ΟΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΛΑΝΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΜΟΝΩΝ, ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

του

Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου

Διδάκτορος Θεολογίας

Η παρούσα ομιλία έγινε στο Αγρίνιο στην ΚΗ΄ Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη Εντεταλμένων Εκκλησιών από 31ης Οκτωβρίου έως 2ας Νοεμβρίου 2016. Κατόπιν ευγενικής παραχώρησης τού ομιλητού αυτής Αρχιμ. Π. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, φιλοξενούμε αυτήν στην ιστοσελίδα μας σε δύο μέρη, λόγω του μεγάλου μεγέθους αυτής. Ευχαριστούμε λοιπόν και πάλι τον π. Γρηγόριο.

Σεβασμιώτατοι, Σεβαστοί πατέρες,

Κυρίες και Κύριοι, Σύνεδροι,

Το θέμα που θα εκθέσουμε  αναφέρεται: «στις περί του ανθρώπου πλάνες στη διδασκαλία των Μορμόνων». Ίσως το κύριο εμπόδιο στην κατανόηση της ανάπτυξης της μορμονικής θεολογίας βρίσκεται στο γεγονός της σταδιακής δογματικής διατύπωσης των αρχών, της πίστεως και του δόγματός των, με μια εναλλαγή και προσθήκη με νεότερες ψευδό – αποκαλύψεις των αρχηγών των Μορμόνων, που περισσότερο εγκλωβίζουν τον άνθρωπο ως δουλικά εξαρτώμενο ον, παρά τον ελευθερώνουν. Κύριο γνώρισμα είναι, και η υιοθέτηση ορισμένων στοιχείων – πλανών από νεότερα προτεσταντικά εσχατολογικά κινήματα της ίδιας εποχής, όσον αφορά την διδασκαλία – πλάνες για τον άνθρωπο και την σωτηρία του...

Στην παρούσα εισήγηση, προσπαθούμε να περιγράψουμε ορισμένα στοιχεία που αφορούν τον άνθρωπο και την ύπαρξή του. Με δεδομένο αυτήν την σταδιακή και εξελικτική διατύπωση των Μορμόνων περί των  διδασκαλιών – πλανών τους για τον άνθρωπο, θα αναφερθούμε στα εξής βασικά κλειδιά κατανοήσεως της Μορμονικής διδασκαλίας, ως βάση και πυρήνα της, στην ιεραποστολή τους προς τα έξω: 1. Δημιουργία κόσμου και ανθρώπου: Το σχέδιο της δημιουργίας στους Μορμόνους, 2. Κήπος της Εδέμ: η παρουσία του ανθρώπου στον παράδεισο και η πτώση του,  3. Η έννοια της εξιλέωσης και σωτηρίας του ανθρώπου και τέλος  4. Η συμπεριφορά του ανθρώπου: Το θέλημα του Θεού.

1. Δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου 

Ο Θεός έπλασε τον κόσμο. Η λέξη «έπλασε» δεν σημαίνει ότι τον έχει δημιουργήσει από το τίποτα, «εκ του μηδενός», αλλά από την προϋπάρχουσα ύλη. Στο σημείο αυτό γίνεται αντιληπτό πως παρερμηνεύεται το συγκεκριμένο χωρίο της Π. Δ. και αναδεικνύεται μία ακόμη κακοδοξία τους, εφόσον δεχόμαστε την εκ του μηδενός (ex nihile) δημιουργία του κόσμου – παντός. Έτσι ο Θεός «συναρμολόγησε» τον κόσμο και τη γη με την προϋπάρχουσα ύλη και εμφύσησε σε αυτή την αιώνια ζωή. Η λέξη «δημιουργός» πρέπει να κατανοηθεί με την έννοια του «οργανωτή». Ο Θεός είναι κύριος της δημιουργίας και της ιστορίας – αυτό  άλλωστε σημαίνει και το εβραϊκό όνομα για τον Θεό Ελωχείμ (Elohim). Μετά από αυτές τις απόψεις τους, ο κόσμος δεν είναι δημιουργημένος εκ του μηδενός από τον Θεό – Δημιουργό, αλλά αυτοτελής και εξελισσόμενος. Η συνεισφορά του Θεού στη δημιουργία του κόσμου ήταν η σοφή οργάνωσή Του.

Σύμφωνα λοιπόν με τη διδασκαλία των Μορμόνων πλάστης αυτού του κόσμου (της γης) και πολλών άλλων κόσμων είναι ο Χριστός. Ο κόσμος, υποστηρίζουν, δημιουργήθηκε από τον Χριστό, μέσω του Θεού. Η δημιουργία δε γίνεται από τον Θεό – Πατέρα, αλλά από τον Ιησού Χριστό. Ο Θεός σε συνεργασία με τον Υιό Tου δημιούργησε αναρίθμητους κόσμους. Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες, ισχυρίζονται οι Μορμόνοι, που πιστοποιούν αυτή την αλήθεια. Ο ίδιος ο Smith μαζί με τόν Sidney Rigdon είδαν και άκουσαν τον Ιησού Χριστό σε όραμά τους όπως ισχυρίζονται.

Επειδή ο Χριστός είναι ο Δημιουργός, αποκαλείται και αυτός στη Βίβλο συχνά «Πατέρας». Ασφαλώς δεν εννοείται ως ο Θεός – Πατέρας. Ούτως ή άλλως ο Θεός – Πατέρας απέχει ως επί το πλείστον από την εκτέλεση του σχεδίου Του και τα αφήνει όλα στον Υιό Του. Γι’ αυτό το λόγο ο Χριστός είναι και ο Θεός του Ισραήλ, ο Ιεχωβάς. Για τη διάκριση του Πατρός από τον Υιό οι Μορμόνοι χρησιμοποιούν αποκλειστικά για τον Πατέρα το όνομα «Ελοχίμ» ενώ τον Υιό ονομάζουν «Ιεχωβά».

Μετά από όλα αυτά η γη ήταν έτοιμη να δεχθεί τον άνθρωπο. Τα πνευματικά τέκνα του Θεού θα παίρνανε σώματα από σάρκα και οστά, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν σ’ αυτή τη γη: «Και εγώ, ο Θεός, είπα εις τον μονογενή Μου, ο οποίος ήταν μαζί Μου από την αρχή. Ας κάνωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημών και καθ’ ομοίωσιν ημών. Και εγένετο». Έτσι λοιπόν οι πρώτοι άνθρωποι, ο Αδάμ, και η Εύα, πλάσθηκαν και τα σώματα που έλαβαν έμοιαζαν με τα σώματα των ουράνιων γονέων τους. Αυτό βέβαια επιβεβαιώνεται από τα ίδια τα λόγια του Θεού. Το σχετικό χωρίο της Γενέσεως δεν κάνει λόγο για το υλικό σώμα του Θεού όπως θέλουν να πιστεύουν οι Μορμόνοι. Ο τόπος κατοικίας των πρωτοπλάστων μάς λέγουν ήταν το δυτικό ημισφαίριο, μία περιοχή γεμάτη ομορφιές. Η ανθρώπινη μορφή του Αδάμ ταυτίζεται με τον αρχάγγελο Μιχαήλ, ο οποίος στη συνέχεια καταλαμβάνει στην ιστορία των Μορμόνων έναν υψηλό βαθμό. Προχωρώντας αναφέρουμε και τη γνώμη ενός άλλου προέδρου των Μορμόνων  του Berrett, όπως την αναφέρει στο βιβλίο του: «Οι προπάτορες Αδάμ και Εύα μετεφέρθησαν στη γη και ενδύθηκαν με μία σάρκα από υλικά στοιχεία, η οποία έμοιαζε με την πνευματική τους σάρκα». Ο Αδάμ, όπως είπαμε, θεωρείται η ενσάρκωση του αρχαγγέλου Μιχαήλ. Εδώ αναφέρουμε και την παρόμοια  κακοδοξία «των μαρτύρων του Ιεχωβά», που ταυτίζουν και αυτοί τον Ιησούν Χριστόν με τον αρχάγγελο Μιχαήλ.

Ο ουράνιος Πατέρας είχε μιλήσει στα πνευματικά Του παιδιά για ένα σχέδιο που είχε προτείνει ο Ιησούς Χριστός και έγινε αποδεκτό από Αυτόν. Στόχος αυτού του σχεδίου ήταν να προετοιμασθούν αυτά και να γίνουν όμοια με Αυτόν. Βασική προϋπόθεση ήταν η θεοποίηση των παιδιών Του. Υπήρχε όμως ένα βασικό εμπόδιο. Ο άνθρωπος μπορούσε μεν να αισθανθεί χαρά και να κάνει προόδους, αλλά μόνο μέσα σε περιορισμένα όρια, γιατί η ολοκλήρωση της χαράς είναι, σύμφωνα με την «αποκάλυψη» που έλαβε ο Smith, δυνατή μόνο όταν το πνεύμα είναι ενωμένο με τα θεϊκά στοιχεία. Γι’ αυτό, λοιπόν, έπρεπε ο στόχος του προτεινομένου σχεδίου του Ιησού να είναι η τελική και συνεχής σύνδεση της σάρκας και του πνεύματος.

Το σχέδιο ακόμη προέβλεπε την εγκατάλειψη της ουράνιας κατοικίας και την πρόσληψη υλικών (θνητών) σωμάτων. Με αυτή τη νέα υλική μορφή ο άνθρωπος θα είχε τη δυνατότητα να φθάσει στη γνώση, που είναι απαραίτητη για τη συνεχή σύνδεση του πνεύματος με τη σάρκα. Συγχρόνως όμως έπρεπε να δοθούν νόμοι στους ανθρώπους, που θα σημάδευαν το δρόμο της προόδου. Με αυτή τη νέα μορφή παρουσίας, τους δόθηκε ένας νέος τόπος για κατοικία που ονομάσθηκε γη. Σε αυτή τη νέα κατοικία τα πνευματικά παιδιά θα είχαν τη δυνατότητα της προπαρασκευής και προετοιμασίας, ώστε βαθμιαία να φθάσουν και να γίνουν όμοιοι με Εκείνον. Στη νέα τους ζωή, παρ’ ότι θα στερούνταν της άμεσης παρουσίας του Θεού –Πατέρα, δε θα στερούνταν, όμως, εντελώς της γνώσης. Αυτές είναι μερικές από τις απόψεις των Μορμόνων για τη δημιουργία του ανθρώπου.

2. Η παρουσία του ανθρώπου στον παράδεισο και η πτώση του

Όταν ο Αδάμ και η Εύα τοποθετήθηκαν στον κήπο της Εδέμ, δεν είχαν λάβει υλικά (θνητά) σώματα και συνεπώς δεν μπορούσαν να έχουν παιδιά. Η ζωή τους ήταν φυσική, γιατί τα πνεύματα που τους δόθηκαν βρίσκονταν μέσα σε φυσικά σώματα κατασκευασμένα από το χώμα της γης. Ταυτόχρονα όμως ζούσαν και πνευματική ζωή, επειδή βίωναν την παρουσία του Θεού. Η ζωή τους ήταν απαλλαγμένη από κάθε είδους φροντίδα. 0ι Μορμόνοι υποστηρίζουν ότι το προπατορικό αμάρτημα ήταν προεγνωσμένο από τον Θεό και θεωρείται ευτυχία. Αυτό λοιπόν που στην Ορθόδοξη θεολογία θεωρείται ως η μέγιστη πηγή δυστυχίας του ανθρώπου και για το οποίο ο Αδάμ «ώδινε πικρώς» σε όλη του την ζωή και «πάσα η έρημος αντήχει από τούς λυγμούς αυτού», από τούς Μορμόνους λογίζεται, ακόμη και στις ημέρες μας, ευτυχία.

Ο σατανάς, που είχε σκοπό να καταστρέψει το έργο του Θεού, χωρίς να γνωρίζει ποιό ήταν το έργο αυτό για τον Αδάμ και την Εύα. Τους   επισκέφθηκε στον κήπο της Εδέμ  και λέγει στον Αδάμ, «Αδάμ, εσύ ζεις εδώ σ’ ένα καινούργιο κόσμο όμοιο με αυτόν που ζούσαμε πριν. Εγώ δε γνωρίζω τίποτε, του απαντά, για οποιοδήποτε άλλο κόσμο εκτός από αυτόν που μας τοποθέτησε ο Θεός». Αμέσως ο σατανάς με ευστροφία του απαντά: «Βλέπω Αδάμ ότι τα μάτια σου είναι ακόμη κλειστά και τα έχεις όλα ξεχάσει, γι’ αυτό πρέπει να φας λίγο από τον καρπό αυτού του δένδρου». Είναι πολύ χαρακτηριστικές οι χρησιμοποιούμενες από τούς Μορμόνους λέξεις «με σκέψη και σοφία» και «με κατανόηση για το ποιόν αυτής της πράξης», που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την πατερική αντίληψη της πτώσεως, σύμφωνα με την οποία ο Αδάμ, μετά την πτώση, «ωδύρετο, διότι δια το αμάρτημά του οι πάντες εστερήθησαν αγάπης και ειρήνης» και «ένεκα του πλήθους του πόνου εστέναζε οδυνηρώς».

Ωστόσο οι Μορμόνοι πιστεύουν ότι με την πράξη του αυτή ο Αδάμ εκτέλεσε τη μεγαλύτερη εντολή της πτώσεως και της παρακοής. Απόρροια αυτής της μεγάλης εντολής είναι, σύμφωνα με τη θεολογία τους, και το «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε». Η αλλαγή που επήλθε και στους δύο μετά από τη βρώση του καρπού από το σατανά λέγεται «πτώση του Αδάμ». Στην αρχή, υποστηρίζουν οι Μορμόνοι, ο Αδάμ και η Εύα, με  την γεύση του καρπού, ήταν πολύ χαρούμενοι, γιατί η πράξη αυτή τους έφερε τη χαρά που τους έλειπε, και τη γνώση του καλού και του κακού. Επιστέγασμα της πράξης ήταν η συμφιλίωση με τον Θεό και η αθανασία.

Η συμφιλίωση με τον Θεό για τους Μορμόνους προέρχεται δια μέσου της τεκνοποίησης, που την  θεωρούν σημαντική υποχρέωση προς τον Θεό για την απόκτηση της αθανασίας. Με την πτώση του ο άνθρωπος έγινε Θεός, αφού γνώριζε πλέον το καλό από το κακό. Τους απαγορεύθηκε, όμως, να φάνε από το δένδρο της ζωής, διότι θα συνέχιζαν «να ζουν αιώνια χωρίς τιμωρία», καθ’ ότι αυτό θα σήμαινε και την αποτυχία της λύτρωσής τους. Με την πτώση  του  ο  Αδάμ διώχτηκε  από τον κήπο της Εδέμ και εξορίστηκε στον κόσμο. Η φυσική τους κατάσταση εξαιτίας της παρακοής άλλαξε, έγιναν θνητοί, όπως τους είχε μηνύσει ο Θεός. Η θνητότητα, που γνώρισαν, ήταν ο χρόνος προετοιμασίας, για να μετανοήσουν και να υπηρετήσουν τον Θεό.

Από τη στιγμή της πτώσης τους και μετά είχαν την δυνατότητα να κάνουν οικογένεια. Αυτοί και τα παιδιά τους έγιναν μέτοχοι του πόνου  γνωρίζοντας την εμπειρία της ασθένειας και του φυσικού θανάτου. Εξ αιτίας της πτώσεως γνώρισαν και τον πνευματικό θάνατο. Αυτό σήμαινε πως οι ίδιοι και τα παιδιά τους δεν μπορούσαν πλέον να συναναστρέφονται και να έρχονται σε επαφή με τον Θεό πρόσωπο με πρόσωπο. Έτσι ο Αδάμ, η Εύα και οι απόγονοί τους χωρίσθηκαν από τον Θεό, υλικά και πνευματικά. Ο σατανάς, ο φορέας του κακού, έφερε την πονηρία στον κόσμο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή της πτώσης ήταν άγνωστη. Η εκδίωξή τους από την Εδέμ δεν ήταν τιμωρία, αλλά μία αναγκαιότητα για το καλό των ανθρώπων, υπογραμμίζουν οι Μορμόνοι. Η λύτρωση θα έλθει στον κόσμο διά μέσου του Ιεχωβά – Χριστού. Ο Χριστός έλαβε την υποχρέωση να εξιλεώσει τις αμαρτίες του κόσμου, αφού πρώτα ο ίδιος εξιλεώθηκε γι’ αυτές με το σταυρικό Του θάνατο. Με την άποψή τους αυτή αναιρούν την αναμαρτησία του Χριστού, γεγονός που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη χριστιανική διδασκαλία.

Η ουσία της αμαρτίας δε βρισκόταν στην ανυπακοή κατά του Θεού, αλλά στην «επανάσταση κατά των αρχών της προόδου», σε πράξεις, που  μπορούν «να ματαιώσουν την εξέλιξη της ανθρώπινης ψυχής». Η πτώση του Αδάμ, κηρύττουν, πρόσφερε στον άνθρωπο πιο εύκολα την απόκτηση της αιωνιότητας. Από την πτώση και μετά, ο άνθρωπος βρισκόταν με δική του βούληση ανάμεσα στο καλό και στο κακό έχοντας τη δυνατότητα να εξελιχθεί προς τη θέωση. Κανένα από αυτά τα προνόμια δε θα είχε ο άνθρωπος, εάν οι Πρωτόπλαστοι συνέχιζαν την ζωή τους στον κήπο της Εδέμ. Γι’ αυτό η εξορία τους δεν ήταν τιμωρία, αλλά βοήθεια για τον άνθρωπο.

Μετά το παράπτωμά της η Εύα πίστεψε πως έφερε τη σωτηρία στον κόσμο, ενώ Αδάμ συνετέλεσε στην αύξηση της ανθρωπότητας. Η πτώση κατά τη διδασκαλία των Μορμόνων ήταν ένα φυσικό συμβάν και συνέβη επειδή οι πρωτόπλαστοι πήρανε στοιχεία, προερχόμενα από μία ακατάλληλη τροφή. Τη θνητότητα την κληροδότησαν στα παιδιά τους, αλλά αυτή δεν είναι αμαρτία για την οποία έπρεπε να δώσουν στη συνέχεια λόγο όλοι οι απόγονοι. Σημαντικό είναι ότι δεν τους καταλογίζεται πρόθεση. Παρ’ όλο που ήταν υψηλά ιστάμενοι πνευματικά, αναγκάσθηκαν να σφάλουν λόγω της ατέλειάς τους. Γι’ αυτό το λόγο κανείς δεν πρέπει να τα βάζει με τους πρωτοπλάστους, θεωρώντας τους ως υπεύθυνους αυτού του  παραπτώματος. Κι αυτό διότι  δεν φέρουν  ευθύνη για την πτώση τους.

Η πτώση ήταν σκηνοθετημένη εκ των προτέρων από τον Θεό για το συμφέρον της ανθρωπότητας. Είχε προβλεφθεί η πτώση, στο «μεγάλο σχέδιο» του Θεού. Και για τον λόγο αυτό οφείλουμε ευγνωμοσύνη σ’ αυτούς. Η πτώση λοιπόν δεν είναι η αιτία του «προπατορικού αμαρτήματος», διότι δεν πιστεύουν σε αυτό. Με την άποψη  αυτή συμφωνούν και οι Μεννονίται. Απορρίπτουν λοιπόν το προπατορικό αμάρτημα και πιστεύουν ότι δεν μεταβιβάσθηκε κάτι τέτοιο στους απογόνους των πρωτοπλάστων, παρά μόνο σπέρματα αμαρτωλότητος.

Ο Λεχί, (προφήτης των Μορμόνων) που οδηγήθηκε από τα Ιεροσόλυμα στην Αμερική με θεϊκή εντολή, όπως αναφέρει η διήγηση του Βιβλίου του Μόρμον, προφήτευσε για την πτώση του Αδάμ. Ο ίδιος δίνει μία άλλη διάσταση στο προπατορικό αμάρτημα, σύμφωνα με αυτά που είχε διαβάσει, όπως ισχυρίζεται. Εάν ο Αδάμ δεν έκανε παρακοή, δε θα έπεφτε στην αμαρτία, με αποτέλεσμα να παραμένει στον κήπο της Εδέμ. Συνέπεια αυτού θα ήταν ότι όλα τα δημιουργημένα πλάσματα του Θεού θα παρέμεναν στην αρχική τους κατάσταση, χωρίς καμία εξέλιξη. Δε θα είχαν τη δυνατότητα της τεκνοποιίας, γιατί θα παρέμεναν στην κατάσταση της αθωότητας. Η χαρά γι’ αυτούς θα ήταν άγνωστη, επειδή δε θα είχαν την εμπειρία της δυστυχίας. Δε θα χρειάζονταν να κάνουν το καλό, γιατί δε θα υπήρχε η αμαρτία.

Και βέβαια όλα έγιναν σύμφωνα με τη σοφία του παντογνώστου Θεού. «Γι’ αυτό λοιπόν ο Αδάμ έπεσε, για να υπάρξουν άνθρωποι. Οι άνθρωποι υπάρχουν για να έχουν ευφροσύνη». Έτσι λοιπόν όπως προείπαμε, οι Μορμόνοι δεν δέχονται το «προπατορικό αμάρτημα». Την άποψή τους αυτή διακηρύττουν και με το 2ο άρθρο της Πίστεώς τους: «Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι θα τιμωρηθούν για τις δικές τους αμαρτίες και όχι για το παράπτωμα του Αδάμ». Συνεπώς η σύγχυση είναι φανερή και σοβαρή στην διδασκαλία τους σχετικά με το τεράστιο θεολογικό ζήτημα του «προπατορικού αμαρτήματος»: από τη μία η άρνηση της ύπαρξής του και από την άλλη η αποδοχή της πτώσης των πρωτοπλάστων ως ευλογίας για την ανθρωπότητα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ …

ΟΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΛΑΝΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΜΟΝΩΝ, ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.