Περί των αγίων

Του Θεόδωρου Ρηγινιώτη

Οι Άγιοι Πάντες (Πηγή: http://xristianos.gr)

Το παρόν άρθρο του κ. Θεόδωρου Ρηγινιώτη που παρουσιάζουμε σήμερα για Αγίους, είναι το τελευταίο μέρος επιστολής που έστειλε σε αδογματικό προτεστάντη και περιλαμβάνει πληροφορίες και τεκμήρια όσον αφορά τις βιβλικές και αποστολικές ρίζες της Ορθόδοξης Εκκλησίας για ορισμένα ζητήματα αυτής, τα οποία πιστεύουμε πως ενδιαφέρουν κάθε Ορθόδοξο πιστό. Έχουμε ήδη δημοσιεύσει τέσσερα μέρη της επιστολής  αυτής το «Περί ειδικού ιερατείου στην πρώτη (αποστολική) Εκκλησία», το «Η χιλιετής βασιλεία και η πρώτη ανάσταση», το «Για την αιώνια κόλαση (και όχι αφανισμό) εκείνων που δε θα σωθούν» και το «Εκκλησία, πολιτική εξουσία και πόλεμος»

Ακολουθεί η παράθεση του άρθρου:

Ότι οι άγιοι κάνουν θαύματα, το ίδιο και τα σώματα και τα κειμήλιά τους

Το χάρισμα των αγίων να κάνουν θαύματα μαρτυρείται πολλές φορές στην Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη (π.χ. προφήτες Ηλίας και Ελισαίος) όσο και στην Καινή: ο Κύριος δίνει στους 12 και στους 70 αποστόλους την εξουσία να θεραπεύουν ασθενείς και δαιμονισμένους (Λουκ. 9, 1 και 10, 17-20), πράγμα που, μετά την πεντηκοστή, οι απόστολοι κάνουν κατ’ επανάληψιν (Πράξεις, 3, 1-10× 5, 12-16× 8, 4-8× 9, 17-18 και 40-43× 14, 8-10, κ.λ.π.). Επίσης ο Κύριος τους λέει πως, αν έχουν πίστη σαν το σπόρο του σιναπιού, μπορούν να διατάξουν ένα βουνό να σηκωθεί και να πέσει στη θάλασσα και θα το κάνει (Ματθ. 17, 20-21), καθώς και ότι όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν θα κάνει έργα όμοια με τα δικά Του και μεγαλύτερα, ζητώντας τα διά του ονόματός Του (Ιω. 14, 12-14)...

Βέβαια ο Ίδιος τονίζει πως πολλοί, που θα φτάσουν στο σημείο κάποτε να κάνουν θαύματα, τελικά θα χάσουν τη βασιλεία των ουρανών (Ματθ. 7, 21-23). Αυτή η εκπληκτική προειδοποίηση σημαίνει πως ο χριστιανός δεν καλείται να εμπιστεύεται κάθε θαυματοποιό και φαινομενικό άγιο, αλλά ούτε και να θεωρεί άγιο τον ίδιο τον εαυτό του, αν ξαφνικά διαπιστώσει πως απόχτησε θαυματουργικό χάρισμα (αναφέρονται πολλές περιπτώσεις τέτοιας πλάνης στην Ορθοδοξία και ακριβώς για την αντιμετώπισή της υπάρχει η πνευματική επιστήμη της «διάκρισης των πνευμάτων», κατά το Β΄ Κορ. 11, 14, και Α΄ Ιω. 4, 1).

Ότι τα λείψανα των αγίων κάνουν θαύματα είναι αλήθεια βιβλική: Δ΄ Βασιλειών, 13, 21: «και εγένετο αυτών θαπτόντων τον άνδρα, και ιδού είδον τον μονόζωνον και έρριψαν τον άνδρα εν τω τάφω Ελισαιέ, και επορεύθη και ήψατο των οστέων Ελισαιέ και έζησε και ανέστη επί τους πόδας αυτού».

Το ίδιο και τα κειμήλιά τους, όπως η μηλωτή του Ηλία (για να μη μιλήσω για τη σκιά του Πέτρου και το χιτώνα του Χριστού με την αιμορροούσα – φανταστείτε λοιπόν πόσο θαυματουργός είναι ο σταυρός του Χριστού [23], ο ποτισμένος με το αίμα της θυσίας Του, από τα άκρα και την πλάτη Του!). Αλλά και «σουδάρια ή σιμικίνθια» (μαντήλια και περιζώματα) που είχαν αγγίξει το σώμα του Παύλου θεράπευαν ασθενείς και δαιμονισμένους κατά το Πράξ. 19, 12!!

Τούτο οφείλεται στο ότι αγιάζονται και τα σώματά των αγίων και τα αντικείμενα που αγγίζουν κ.τ.λ. Ο Θεός κάνει τα θαύματα, μέσω των αγίων, μέσω των λειψάνων ή των κειμηλίων – δεν υπάρχει εδώ μαγεία ή δεισιδαιμονία.

Ακόμη κι αν μια περίπτωση ή εκατό περιπτώσεις θαυμάτων δεν είναι αληθινά θαύματα, δεν παύει να έχει βιβλικές ρίζες η πίστη ότι γίνονται θαύματα μέσω των λειψάνων και των κειμηλίων των αγίων, ενώ η αντίθετη (προτεσταντική, «ορθολογιστική») διδασκαλία είναι και αντίθετη προς τη Βίβλο. Στην πραγματικότητα οφείλεται σε μια «πνευματοκρατική» αντίληψη, που υποσυνείδητα απορρέει από μια ελιτίστικη ιδέα ανωτερότητας των «πνευματικών» και «σοφών» από τον «όχλο», ακριβώς όπως συνέβαινε και στους αρχαίους Έλληνες.

Επιπλέον, αν οι προτεστάντες τα δεχτούν αυτά, είναι υποχρεωμένοι να γίνουν ορθόδοξοι. Κι αυτό φυσικά δεν το θέλουν (αν και κάποιοι το τολμούν), γιατί δεν είναι εύκολο ν’ αλλάξει κάποιος ιδέες, και επιπλέον εμποδίζει κι ο διάβολος.

Περί εικόνων: είναι σαφές ότι η Π. Διαθήκη δεν απαγορεύει το εικονίζειν αλλά την ειδωλολατρία, γι’ αυτό και η εντολή της κατασκευής των χρυσών χερουβίμ στην κιβωτό της διαθήκης. Πρέπει να θεωρήσουμε βέβαιο ότι τα χερουβίμ τοποθετήθηκαν εκεί όχι για διακόσμηση, αλλά ως φυλακτήρια. Αυτό συμβαίνει και με τις ορθόδοξες εικόνες, οι οποίες, σημειωτέον, δε λατρεύονται, όπως οι άγιοι, η Παναγία κ.λ.π. δε λατρεύονται (μόνο ο Θεός λατρεύεται), αλλά τιμώνται.

Η χρήση των εικόνων και του σταυρού από το Θεό ως φυλακτηρίων και μέσων για την επιτέλεση θαυμάτων προκύπτει από την εμπειρία και δε μπορούμε να την παραβλέψουμε. Είναι ανάλογη με τη χρήση από το Θεό αντικειμένων όπως η μηλωτή του Ηλία, ο χιτώνας του Κυρίου, η κιβωτός της διαθήκης (Αριθμοί 17, 28), η ράβδος του Μωυσή, το νερό του Σιλωάμ και της Βηθεσδά (αγίασμα) κ.ά. για τον ίδιο σκοπό.

Οι διδάσκαλοι του χριστιανισμού, κατά την ορθοδοξία, είναι οι άγιοι, όχι οι επίσκοποι ή οι ιερείς. Εφαρμόζεται σ’ αυτούς ο λόγος του Κυρίου «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» (Ματθ. 5, 8), γίνονται «διδακτοί Θεού» (Ιω. 6, 45), γι’ αυτό η γνώμη τους είναι πιο έγκυρη από τη δική μου, που δεν είμαι καθαρός στην καρδιά. Τέτοιος έγκυρος ερμηνευτής μπορεί να είναι κι ένας ταπεινός και αγράμματος άνθρωπος (άντρας ή γυναίκα, ή και παιδί), αν η καρδιά του να είναι αρκετά καθαρή. Το «μέγα μυστήριο της ευσεβείας» (Α΄ Τιμ. 3, 16) κατανοείται με την κάθαρση της καρδιάς, «ουκ εν διδακτοίς ανθρωπίνοις σοφίας λόγοις, αλλ’ εν διδακτοίς Πνεύματος Αγίου» (Α΄ Κορ. 2, 13).

Οι οικουμενικές σύνοδοι είναι έγκυρες λόγω της παρουσίας αγίων σ’ αυτές ή/και της θεμελίωσής τους στη διδασκαλία των αγίων:

·        «Η ίδια η μακραίων ιστορία της Εκκλησίας μαρτυρεί αδιαμφισβήτητα, ότι δεν εγγυάται και κάθε σύνοδος επισκόπων για την αλήθεια ή είναι απαλλαγμένη κάθε πλάνης. Το γεγονός, ότι άγιοι και μεγάλοι άνδρες της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Αθανάσιος και ο θείος Χρυσόστομος καθαιρέθηκαν από επισκοπικές συνόδους, δικαιολογεί πληρέστατα το παράπονο Γρηγορίου του Θεολόγου ... (...)  Είναι ιστορικό γεγονός πολλαπλά μαρτυρημένο, ότι ούτε το πλήθος των παρακαθημένων Επισκόπων, ούτε η προέλευσή τους από κάθε μέρος της οικουμένης και από τις Εκκλησίες οι οποίες ευρίσκονται σε κάθε μέρος, ούτε η συμμετοχή όλων των κεντρικών θρόνων και Αρχιεπισκόπων, αρκούν για τη συγκρότηση Οικουμενικής Συνόδου. Έτσι, στη δικαίως ονομασθείσα ληστρική σύνοδο της Εφέσου (το 449) παρεκάθησαν 135 επίσκοποι, ανάμεσα στους οποίους ο Διόσκορος [Πατριάρχης] Αλεξανδρείας και ο [Αρχιεπίσκοπος] Ιεροσολύμων Ιουβενάλιος και ο Θαλάσσιος [Αρχιεπίσκοπος] της Καισαρείας της Καππαδοκίας» (Π.Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, Δογματική, τόμ. Β΄, εκδ. «Σωτήρ», Αθήναι 2003, σελ. 403.404)

·        «Οι Οικουμενικές Σύνοδοι βασίσθηκαν όχι απλώς στην πλειοψηφία, αλλά στις μεγάλες Πατερικές μορφές. Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο σπουδαίο ρόλο διαδραμάτισε η θεολογία τού Μ. Αθανασίου. Στην Β' η θεολογία τού Μ. Βασιλείου, τού αγίου Γρηγορίου τού Θεολόγου, τού αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Στην Γ' Οικουμενική Σύνοδο σπουδαίο ρόλο διαδραμάτισε ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας. Στην Στ' ελήφθη σοβαρώς υπ' όψη η θεολογία τού αγίου Μαξίμου τού Ομολογητού και στην Ζ' η θεολογία τού αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού. Η θεολογία τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά υπήρχε η υποδομή όλης της θεολογίας των Συνόδων 1341, 1347, 1351. Έτσι οι μεγάλοι αυτοί Πατέρες υπήρξαν απλανείς και πριν από την Σύνοδο και μετά από αυτήν.[…] Έτσι η αξία των θεοπνεύστων και απλανών διδασκάλων της Εκκλησίας είναι μεγάλη. Γι' αυτό στο «Συνοδικό της Ορθοδοξίας» επανειλημμένα χρησιμοποιείται η φράση «κατά τας των άγιων θεοπνεύστους θεολογίας και το της Εκκλησίας ευσεβές φρόνημα». Πιστεύουμε ότι οι μεγάλοι Πατέρες που έφθασαν στον φωτισμό και την θέωση έδωσαν κύρος στις Οικουμενικές Συνόδους και όχι οι Οικουμενικές Σύνοδοι στους Πατέρας» (Ιερόθεος, μητροπολίτης Ναυπάκτου, «Η Αποκάλυψη του Θεού», σελ. 43-51.

Ανώνυμους αγίους είναι γεμάτο το αγιολόγιο. Παιδιά και παρθένες έγιναν δάσκαλοι απίστων (όπως το νήπιο που μαρτύρησε μαζί με τον άγιο Ρωμανό [18 Νοεμβρίου], οι αγίες Βαρβάρα, Μαρίνα, Αικατερίνα, Ειρήνη κ.ά.). Ο λαϊκός Ευσέβιος διέκοπτε τον αρχιεπίσκοπο ΚΠόλεως Νεστόριο κατά το κήρυγμά του και του έφερνε αντιρρήσεις στις αιρετικές διδασκαλίες του, χωρίς αυτό να θεωρηθεί αντικανονικό. Απλοί μοναχοί, όπως οι άγιοι Μάξιμος Ομολογητής και Ιωάννης Δαμασκηνός, κατατρόπωσαν θεολογικά αιρετικούς πατριάρχες, καταδιώχθηκαν και βασανίστηκαν, και η δική τους διδασκαλία υιοθετήθηκε από την Εκκλησία.

Η ίδια η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος θεώρησε σωστό να ζητήσει την τελευταία λέξη για τη σχέση των δύο φύσεων του Χριστού από μια έφηβη κοπέλα, χωρίς κανένα εκκλησιαστικό «αξίωμα», που είχε μαρτυρήσει για το Χριστό περίπου δύο αιώνες πριν – την αγία Ευφημία, στο άφθαρτο λείψανο της οποίας, ως γνωστόν, τοποθετήθηκαν ο ορθόδοξος και ο μονοφυσιτικός Τόμος και το πρωί η αγία κρατούσε τον ορθόδοξο. Το σημαντικότερο είναι ότι ούτε ο πάπας Λέων, που πληροφορήθηκε το θαύμα με τη συνοδική επιστολή, ούτε οι μονοφυσίτες (απ’ ό,τι ξέρω), δεν απέρριψαν αυτή την πράξη ως αντικανονική.

Το θέμα είναι ότι οι προτεστάντες, βάσει του απίθανου μύθου τους περί… αόρατης Εκκλησίας, που αποτελείται από αγίους / «αληθινούς χριστιανούς» μέλη όλων των αιρέσεων (σε πείσμα όλων των καινοδιαθηκικών αναφορών εναντίον των αιρέσεων), ισχυρίζονται ότι άγιοι είναι κάποιοι άγνωστοι σε μας, γνωστοί μόνο στο Θεό. Ξεμπερδεύουν έτσι με την υποχρέωση να αναζητήσουν τη διδασκαλία των αγίων (και τους βίους τους, ως πρότυπα) και να υποταχτούν σ’ αυτήν, ως έγκυρη, και αφήνουν τον εαυτό τους να τσαλαβουτάει στα τυφλά μέσα σε μια θάλασσα ορθολογιστικών και υποκειμενικών ερμηνειών, με τη βοήθεια των καθηγητών του πανεπιστημίου, την εγκυρότητα των οποίων αποδέχονται, αφού δεν τους υποχρεώνει να υποτάξουν τον εγωιστικό ορθολογισμό τους σε κανένα… Με δυο λόγια, βασίζονται στη σοφία του αιώνος τούτου, ξεχνώντας το Α΄ Κορ. 1, 19-31, και δεν πλησιάζουν την αποκάλυψη του Θεού ως νήπια, αλλά ως σοφοί και συνετοί, ξεχνώντας και το Ματθ. 11, 25. Κατά τα άλλα, «βασίζονται στη Βίβλο»…

Οι άγιοι, αντίθετα, είναι εκείνοι που πλησίασαν και πλησιάζουν την αποκάλυψη του Θεού ως νήπια, γι’ αυτό και είναι οι δάσκαλοι των σοφών (δες π.χ. τον ολιγογράμματο Γέροντα Παΐσιο, αλλά και τη διαβεβαίωση του μορφωμένου αγίου Αρσενίου του Μεγάλου προς τους ειδωλολάτρες Αιγύπτιους σοφούς ότι οι αγράμματοι ασκητές είναι περισσότερο σοφοί απ’ αυτόν – φυσικά αυτό ισχύει μόνο για τους αγίους, όχι για κάθε αγράμματο άνθρωπο, γι’ αυτό και η αναζήτηση των αγίων είναι μείζονος σημασίας [από εκεί –και από την αγάπη μας– απορρέει η δημόσια τιμή (όχι λατρεία) των αγίων, καθώς και το ότι ο Θεός δίνει πληροφορίες για την αγιότητα πολλών]). Η ελπίδα στην ανθρώπινη σοφία όμως είναι μεγάλο πάθος και δύσκολα κάποιος μπορεί να την αποτινάξει από πάνω του.

Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι οι προτεστάντες, αν αποδεχτούν ότι γνωρίζουμε πολλούς αγίους και συνεπώς ακολουθούμε τη διδασκαλία τους, υποχρεούνται να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία, πράξη που τη βιώνουν πάλι, εσφαλμένα, ως πράξη υποταγής, αντί απελευθέρωσης από την ιδιωτική (και εγωιστική) σοφία τους.

Στις σοφές αυτές «ζητήσεις» περιλαμβάνονται και οι πολύπλοκοι οντολογικοί συλλογισμοί σας για τη θεία φύση του Χριστού και για την κατάστασή Του κατά το θάνατό Του.

Α) Η χριστολογία των απολογητών περί «ενδιάθετου λόγου» είναι ατελής και, αν εκληφθεί κατά γράμμα, προκαλεί λογικά προβλήματα. Αν δηλαδή ο Υιός δεν υπήρχε ως διακριτό πρόσωπο (που είχε συνείδηση της ύπαρξής Του, διακριτό από τον Πατέρα) και απέκτησε τέτοια ύπαρξη μόνο επί σκοπόν να χρησιμεύσει ως «το μέσον» της δημιουργίας του κόσμου («δι’ ού τα πάντα εγένετο»), τότε ο Θεός δεν είναι Τριαδικός ούτε Πατήρ εξ αρχής, αλλά είναι κάτι άλλο και γίνεται Τριαδικός και Πατήρ κάποια στιγμή. Όμως ο Θεός είναι αναλλοίωτος, άτρεπτος και αιώνιος και δε γίνεται να υπέστη τέτοια μεταβολή.

Συν τοις άλλοις, αυτό εισάγει ανάγκη στο Θεό να προβάλει ένα άλλο πρόσωπο ως συνεργάτη για τη δημιουργία του κόσμου, πράγμα επίσης άτοπο. Ο Θεός γεννά τον Υιό ελεύθερα και από αγάπη, επειδή «αγάπη εστί» και συνεπώς δεν είναι δυνατόν να είναι μόνος – η αγάπη προϋποθέτει περισσότερους από έναν.

Ομοίως, αφού ο Υιός είναι Θεός, ισχύει γι’ Αυτόν ό,τι ισχύει για τον Πατέρα εκτός του ότι γεννάται, ενώ ο Πατήρ είναι αγέννητος. Ο Υιός λοιπόν είναι προαιώνιος, αναλλοίωτος και χρονικά άναρχος, επομένως δε μπορεί να γεννήθηκε (έλαβε υπόσταση διακριτή από τον Πατέρα) σε δεδομένη στιγμή, μη υπάρχων ενωρίτερα.

Β) Για τον ίδιο λόγο είναι άτοπο να υποθέσουμε ολοσχερή αφανισμό του Υιού στο διάστημα μεταξύ θανάτου και αναστάσεως. Ο Θεός, ο μόνος φύσει αθάνατος και απαθής, ούτε πάσχει ούτε πεθαίνει. Ο Χριστός πάσχει στο σταυρό και πεθαίνει κατά την ανθρώπινη φύση Του. Η θεία φύση Του είναι πάντα ζώσα και απαθής – συνεπώς ο ίδιος, ως Θεός, είναι πάντα ζων και απαθής.

Ούτε όμως ως άνθρωπος «αφανίζεται» όσο είναι νεκρός, γιατί:

α) οι ψυχές δεν «αφανίζονται», για «να ανασυρθούν από την ανυπαρξία» στην κοινή ανάσταση (βλ. και αυτό το άρθρο: http://o-nekros.blogspot.com/2010/10/blog-post_7725.html),

β) κατά τον απόστολο Πέτρο, τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν (Α΄ Πέτρ. 3, 18-19).

Γιατί τα πνεύματα αυτά είναι άνθρωποι και όχι άγγελοι ή κάτι άλλο, βλ. παράρτημα Ι. Εδώ μόνο δίνω τη σημασία του επίμαχου σημείου:

«ότι και Χριστός άπαξ περί αμαρτιών έπαθε, δίκαιος υπέρ αδίκων, ίνα ημάς προσαγάγη τω Θεω, θανατωθείς μεν σαρκί [=θανατώθηκε ως προς το σώμα Του], ζωοποιηθείς δε πνεύματι [=ζωντάνεψε με το πνεύμα Του (όταν επέστρεψε στο σώμα και το ανέστησε)]· εν ω [=με το οποίο πνεύμα Του, όσο ήταν νεκρός] και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν…».

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.