. Πολλοί Ινδιάνοι των βόρειων και βορειοδυτικών περιοχών πίστευαν στην προΰπαρξη ενός αριθμού ψυχών και στη μετενσωμάτωση· έτσι εξηγείται εύκολα η λατρεία των προγόνων και ο σεβασμός στα αναγνωριστικά τους σύμβολα, που μόνον ο απόγονός τους μπορεί να τ’ ανυψώσει σαν ξόανα.

Ο θεσμός του σαμανισμού, σπάνια κληρονομικός και γενικά ανοιχτός σε κάθε ενορατικό άτομο, είναι γνωστός σ’ ολόκληρη την περιοχή. Ένας σαμάνας μπορεί ταυτόχρονα να λειτουργεί και σαν μαγγανευτής σε σχέση με κάποια άλλη κοινωνική ομάδα. Η μαγγανεία, όμως, τιμωρείται με θάνατο.

Στις μυθολογίες της βορειοδυτικής ακτής, η παρουσία του Πονηρού, όπως το Κοράκι των Τλινγκίτ, είναι αξιοσημείωτη.

Οι πιο σπουδαίες τελετές της περιοχής είναι οι εκστατικοί χοροί, που γίνονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

VΙ. Οι Ινδιάνοι της Καλιφόρνιας δέχονται τα πνεύματα προγόνων και ζώων, τα μυθικά όντα, όπως ο «πολιτισμικός ήρωας» και ο Πονηρός, το θεσμό του σαμανισμού, και αναζητούν τις ενοράσεις όπως και οι Ινδιάνοι του Οροπεδίου, του Μεγάλου Λεκανοπεδίου και των Πεδιάδων. Έχουν θρησκευτικές γιορτές των πρωτοτόκων, τελετές της εφηβείας (ειδικά για τα νεαρά κορίτσια) και σάουνα, με την οποία ο άνθρωπος εκβάλλει με τον ιδρώτα τις ακαθαρσίες του. Όμως, το τυπικό γνώρισμα της περιοχής αυτής είναι η χρήση ενός ψυχοτροπικού φαρμάκου που βγαίνει απ’ το τολοάσι, λέξη του ιδιώματος ναχουάτλ για την Datura stramonium, ένα τοξικό φυτό που μνημονεύεται και στην ευρωπαϊκή μαγεία. Σε μερικές περιοχές, η λατρεία του τολοάσι, που επιτρέπει την είσοδο σε οράματα και επομένως στον κόσμο των πνευμάτων, είναι αυστηρά περιορισμένη σ’ ένα στενό κύκλο. Πολλές συλλογικές τελετές (για παράδειγμα, οι επικήδειες ιεροτελεστίες) είναι συνδεδεμένες με τη χρήση του τολοάσι. Μία απ’ αυτές είχε μεταβληθεί σε λατρεία του Κούκσου (όνομα του ήρωα – δημιουργού των Πόμο), στη βόρεια Καλιφόρνια, με τη δημιουργία μυστικών αδελφοτήτων με μάσκες.

VΙΙ. Οι Ινδιάνοι των Πουέμπλο – τριάντα ένα χωριά, κατοικημένα από Ινδιάνους έξι διαφορετικών γλωσσικών ομάδων – έχουν οικοδίαιτη αγροτική οικονομία και διάφορες δοξασίες. Όπως και οι αρχαίες θρησκείες της Κεντρικής Αμερικής, έτσι και οι Ινδιάνοι των Πουέμπλο έχουν το μύθο των πολλών δημιουργιών και καταστροφών του κόσμου. Όλοι αναγνωρίζουν υπερφυσικά όντα, τους Κασίνα, λέξη που χρησιμοποιείται και για τις τελετουργικές μάσκες, με τις οποίες οι υπερφυσικές υπάρξεις φανερώνονται στην ιεροτελεστική ζωή των Πουέμπλο.

Οι Ινδιάνοι Χόπι έχουν ένα πολύπλοκο σύστημα θρησκευτικών αδελφοτήτων, που καθεμιά τους προεδρεύει σε μια από τις περιοδικές τελετές. Οι Κασίνα (έτσι ονομάζεται και μία από τις θρησκευτικές εταιρείες) εμφανίζονται στο κοινό από το Μάρτιο ως τον Ιούλιο, ενώ από τον Ιανουάριο ως το Μάρτιο παρουσιάζονται μέσα στα κίβα ή δωμάτια τελετών. Το Φεβρουάριο, κατά την τελετή Ποουαμούι, τα παιδιά μυούνται στη λατρεία των Κασίνα. Τον Ιούλιο, η τελετή Νιμάν («Επιστροφή») κλείνει τον κύκλο των Κασίνα· μετά αρχίζει ο κύκλος χωρίς μάσκες. Τα πιο σπουδαία σύμβολα στην τελετουργική ζωή των Χόπι είναι το καλαμπόκι, που συμβολίζει γι’ αυτό το λαό των αγροτών την ίδια τη ζωή, και τα φτερά των πουλιών, που θεωρούνται ότι μεταφέρουν τις προσευχές των ανθρώπων στα πνεύματα.

Το Πουέμπλο των Ζούνι έχει κι άλλες θρησκευτικές αδελφότητες εκτός από την αδελφότητα των Κασίνα και των ιερέων των Κασίνα.  

Το 1680, οι πολεμιστές των Κασίνα ξεσηκώθηκαν σ’ όλα τα Πουέμπλο εναντίον των Ισπανών αποικιοκρατών, σκοτώνοντας τους ιερείς τους και αναγκάζοντάς τους ν’ αποσυρθούν στο νότο. Το 1690, η περιοχή ξανακατακτήθηκε από τους Ισπανούς, εκτός από το Πουέμπλο των Χόπι, που ποτέ πια δεν υποβλήθηκε στον διά της βίας εκπολιτισμό. Στα άλλα Πουέμπλο γεννήθηκαν συγκρητιστικές λατρείες.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψή μας αν δεν αναφερόμασταν και στους χορούς των Ινδιάνων οι οποίοι έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στις λατρείες τους. Αυτοί είχαν κατά κύριο λόγο εκστασιακό χαρακτήρα, στους οποίους συνέβαινε οι χορευτές να ταυτίζονται με ορισμένα ζώα, όπως το βούβαλο, την αρκούδα ή τον κάστορα.

Επαναπρόσληψη ινδιάνικων χορών έγινε και κατά το τέλος του 19^ου αιώνα στη «Θρησκεία του χορού των πνευμάτων», που ιδρύθηκε το 1889 από τον Ινδιάνο Βοβόκα, ο οποίος ονομαζόταν με το «λευκό» όνομά του Jack Wilson. Στο οραματικό βίωμά του, που του έτυχε στη διάρκεια μιας έκλειψης Ηλίου, ο Βοβόκα πήρε την εντολή να παρακινήσει τους ομοεθνείς του να συνδεθούν με τον κόσμο των πνευμάτων με μέσο τους χορούς, που έπρεπε να φτάνουν ως την εξάντληση, και ταυτόχρονα να εισηγηθεί τη χαραυγή ενός χρυσού αιώνα για τους Ινδιάνους.

Το κίνημα αυτό, το οποίο ξεκίνησε με αυτό τον τρόπο, έχασε προϊόντος του χρόνου, τον ειρηνικό του χαρακτήρα με την προσχώρηση της φυλής των Σιού, που αγνόησε την επακόλουθη κυβερνητική απαγόρευση του χορού των πνευμάτων. Κατά την επέμβαση των κυβερνητικών δυνάμεων σκοτώθηκε στην προσπάθεια σύλληψής του ο Sitting Bull (= Καθιστός Ταύρος), που υπήρξε σπουδαίος ηγέτης των Σιού και από τις μεγαλύτερες μορφές των Ερυθροδέρμων της Αμερικής. Ύστερα από αυτό ξέσπασε επανάσταση των Ινδιάνων, που όμως αποκρούστηκαν εντελώς στις 28 Δεκεμβρίου 1890 στη μάχη του Wounded Knee. Αυτό οδήγησε σε ραγδαία πτώση του κινήματος. Οι τελευταίοι επαναστατημένοι Σιού παραδόθηκαν στις 16 Ιανουαρίου 1891, ημερομηνία που σήμανε και το οριστικό τέλος του κινήματος του χορού των πνευμάτων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. ELIADE/COULIANO «ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΗ», 4^Η ΕΚΔΟΣΗ, 1992

2. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ», ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.