Γιατί υποτιμάται η Παλαιά Διαθήκη;

Της Μαρίας Σκαμπαρδώνη

 

Συμβαίνει ακόμα και σε πιστούς ανθρώπους αυτό το μεγάλο λάθος: να υποτιμάται η Παλαιά Διαθήκη, να παραγκωνίζεται, να υπάρχει άγνοια στο τόσο σημαντικό θεολογικό της περιεχόμενο. Και είναι γεγονός, πως ακόμα και Χριστιανοί λοιδορούν την Παλαιά Διαθήκη και την απορρίπτουν ολοκληρωτικά.

Η Παλαιά Διαθήκη, το πρώτο μέρος της Αγίας Γραφής, είναι η πρώτη αποκάλυψη του Θεού μέσα στην ανθρωπότητα. Είναι η προετοιμασία του κόσμου του ίδιου για την ενσαρκωμένη εμφάνιση του Θεού στη Γη· μέσα στην Αγία Γραφή διαβάζουμε πλήθος προφητειών που επαληθεύτηκαν με αξιοζήλευτη συνέπεια για τον ερχομό του Ιησού Χριστού...

Η Παλαιά Διαθήκη σε πολλά σημεία της, φανερώνει την Αγία Τριάδα. «Ας φτιάξουμε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση» λέει ο Θεός στη Γένεση, με το «να φτιάξουμε» να υπονοεί την ύπαρξη και συμμετοχή της Αγίας Τριάδας στη δημιουργία του ανθρώπου. Οι τρεις άγγελοι που επισκέφτηκαν τον Αβραάμ συμβολίζουν και πάλι την Αγία Τριάδα, ενώ ο Ισαάκ που μεταφέρει τα ξύλα στα οποία επρόκειτο να θυσιαστεί από τον πατέρα του Αβραάμ, συμβολίζει και αποτελεί προτύπωση του Ιησού Χριστού ο οποίος κουβαλάει το Σταυρό επάνω στον οποίο πρόκειται να σταυρωθεί.

Η επίθεση που δέχεται η Παλαιά Διαθήκη, αφορά περισσότερο την εξιστόρηση των σκανδαλωδών διηγήσεων που αφορούν ακραίες ανθρώπινες συμπεριφορές, όπως σεξουαλικά εγκλήματα, γενοκτονίες, φόνοι, έντονη αυστηρότητα του Μωσαϊκού νόμου. Θεωρείται ανώφελη η ανάγνωσή της επειδή πολλοί τη θεωρούν ρυπαρογράφημα, την αντιμετωπίζουν σαν ένα βιβλίο που εξιστορεί μόνο βίαια γεγονότα.

Είναι αλήθεια, η Παλαιά Διαθήκη εξιστορεί αρκετά και έντονα βίαια γεγονότα και η σκληρότητα των Ισραηλιτών ήταν ο λόγος που τους δόθηκε μία τόσο αυστηρή νομοθεσία. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Παλαιά Διαθήκη δεν αποκρύπτει τα γεγονότα· τα εξιστορεί ακριβώς όπως έγιναν. Και σκοπός της αναφοράς σε ανήθικα γεγονότα δεν είναι να σοκάρει τον αναγνώστη, αλλά περισσότερο να τον παραδειγματίσει και να τον ηθικοποιήσει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται σε γεγονότα που συνέβησαν μετά την πτώση του ανθρώπου και είναι λογικό επόμενο να υπάρχει αναφορά σε ακραίες ανθρώπινες συμπεριφορές, σε μία προσπάθεια να περιγραφεί η συνέπεια της απομάκρυνσης από το Θεό και πόσα δεινά αυτή επιφέρει.

Η ανήθικη συμπεριφορά των ηρώων της Παλαιάς Διαθήκης αναδεικνύει το πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει ένας άνθρωπος όταν απομακρυνθεί από το Θεό. Και η Παλαιά Διαθήκη δεν αποκρύπτει ούτε τις κακές πράξεις των ηρώων της· αναδεικνύει την κακή πλευρά του Δαβίδ, την απληστία του Λωτ, την προδοσία του Σαμψών. Η ατελής ανθρώπινη φύση ευθύνεται για την ανθρώπινη κακία, όχι ο Θεός. Σε αντίθεση με την Ελληνική μυθολογία όπου οι θεοί είχαν τα πάθη και τις ελλείψεις των ανθρώπων, βλέπουμε πως στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν ηθικές εντολές, υπάρχει ο Θεός ο οποίος και συγχωρεί αλλά και παιδαγωγεί. Ο Θεός διέταξε την εξολόθρευση εθνών όταν οι Ισραηλίτες έγιναν ο λαός Του, επειδή ήθελε και έπρεπε να παταχθεί η ανηθικότητα και τα αισχρά έθιμα όλων αυτών των λαών.

Συνεπώς, μπορούμε να δούμε πως η Παλαιά Διαθήκη εξιστορεί ανήθικα γεγονότα με παιδαγωγικό σκοπό, προσπαθώντας να αναδείξει το πόσο χαμηλά έριξε τον άνθρωπο η πτώση του.

Ένας άλλος λόγος που υποτιμάται η Παλαιά Διαθήκη, είναι επειδή πολλοί την αντιμετωπίζουν σαν ένα βιβλίο εξιστόρησης του Εβραϊκού λαού. Και είναι υποτιμητικό – για πολλούς Έλληνες ειδικά – να διαβάζει την ιστορία του Αβραάμ, του Λωτ, του Ιακώβ, του Μωυσή, όταν η Ελλάδα υπήρξε η χώρα καταγωγής του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη.

Ο Θεός επέλεξε ένα λαό μέσα από τον οποίο θα προερχόταν ο Σωτήρας του κόσμου. Και αυτή η ένωση του ανθρώπου με το Θεό ξεπερνάει τον εθνικό σωβινισμό. Ο Θεός ποτέ δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για τους υπόλοιπους λαούς του κόσμου, βλέπουμε τον Ίδιο να τιμωρεί σκληρά τους Ισραηλίτες, να τους αναφέρει πως στα μάτια Του δεν είναι ανώτεροι από τους Αιθίοπες, να στέλνει τον προφήτη Ιωνά στους Νινευίτες για να κηρύξει μετάνοια. Και επειδή ο Ιωνάς θεωρούσε πως μόνο οι Εβραίοι αξίζουν της αγάπης του Θεού, προσπάθησε να ξεφύγει, με το Θεό να διατάζει ένα κήτος να το καταπιεί (μία ακόμα προτύπωση της Παλαιάς Διαθήκης για τη τριήμερη ταφή και ανάσταση του Ιησού Χριστού).

Τις υψηλές αλήθειες που υπάρχουν στους Ψαλμούς του Δαβίδ, στον Ιεζεκιήλ, τον Αμώς, τον Ιερεμία δεν τις συναντάμε πουθενά αλλού. Και αυτό εξηγείται από το γεγονός πως οι προφήτες ήταν άνθρωποι που είχαν θεία αποκάλυψη. Η Παλαιά Διαθήκη έχει εξαίρετα κείμενα για την ανθρώπινη δικαιοσύνη, βιβλία με βαθιά θεώρηση της ζωής, όπως ο Εκκλησιαστής και οι Παροιμίες, που είναι βιβλία πλημμυρισμένα με σοφία.

Ο Θεός δεν έκανε διακρίσεις ούτε στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης, για αυτό και βλέπουμε μία γυναίκα Μωαβίτισσα, η Ρουθ, να γίνεται μέρος του γενεαλογικού δέντρου του Ιησού Χριστού, ακόμα και αν ο Θεός είχε αποκλείσει τους Μωαβίτες από το να γίνουν ο λαός Του.

Ο σωβινισμός γύρω από την καταγωγή της Παλαιάς Διαθήκης, ακυρώνει τη θεία αποκάλυψη: αν ο Θεός αποκαλύφθηκε στον προφήτη Δανιήλ δε θα το δεχτείς επειδή ο Δανιήλ δεν ήταν Έλληνας;

Όποιος υποτιμάει και αρνείται την Παλαιά Διαθήκη, αρνείται και την Καινή. Η Παλαιά είναι το πρώτος μέρος της Αγίας Γραφής, η πρώτη επικοινωνία του Θεού με το σημαντικότερο δημιούργημά του, τον άνθρωπο.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.