Σε λίγες μέρες
θα γιορτάσουμε την γέννηση του Χριστού. Μια γέννηση που έγινε αιτία να χαρούν
οι άνθρωποι, αφού επιτέλους ανοίγεται και πάλι ο δρόμος για την συνάντηση των
ανθρώπων με τον Θεό, ο οποίος είχε κλείσει με την αμαρτία του Αδάμ.
Δεν πρέπει όμως
να λησμονούμε, πως ο Χριστός για την σωτηρία μας, επέλεξε να γεννηθεί ως
άνθρωπος στην χώρα του Ισραήλ. Αξίζει λοιπόν στο σημείο αυτό να αναρωτηθούμε.
Τι σήμαινε για τους Ισραηλίτες η γέννηση ενός παιδιού, και ποια ήθη και έθιμα
ακολουθούσαν την γέννηση αυτή, τα οποία εφαρμόστηκαν και στον νήπιο Ιησού;
Όταν λοιπόν σε
μια εβραϊκή οικογένεια γεννιόταν ένα παιδί ήταν μεγάλη χαρά και για τους
γονείς, αλλά και για τους συγγενείς και φίλους της οικογένειας. Το χωριό ή η
γειτονιά, μάθαινε αμέσως το χαρούμενο νέο και ήξερε πως σε λίγο, σύμφωνα με το
παλιό έθιμο, θα καλούσαν τους συγγενείς, τους φίλους και τους γείτονες να
γλεντήσουν...
Η χαρά βέβαια
για τους Ισραηλίτες που ανάβλυζε από τη γέννηση του παιδιού ήταν διπλή, γιατί
πιθανόν το νεογέννητο αυτό, να γινόταν η αιτία της εκπλήρωσης των μεσσιανικών
τους προσδοκιών που η αναμονή τους κρατούσε αιώνες τώρα. Αν δηλαδή ήταν αγόρι,
μπορεί να ήταν πιθανόν ο Μεσσίας – όπως όντως συνέβη με τον γιο του Ιωσήφ και
της Μαρίας – και αν ήταν κορίτσι, μπορεί να ήταν η γυναίκα που θα γεννούσε τον
Μεσσία, όπως συνέβη στην περίπτωση του ζεύγους Ιωακείμ και Άννας που γέννησε
την Παναγία.
Για τον
Ισραηλίτη τα παιδιά ήταν πάντα ευλογία και πλούτη: «Ιδού, κληρονομιά από τον Κύριο είναι τα τέκνα, μισθός αυτού, ο καρπός
της κοιλιάς» Ψαλμ. 127(126):3,
έλεγε ένας ψαλμός, ενώ ένας άλλος σύγκρινε τον πολύτεκνο οικογενειάρχη με τον
άνθρωπο που το τραπέζι του έχει γύρω «νεόφυτα ελαιών».
Η στειρότητα
ήταν πραγματική ντροπή στη χώρα του Ισραήλ και πολύ περισσότερο για την
γυναίκα, αφού αυτή θεωρούνταν από το ζευγάρι ως αιτία της ατεκνίας. Μάλιστα, η
σκληρότητα προς το πρόσωπό της δεν εκπορεύονταν μόνο από τους άνδρες, αλλά
δυστυχώς πολύ περισσότερο από τις γυναίκες. Θεωρούνταν «καταραμένη» από το Θεό,
που σήμαινε ταυτόχρονα ένα είδος «μόλυνσης» και κοινωνικού αποκλεισμού, αφού
δεν μπορούσε π.χ. να γεμίσει τη στάμνα της νερό από το πηγάδι όταν υπήρχαν
άλλες γυναίκες που είχαν τεκνοποιήσει και έπρεπε να περιμένει παράμερα μέχρι να
φύγουν αυτές. Αυτό φαίνεται εναργέστατα στην Ευαγγελική διήγηση που περιγράφει
την «σύλληψη» του Ιωάννη του Βαπτιστή από την μητέρα του την Ελισάβετ. Είναι
πράγματι συγκλονιστικά, μα και συνάμα τόσο συγκινητικά τα λόγια της, που
φανερώνουν μια “κατάθεση ψυχής”, από μια βασανισμένη γυναίκα: «Ύστερα από τις
ημέρες αυτές η Ελισάβετ η γυναίκα του
έμεινε έγκυος και έκρυβε τον εαυτό της επί πέντε μήνες και έλεγε “Αυτό
μου έκανε ο Κύριος κατά τις ημέρες, που ενδιαφέρθηκε να μου αφαιρέσει την ντροπή μεταξύ των ανθρώπων”» Λουκάς 1:24 – 25.
Αλλά και για
τον άνδρα, δεν ήταν καλύτερα τα πράγματα, αφού σύμφωνα με τους ραββίνους, ο
άνδρας ο άτεκνος, έπρεπε να θεωρείται νεκρός! Όσο για την εκούσια στειρότητα,
ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα. Ήταν τόσο μεγάλη η επιθυμία τους να
κάνουν παιδιά, ώστε στα παλιά χρόνια, έκαναν κάτι που σήμερα σε μας φαντάζει
κάπως «ανήθικο». Οι ίδιες οι νόμιμες σύζυγοι, δέχονταν να αποκτήσουν οι άντρες
τους απογόνους από τις δούλες τους, μάλιστα οι ίδιες, τους προέτρεπαν στην
πράξη αυτή, όπως στην περίπτωση της Σάρας της γυναίκας του Αβραάμ και της Ραχήλ
της γυναίκας του Ιακώβ: «Η Σάρα η γυναίκα
του Αβραάμ δεν του γεννούσε παιδιά. Στην υπηρεσία της είχε μια δούλη Αιγύπτια,
που ονομάζονταν Άγαρ. Είπε λοιπόν η Σάρα στον Αβραάμ: “Ο Κύριος μου στέρησε την
ικανότητα να γεννώ. Πήγαινε, λοιπόν στην δούλη μου, και ίσως αποκτήσω μέσω
αυτής ένα γιο”». Γένεσις 16:1 – 2.
Βέβαια πίσω από
την πράξη αυτή, πρέπει να δούμε και τον πρακτικό σκοπό, πως έπρεπε οπωσδήποτε
να αποκτηθεί διάδοχος, ο οποίος θα κληρονομούσε την περιουσία, αλλιώς η
περιουσία θα πήγαινε στον πλησιέστερο συγγενή. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε αν η
πολυγαμική αυτή μέθοδος, ίσχυε την εποχή του Χριστού. Δεν φαίνεται επίσης από
την Γραφή, οι Ισραηλίτες να ασκούσαν την υιοθεσία. Οι φανερές περιπτώσεις
υιοθεσίας, που αναφέρονται στη Γραφή, ανήκουν σε ξένους, όπως λόγου χάρη η κόρη
του Φαραώ που υιοθέτησε τον Μωϋσή, τον οποίον ως γνωστόν, τον βρήκε βρέφος
τριών μηνών μέσα σ’ ένα καλάθι, στα νερά του Νείλου ποταμού.
Γεννιόταν,
λοιπόν το παιδί, εύκολα τις περισσότερες φορές, χωρίς ιδιαίτερες επιπλοκές. Οι
Ισραηλινές γυναίκες καμάρωναν μάλιστα γιατί γεννούσαν γρήγορα και καλά. ‘Όχι,
σαν τις Αιγύπτιες! «Οι μαίες του Φαραώ
αποκρίθηκαν: “Οι Εβραίες δεν είναι σαν τις γυναίκες των Αιγυπτίων. Είναι γερές
και γεννούν εύκολα. Πριν ακόμα φτάσει η μαία, αυτές έχουν γεννήσει”» Έξοδος 1:19. Παρόλα αυτά τις βοηθούσαν
και αυτές οι μαίες, ακόμα από την εποχή των Πατριαρχών, όπως βλέπουμε στην
περίπτωση της Ραχήλ της γυναίκας του Ιακώβ:
«Όταν οι πόνοι της γέννας είχαν φτάσει στο αποκορύφωμα, η μαία της είπε: “Μη
φοβάσαι, έκανες πάλι αγόρι!”» Γένεσις
35:17. Οι πρακτικές αυτές μαίες χρησιμοποιούσαν ειδικές «έδρες για γέννες».
Ωστόσο, δεν ήταν λίγες οι φορές, που οι Ιουδαίες μπορούσαν θαυμάσια να τα
βγάλουν πέρα μόνες τους χωρίς καμιά βοήθεια, όπως έκανε η Μαρία που γέννησε τον
Χριστό στο στάβλο του πανδοχείου της Βηθλεέμ.
Ήταν τόσο
μεγάλη η επιθυμία τους να βλέπουν να γεννιούνται τα παιδιά, ώστε οι ραββίνοι
δέχονταν να παραβιαστεί ο ιερός κανόνας, για την αργία του Σαββάτου, για να
βοηθήσουν μια λεχώνα, να της πάνε την μαμή, να δέσουν τον ομφάλιο λώρο του
νεογέννητου και μάλιστα να τον κόψουν. Σε περίπτωση που η μητέρα κινδύνευε, τα
αντισυλληπτικά μέτρα εκείνης της εποχής, όχι μόνο επιτρέπονταν αλλά
επιβάλλονταν. Τώρα όσον αφορά τον μέλλοντα πατέρα, δεν έπρεπε σε καμιά
περίπτωση να παρευρίσκεται στον τοκετό, αλλά έπρεπε να περιμένει να του τον
αναγγείλουν. Αυτό τουλάχιστον συνάγεται, από μια φράση που βρίσκεται στον
προφήτη Ιερεμία: «Καταραμένος να είναι ο
άνθρωπος που έφερε στον πατέρα μου τα συχαρίκια και του είπε: “απόχτησες παιδί
και είναι αγόρι” και του ‘δώσε πολλή χαρά» Ιερεμίας 20:15.
Μόλις έφτανε
στον πατέρα το ευχάριστο γεγονός της γέννησης, πήγαινε και έπαιρνε στα γόνατά
του το νεογέννητο. Μια πράξη με διπλή σημασία. Δείγμα επίσημης ευγνωμοσύνης και
νομιμότητας. Σε περίπτωση όμως που βρίσκονταν παρών κάποιος πρόγονος του
παιδιού, ήταν σωστό ν’ αφήσουν σ’ αυτόν το προνόμιο, όπως έγινε με τα δισέγγονα
του πατριάρχη Ιωσήφ, που επί των γονάτων του γεννήθηκαν: «Είδε γιους από τον Εφραΐμ, ως την τρίτη γενιά. Και τα παιδιά του
Μαχίρ, γιου του Μανασσή, γεννήθηκαν πάνω στα γόνατα του Ιωσήφ» Γένεσις 50:23. Αφού έπλεναν το
νεογέννητο, όπως πολύ παραστατικά εικονίζεται σε πολλές εικόνες της γέννησης
του Χριστού της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, το έτριβαν με αλάτι, γιατί
πίστευαν πως έτσι θα κάνει σφιχτό δέρμα, το τύλιγαν με σπάργανα που ήταν κάτι
μακριές υφασμάτινες λουρίδες και πλέον ήταν έτοιμο το νήπιο να το δείξουν στους
δικούς του. Τα συγχαρητήρια ήταν ιδιαίτερα θερμά αν το νεογέννητο ήταν αγόρι.
Αν επρόκειτο για κορίτσι ήταν πιο συγκρατημένα, τόσο μάλιστα, που έμοιαζαν με …
συλλυπητήρια! Υπήρχε βέβαια κάποια δικαιολογία για την στάση αυτή, γιατί τα
κορίτσια δεν αύξαναν καθόλου την οικογενειακή περιουσία, αφού όταν παντρεύονταν
περνούσαν σε άλλες οικογένειες. Στην αντίληψη αυτή συνέτεινε και η προφορική
θρησκευτική παράδοση, το Ταλμούδ, το οποίο έλεγε: «Κάλπικος θησαυρός αυτά τα κορίτσια!», προσθέτοντας: «κι έπειτα, είναι κανείς αναγκασμένος να
τα επιβλέπει αδιάκοπα!». Άλλοι καιροί, άλλα ήθη, από την δική μας σημερινή
εποχή.
Κάτι όμως που
πρέπει να ειπωθεί και να υπογραμμιστεί στο σημείο αυτό, κάτι που είναι προς
τιμή του Ισραήλ, είναι, πως η φρικτή ειδωλολατρική συνήθεια, που είχαν στην
Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Ρώμη, να εγκαταλείπουν τα παιδιά, να τα «εκθέτουν»,
μπορεί να μην ήταν άγνωστη στους Ιουδαίους, την καταδίκαζαν όμως ρητά. Στην
Ελλάδα μάλιστα ήταν τόσα τα έκθετα παιδιά, που τους είχαν βάλει και προστάτη
θεό, τον Δία. Ακόμη και οι πλούσιοι τα εγκατέλειπαν όπως γράφει ο κωμικός
ποιητής Ποσίδιππος 3ος αιώνας π.Χ.: «Τον
γιο τον τρέφει ο καθένας, και αν τυχαίνει να είναι φτωχός, την θυγατέρα δε την
εκθέτει, και αν είναι πλούσιος» Ερμαφρόδιτος,
απόσπασμα 11. Ένας Αιγύπτιος πατέρας έγραφε στην γυναίκα του, που επρόκειτο
να γεννήσει: «Αν είναι αγόρι μεγάλωσε το,
αν είναι κορίτσι, σκότωσε το!». Συνεπώς μπορεί να μην έκαναν μεγάλες χαρές
στο Ισραήλ, όταν γεννιόταν κορίτσι, αλλά εν πάση περιπτώσει το κρατούσαν και
γενικά ήταν καλοδεχούμενο.
Η χαρά γινόταν
μεγάλη και απερίγραπτη όταν το πρώτο παιδί της οικογένειας ήταν αγόρι. Στην
εβραϊκή γλώσσα υπήρχε μια ειδική λέξη, η λέξη «μπεκόρ», που σήμαινε «πρωτότοκος
γιος». Αυτή τη λέξη μεταφράζει ο ευαγγελιστής Λουκάς στα Ελληνικά,
χρησιμοποιώντας την, για τον γιο της Παρθένου, τον Ιησού. Δεν σήμαινε
αναγκαστικά πως αυτόν τον πρωτότοκο θα τον ακολουθούσαν και άλλα αγόρια, αλλά
πως θα ήταν ο μελλοντικός αρχηγός της οικογένειας, με όλες τις υποχρεώσεις και
τα πλεονεκτήματα. Τα «πρωτοτόκια» κατά το τότε κληρονομικό δίκαιο, μεταβίβαζαν στον
μεγαλύτερο γιο τα 2/3 της πατρικής περιουσίας. Το υπόλοιπο 1/3 μοιράζονταν
στους υπόλοιπους γιους σε ίσα μερίδια. Με την ελάχιστη αυτή κληρονομιά δύσκολα
μπορούσαν αυτοί οι γιοι να τα βγάλουν πέρα, γι’ αυτό αναγκάζονταν τις
περισσότερες φορές να μεταναστεύσουν. Η μεγάλη σημαντικότητα των «πρωτοτόκιων»,
φαίνεται καθαρά στη γνωστή διήγηση της Γραφής, όπου ο Ιακώβ ξεγελώντας τον
δίδυμο αδελφό του Ησαύ, του τα παίρνει για «ένα πιάτο φακή!». Οι κόρες κατά
κανόνα δεν κληρονομούσαν τίποτα.
Στην περίπτωση
που γεννιόνταν δίδυμα, φρόντιζαν προσεχτικά να ξεχωρίσουν το παιδί που έβγαινε
πρώτο από την κοιλιά της μητέρας του, δένοντας καμιά φορά μια κόκκινη κλωστή,
όπως στην περίπτωση της Θαμάρ: «Όταν ήρθε
ο καιρός να γεννήσει η Θαμάρ, βρέθηκαν δίδυμα στην κοιλιά της. Την ώρα της
γέννας, το ένα παιδί έβγαλε έξω το χέρι του. Η μαμή το έπιασε και του έδεσε ένα
κόκκινο νήμα» Γένεσις 38:27 - 28.
Κάτι που βέβαια ήταν άδικο, γιατί η σύγχρονη μαιευτική παραδέχεται, πως το
παιδί που έχει συλληφθεί πρώτο, βγαίνει δεύτερο.
Αγόρι ή
κορίτσι, πρωτότοκο ή όχι, το παιδί το θήλαζε πάντα η μητέρα του, εκτός από
σπάνιες περιπτώσεις, όπου κάποια πλούσια, είχε την πολυτέλεια μιας τροφού. Ο
θηλασμός ήταν ένα χρέος που θύμιζαν πάντα στις μητέρες, οι ραββίνοι. Κρατούσε
αρκετό καιρό, σχεδόν δυο με τρία χρόνια και ήταν μια προστασία για το νήπιο από
τις διάφορες αρρώστιες λόγω κλίματος, και πάνω απ’ όλα τη δυσεντερία που ήταν
συχνή και πολλές φορές θανατηφόρα. Η στιγμή του αποθηλασμού γιορταζόταν με
χαρούμενο γεύμα που το συνόδευε θυσία, σε ανάμνηση του μεγάλου συμποσίου που
έδωσε ο Αβραάμ την μέρα που ο γιος του Ισαάκ είχε πάψει να βυζαίνει από τον
μαστό της Σάρας. Ήδη όμως, το παιδί είχε γίνει δεκτό επίσημα στη θρησκευτική
κοινότητα από πολύ καιρό όταν το είχαν σημαδέψει με την «σφραγίδα του Θεού»,
την περιτομή.
Η περιτομή
γίνονταν την εποχή του Χριστού την όγδοη μέρα από την γέννηση. Ήταν μια μικρή
χειρουργική επέμβαση στο αντρικό γεννητικό όργανο, από το οποίο απέκοπταν ένα
μικρό μέρος του δέρματος από το μπροστινό τμήμα. Ήταν τόσο σημαντική, ώστε οι
ραββίνοι επέτρεπαν να γίνεται και κατά την ημέρα του Σαββάτου. Μάλιστα, στο
απόκρυφο «βιβλίο των Ιωβηλαίων», αναφέρεται με κάθε σοβαρότητα πως ακόμα και οι
άγγελοι είχαν περιτμηθεί και ιδιαίτερα οι δυο ανώτερες τάξεις οι “άγγελοι του προσώπου του Θεού” και οι “ άγγελοι
της αγιοσύνης”! «Και καθένας που
γεννιέται, του οποίου η σάρκα της ακροβυστίας δεν θα περιτμηθεί κατά την όγδοη
ημέρα, δεν θα συγκαταλέγεται στα τέκνα της διαθήκης, την οποία ο Κύριος έκανε
με τον Αβραάμ, αλλά στα τέκνα της απώλειας. Ούτε υπάρχει σ’ αυτόν, ακόμα
περισσότερο, το σημάδι πως ανήκει στον Κύριο, γι’ αυτό και θα εξολοθρευτεί και
θα αφανιστεί από τη γη, και θα εκριζωθεί από τη γη, γιατί παραβίασε την διαθήκη
του Κυρίου του Θεού μας. Διότι όλοι οι “άγγελοι του προσώπου σου” όλοι οι “άγγελοι
της αγιοσύνης” μ’ αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκαν την ημέρα της δημιουργίας τους,
πριν δε των “αγγέλων του προσώπου” και των “αγγέλων της αγιοσύνης” αγίασε το
Ισραήλ, για να είναι μαζί του και μαζί με τους αγγέλους του» Ιωβηλαία 15:26 – 27.
Παρόλο που το
έθιμο αυτό ακολουθούσαν και άλλοι λαοί, όπως λόγου χάρη Αιγύπτιοι, Μαδιανίτες,
Χαναναίοι κ.λ.π., για τους Ιουδαίους ήταν το σημάδι της διαθήκης (συμφωνίας) με
το Θεό, που τους καθιστούσε τον πιο «περιούσιο» δηλαδή εκλεκτό λαό της γης. Η
περιτομή στον Χριστιανισμό έχει αντικατασταθεί από το βάπτισμα: «Εν αυτώ (δηλ. τον Χριστό) έχετε περιτμηθεί,
όχι με περιτομή καμωμένη με χέρια ανθρώπου, αλλά δια της αποβολής του σάρκινου
σώματος, δηλαδή με την περιτομή του Χριστού, και ενταφιαστήκατε μαζί του κατά
το βάπτισμα, κατά το οποίο και αναστηθήκατε μαζί του δια της πίστεως …» Κολοσσαείς 2:11 – 12.
Την περιτομή
την έκανε παλιά ο πατέρας. Μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις την αναλάμβανε η μητέρα
όπως στην περίπτωση του Γερσώμ του γιου του Μωϋσή και της Σεπφώρας που θα τον
εξολόθρευε ο Κύριος επειδή ήταν απερίτμητος ή την εποχή των Μακκαβαίων: «Τότε η Σεπφώρα πήρε ένα λιθάρι κοφτερό κι
έκοψε το άκρο του δέρματος του γεννητικού μορίου του γιου της» Έξοδος 4:25. Την εποχή του Ιησού,
υπήρχε σε κάθε πόλη ένας «Μοχέλ» με μεγάλη πείρα σ’ αυτή τη λεπτή επέμβαση. Πάντως
το έθιμο της περιτομής ήταν τόσο σπουδαίο για τους Ισραηλίτες που το ήθελαν από
οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Οι Ιουδαίες μητέρες προτίμησαν να τις σκοτώσουν την
εποχή των Μακκαβαίων, παρά να μην κάνουν περιτομή στους γιους της. Η πιο βαριά
προσβολή ήταν να αποκαλέσεις κάποιον «απερίτμητο».
Θρησκευτική τελετή
γινόταν και για την μητέρα, την λεχώνα, που θεωρούνταν «μιαρή»(μολυσμένη)
σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο. Η περίοδος της μιαρότητας διαρκούσε σαράντα μέρες
αν είχε γεννήσει αγόρι και ογδόντα αν είχε γεννήσει κορίτσι και παρέμενε στο
σπίτι. Μόλις συμπλήρωνε το χρόνο αυτό, έπρεπε να προσφέρει στον ιερέα ένα
χρονιάρικο αρνί για το ολοκαύτωμα και ένα τρυγόνι ή περιστέρι για το
«αμάρτημα». Αν ήταν φτωχή, μπορούσε να προσφέρει δύο περιστέρια ή τρυγόνια αντί
για αρνί. Ο ιερέας προσφέροντας την θυσία στον Θεό, «καθάριζε» την γυναίκα μέσω
της προσευχής. Η χριστιανική παράδοση έχει διατηρήσει την ανάμνηση του εθίμου
αυτού στην τελετή των «σαραντάμερων», περισσότερο γνωστό ως «σαράντισμα».
Τις πρώτες
βδομάδες, συνήθως και κατά την ημέρα της περιτομής δίνονταν το όνομα στο παιδί.
Όπως όλοι οι αρχαίοι λαοί έτσι και οι Ιουδαίοι πίστευαν πως το όνομα περιέχει
ένα είδος ανείπωτης δύναμης και πως επηρεάζει τον χαρακτήρα και την μοίρα
κάποιου. Συνήθως τα ονόματα τα έδιναν οι πατεράδες, αλλά και αρκετές φορές οι
γυναίκες. Πιθανόν να υπήρχε τις πιο πολλές φορές στην εκλογή του ονόματος
συμφωνία ανάμεσα στους γονείς. Τα ονόματα πάντα σήμαιναν κάτι. Λόγου χάρη το
όνομα που δόθηκε στον Χριστό το «Ιησούς» εβραϊκά «Γιεχοσούα» σημαίνει «ο
Γιαχ(Θεός) σώζει». Υπήρχαν και άλλα όχι τόσο ευχάριστα. Αναφέρεται η περίπτωση
μιας μητέρας που επειδή γεννούσε μόνο κορίτσια, ονόμασε πάνω στο θυμό της την
τέταρτη «Ζαουλέ» και την όγδοη «Ταμάμ», που σημαίνουν αντίστοιχα «ενοχλητική»
και «μου φτάνει»! Πολλά, σήμαιναν και τα χαρακτηριστικά κάποιου. Λόγου χάρη το
«Ησαύ» σημαίνει «δασύτριχος», επειδή ήταν κοκκινωπός και τριχωτός. Υπήρχαν και
ονόματα παρμένα από ζώα ή φυτά: «Ραχήλ» = προβατίνα, «Γιόνα» = περιστέρα,
«Ταμάρ» = φοινικιά κ.λ.π.
Την εποχή της
Ελληνικής κατάκτησης, άρχισαν σιγά – σιγά οι Ιουδαίοι να εξελληνίζουν το όνομά
τους ή να παίρνουν ελληνικά ονόματα, στην δε εποχή του Χριστού η συνήθεια αυτή
είχε τόσο πολύ διαδοθεί, ώστε τα μισά πρόσωπα της Καινής Διαθήκης να έχουν
ονόματα ελληνικά: Ανδρέας, Φίλιππος κ.λ.π.
Η
διαπαιδαγώγηση των παιδιών και η μόρφωση των παιδιών ήταν κατά βάση
θρησκευτική. Κάθε Ισραηλίτης πατέρας είχε ιερό καθήκον να διδάξει στο γιο του,
ώσπου να γίνει δώδεκα χρονών 1. Το
«Άκουε Ισραήλ …» κάτι αντίστοιχο με το δικό μας «Πιστεύω» ή το «Πάτερ ημών»
2. Τις Δέκα Εντολές 3. βασικά στοιχεία του θρησκευτικού Νόμου. Στα σχολεία των συναγωγών
διδάσκονταν βασικές αλήθειες της ισραηλιτικής πίστης. Τα κορίτσια μάθαιναν τα
παραπάνω από τη μητέρα τους. Οι συναγωγές δεν φρόντιζαν γι’ αυτά. Τα
περισσότερα έμειναν σπίτι. Ελάχιστα είχαν δυνατότητες για περισσότερες σπουδές
και εννοείται αυτά των πλουσίων οικογενειών. Οι γνώμες των ραββίνων διίσταντο για
την μόρφωση των κοριτσιών. Κάποιος από αυτούς – πιθανόν μισογύνης – έλεγε πως «να μορφώνεις μια κοπέλα είναι σαν να της
διδάσκεις αναισχυντία!». Άλλος όμως έλεγε «Κάθε άντρας πρέπει να διδάσκει την Τορά(Νόμο) στη θυγατέρα του». Αν
κρίνουμε πάντως από τον αυτοσχέδιο ύμνο που απήγγειλε η Παναγία όταν
συναντήθηκε με την συγγενή της Ελισάβετ που περιέχει πάνω από τριάντα βιβλικές
αναφορές, μπορούμε να υποθέσουμε πως πολλές κοπέλες γνώριζαν τη Γραφή.
Όταν ο μικρός
Ισραηλίτης έφτανε στην ηλικία των δέκα τριών χρόνων θεωρούνταν πως είχε ενηλικιωθεί.
Η μέρα αυτή ονομάζονταν Μπαρ Μιτζβά, ανακηρυσσόταν «υιός του Νόμου»,
γινόταν μια θρησκευτική τελετή, κατά την οποία έπρεπε να διαβάσει δημόσια μια
περικοπή του Νόμου. Μετά επακολουθούσε γλέντι. Το μικρό παιδί είχε μπει πλέον
στην κοινότητα. Ήταν πια σωστός Ισραηλίτης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ντανιέλ Ροπς:
«Η καθημερινή ζωή στη Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού»
2. Σάββα Χρ. Αγουρίδη: «Τα απόκρυφα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης», Τόμος
Α΄, Εκδόσεις Έννοια.
3. Σχολικό εγχειρίδιο Θρησκευτικών της Β΄Τάξης
Γυμνασίου 2007
4. Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: «Ελληνισμός
Προσήλυτος»
5. Αγία Γραφή της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας
6. Καινή Διαθήκη, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας
της ΕλλάδαςΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.
Χριστός Ετέχθη!
ΑπάντησηΔιαγραφήΘερμές ευχές στους αναγνώστες του blog καθώς και στους συντάκτες των άρθρων.
Καλά Χριστούγεννα.