Μιμητές του θείου Σαλού

 

Η εκδίωξη των εμπόρων από το ναό του Θεού

Το δεύτερο χαρακτηριστικό στην κλήση του σαλού είναι η επιθυμία να διατηρήσει την ταπείνωση, την εθελούσια αποδοχή της ταπείνωσης. Ο Συμεών, επιστρέφοντας από την έρημο στην κοινωνία, και καταλαβαίνοντας τις τιμές που θα απολάμβανε ως ασκητής, προσευχήθηκε στα Ιεροσόλυμα ζητώντας «να μείνει του έργο του κρυφό»...

Η προσποιητή σαλότης ήταν ακριβώς ένας τρόπος να αποφευχθούν οι τιμές και να κρατηθεί το «έργο» του κρυφό. Ο παράγοντας αυτός εμφανίζεται ιδιαίτερα στην ιστορία της γυναίκας του πανδοχέα: Ο Συμεών προσποιείται πως θα την βιάσει, επειδή ο σύζυγός της είχε αρχίσει να τον τιμά ως άγιο. Η σαλότης τότε εξασφαλίζει την καταφρόνηση και ενεργεί ως προστασία της ταπείνωσης.

Υπάρχει όμως κι ένα βαθύτερο κίνητρο πίσω από την αποδοχή της ταπείνωσης. Ο σαλός επιθυμεί να σχετιστεί όσο το δυνατόν στενότερα με τον ταπεινωμένο Χριστό, που «ητιμάσθη και ουκ ελογίσθη» (Ησ. 53,3). Πρέπει να δούμε το σαλό ως μία χριστοειδή μορφή, ως ένα μιμητή του Κυρίου. Σύμφωνα με τον Cecil Collins, «ο μεγαλύτερος σαλός στην ιστορία υπήρξε ο Χριστός […] θείος Σαλός». Είναι αλήθεια πως ο παραλληλισμός ανάμεσα στον σαλό και στον Χριστό δεν είναι ακριβής.

Ο Χριστός δε διέκοψε τη λατρεία του ναού ρίχνοντας καρύδια, δεν έβαζε τρικλοποδιές στους ανθρώπους στο δρόμο, δεν προσποιείτο τον επιληπτικό και δεν έκανε το σαλό. Είχε όμως μολαταύτα μια τέτοια συμπεριφορά, ώστε οι στενοί συγγενείς του να συμπεραίνουν πως ήταν όντως τρελός: «και ακούσαντες οι παρ’ αυτού εξήλθον κρατήσαι αυτόν· έλεγον γαρ ότι εξέστη» (Μάρκ. 3,21), μια πρόταση που παραλείπεται από το Ματθαίο και το Λουκά. Αν και ο Ιησούς δεν ήταν τρελός, ούτε προσποιείτο τον τρελό, έκανε όμως σκόπιμα πολλά πράγματα που προσέβαλαν και την κοινή λογική και την ηθική λογική των συγχρόνων του.

Όπως ο Συμεών, έτσι κι Αυτός έτρωγε κρέας τη Μεγάλη Εβδομάδα, και κατέλυε τους κανόνες του Σαββάτου μ’ έναν εμφανή και τονισμένο τρόπο (Μάρκ. 2,23). Όπως ο Συμεών, έτσι κι Αυτός συναναστρεφόταν με όλους αυτούς που η «καθώς πρέπει» κοινωνία αποστρέφεται ως αμαρτωλούς (Μάρκ. 2,15 – 16· Λουκ. 7,34· 19,7), και έδειχνε μία ιδιαίτερη καλοσύνη προς τις γυναίκες αμφίβολης υπόληψης, όπως ήταν η αμαρτωλή στο «φρέαρ Ιακώβ» (Ιωάν. 4,7 – 26) ή η μοιχαλίδα (Ιωάν. 8,11). Όπως ο Συμεών, έτσι κι Αυτός ανέτρεψε τα τραπέζια των εμπόρων μπροστά στο ναό του Θεού (Ματθ. 21,12· Ιωάν. 2,15). Αρνούμενος να γίνει ηγέτης πολιτικού κόμματος, απαρνούμενος επιμελώς το δρόμο της ανθρώπινης δημοτικότητας και της κοσμικής επιρροής, επιλέγοντας το δρόμο του Σταυρού, ο Ιησούς ενεργούσε μ’ έναν τρόπο που οι περισσότεροι από τους μαθητές του δεν τον θεωρούσαν παρά ως σκόπιμη σαλότητα.

Εδώ λοιπόν υπάρχει μια βαθιά ομοιότητα ανάμεσα στο Σωτήρα και στο σαλό. Ο σαλός δέχεται το παράδοξο και τη σαλότητα του Σταυρού, που είναι ταυτόχρονα και αληθινή σοφία (Α΄Κορ. 1,23 – 24). Ως εικόνα του ταπεινωμένου Χριστού, ταυτίζεται ανεπιφύλακτα με την κένωση του Κυρίου, αποδεχόμενος την κάθε μορφής κατηγορία και εμπαιγμό, για να βρεθεί όσο το δυνατόν κοντύτερα στο Σωτήρα του. Για τον Ιησού, δόξα ήταν ο εξευτελισμός και η κένωση, νίκη η αδυναμία και η αποτυχία: αυτό αληθεύει και το σαλό.

Υπό κοσμικούς, εγκόσμιους όρους, ο σαλός δεν καταφέρνει τίποτε που να έχει πρακτική αξία· αλλά και με τους κοσμικούς όρους τίποτε που να έχει πρακτική αξία δεν επιτεύχθηκε από το Σταυρό. Μέσα στον κενωτικό μαξιμαλισμό του ο σαλός είναι μια βαθιά ευαγγελική μορφή. Πεθαίνει καθημερινά και γι’ αυτό ανίσταται καθημερινά, επειδή σταυρός και ανάστασις αποτελούν μια μοναδική πραγματικότητα· ως εικόνα του ταπεινωμένου Χριστού, είναι γι’ αυτό και μια εικόνα της μεγάλης χαράς της μεταμορφώσεως.

Το παρόν άρθρο του επισκόπου Διοκλείας Καλλίστου (Ware) είναι από το συλλογικό τόμο «Ενότης εν τη ποικιλία», του θεολογικού περιοδικού Sobornost, Εκδόσεις Ακρίτας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.