ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΤΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Αρκετές φορές μας διηγείται το Ευαγγέλιο τον Χριστό να θεραπεύει ανθρώπους που βρίσκονταν κάτω από την κατοχή πονηρών πνευμάτων. Το προνόμιο αυτό και την ικανότητα αυτή μετέδωσε ο Χριστός και στους μαθητές του, όταν τους έστειλε να κηρύξουν δύο – δύο. Βέβαια εκτός των δαιμονισμένων υπήρχαν και άλλοι που είχαν διάφορες ψυχικές ασθένειες, κάτι όμως που ήταν ξένο στους Ιουδαίους αλλά και σε όλους τους αρχαίους λαούς, γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε, τους κατέτασσαν και αυτούς στην κατηγορία εκείνων που κατέχονταν από δαιμονικά πνεύματα...

Αξίζει να σημειωθεί πως στα πονηρά πνεύματα, δεν πίστευε μόνο η μεγάλη μάζα του αμόρφωτου λαού αλλά και οι καλλιεργημένοι, γι’ αυτό και το Ταλμούδ – η εξωβιβλική δηλαδή παράδοση – δίνει και πολλές σχετικές οδηγίες για την αντιμετώπισή τους. Έτσι, παρόλο που απαγορεύονταν, κατ’ εξαίρεση τους επέτρεπε, την ημέρα του Σαββάτου να ανάβουν λυχνάρι για να μπορέσουν να διώξουν ένα δαιμόνιο ή να διατρέξουν μεγαλύτερη απόσταση από την κανονισμένη για να το αποφύγουν. Μάλιστα πίστευαν πως πολλές αμαρτίες ήταν τόσο φανερά έργο του Πονηρού, ώστε να θεωρείται ανεύθυνος εκείνος που τις διαπράττει.

Όσο για το από πού προέρχονταν οι δαίμονες, είχαν δύο απόψεις: είτε από τους έκπτωτους αγγέλους οι οποίοι με αρχηγό τους τον Εωσφόρο επαναστάτησαν εναντίον του Θεού, είτε από τα παιδιά που έκανε ο Αδάμ προτού αποκτήσει σε ηλικία εκατόν τριάντα ετών, τον γιο του Σηθ, που ήταν «όμοιος με αυτόν» Γένεσις 5:3. Συνήθως τα πονηρά πνεύματα είναι αόρατα, όμως, αν κάποιος έβαζε κοσκινισμένη στάχτη μπροστά στο κατώφλι του σπιτιού του, μπορούσε το πρωί να δει τα ίχνη του, τα οποία έμοιαζαν με το αποτύπωμα των ποδιών του κόκορα.

Η παρουσία των δαιμονικών πνευμάτων είναι παντού και προπαντός στα ερειπωμένα κτίρια, στους βάλτους, στη σκιά ορισμένων δέντρων, αλλά και στους … απόπατους! Κυκλοφορούσε μάλιστα η διήγηση πως κάποιος ραβίνος για να προστατευθεί από τους δαίμονες στο μέρος αυτό, έπαιρνε μαζί του και ένα αρνί! Προσβάλλουν τα ζώα καθώς και τους ανθρώπους και ιδιαίτερα εκείνους που έχουν βαριά αναπηρία, τις αρραβωνιασμένες και τις παράνυμφες. Αλίμονο στον άντρα που κοιμόταν μόνος του σ’ ένα σπίτι. Υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να γίνει θύμα της Λίλιθ και ένας Θεός ξέρει τι τρομερά πράγματα θα του συμβούν!

Η Λίλιθ (εβραϊκά λιλατού = νύκτα), ήταν θηλυκός νυκτερινός δαίμονας. Παριστάνεται ως γυμνή γυναίκα, της οποίας το κάτω σώμα είναι σώμα ερπετού. Είναι εχθρός των λεχώνων και των νεογνών. Κατά τις εβραϊκές παραδόσεις ήταν η πρώτη σύζυγος του Αδάμ, τον οποίον εγκατέλειψε για να γίνει δαίμονας. Οι μεταγενέστερες εβραϊκές παραδόσεις παριστάνουν τις Λίλιν – πληθυντικός του Λίλιθ – ως δαίμονες της νύκτας παρεμφερείς με τις Λάμιες και τις Στρίγγλες.

Πως μπορούσε άραγε να προστατευθεί κάποιος από τους δαίμονες; Μα φυσικά ακολουθώντας πιστά όλες τις θρησκευτικές οδηγίες. Τότε ο Θεός του δίνει φύλακες αγγέλους, που δίνουν μάχη εναντίον των δαιμόνων εξολοθρεύοντας χιλιάδες από αυτούς. Πρέπει όμως να βοηθηθούν οι φύλακες άγγελοι στον αγώνα τους αυτό. Και αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με την προσευχή. Λέει το Ταλμούδ: «Όποιος απαγγέλει το “Σεμά Ισραήλ (Άκου Ισραήλ)” – κάτι αντίστοιχο με το δικό μας “Πιστεύω” ή “Πάτερ ημών” – πριν πέσει να κοιμηθεί, είναι σαν να κρατάει στο χέρι ένα δίκοπο σπαθί ενάντια στους νυχτερινούς δαίμονες». Τους συνιστά ακόμα να φορούν τα «τεφιλίμ» (εβραϊκά φυλακτά με στίχους από την Βίβλο), στο μπράτσο ή στο μέτωπο, την ώρα που προσεύχονται, αν νοιώσουν πως τους περιτριγυρίζει κάποιο πονηρό πνεύμα. Μάλιστα καλό είναι το «τεφιλίμ», να περιέχει τον πέμπτο στίχο από τον 91^ο Ψαλμό, που είναι ότι πρέπει για την συγκεκριμένη περίπτωση: «Δεν θέλεις φοβείσθαι από φόβου νυκτερινού, την ημέρα από βέλος πετωμένου».

Όμως ακόμα και οι πιο θρήσκοι Ισραηλίτες δεν περιορίζονταν σ’ αυτά τα «νόμιμα» μέσα για την αποφυγή των πονηρών πνευμάτων και την προστασία από αυτά. Φορούσαν, λιγότερο ή περισσότερα κρυφά, αυτό που παρατηρείται σχεδόν σ’ όλους τους λαούς αρχαιότερους ή νεότερους, δηλαδή φυλαχτά. Πρέπει το έθιμο αυτό να είχε γίνει μάλλον θεσμός, αφού «το σύγγραμμα του Σαββάτου» νιώθει την ανάγκη να διευκρινίσει, ότι μπορούσε κάποιος να βγει την αγία αυτή για τους Ιουδαίους μέρα, με ένα αυγό ακρίδας, ένα δόντι αλεπούς ή ένα καρφί από αγχόνη! Μάλιστα στις ανασκαφές που έχουν γίνει βρέθηκαν πολλά μικρά αντικείμενα, που πιστεύεται πως ήταν σίγουρα φυλαχτά: τρυπημένα κοχύλια, δόντια από διάφορα ζώα, μικρά κόκαλα, μισοφέγγαρα, δίσκοι στολισμένοι μ’ ένα άστρο.

Πιστεύεται επίσης, πως δεν ήταν λίγοι από τους Ιουδαίους, οι οποίοι παρά την απαγόρευση από τον Μωσαϊκό Νόμο για κάθε απεικόνιση ζώου, να φόρεσαν φυλαχτά από μικρά μεταλλικά φίδια, χρυσές μύγες, ιπποπόταμους από λαχούρι, που ήταν σε κοινή χρήση μεταξύ των ειδωλολατρών της Φοινίκης και της Αιγύπτου. Μάλιστα κατά την διάρκεια του πολέμου των Μακκαβαίων, βρέθηκαν αρκετά από αυτά τα παγανιστικά σύμβολα, στα πτώματα των Ιουδαίων στρατιωτών.

Διαβάζοντας το Ταλμούδ διαπιστώνουμε πως η δεισιδαιμονία καλά κρατούσε στην ιουδαϊκή καθημερινή ζωή, κάτι που δεν πρέπει να μας προξενεί εντύπωση, αφού ο Ιουδαϊκός λαός ήταν διαποτισμένος «μέχρι το μεδούλι» από τη θρησκεία, οπότε εύκολα στους θρησκευτικά αμαθείς και ταπεινούς η πίστη μετατρεπόταν εύκολα σε φετιχιστική ευσέβεια και στην καθιέρωση ταμπού. Έτσι θεωρούσαν τους άρτιους (ζυγούς) αριθμούς γρουσούζικους. Όταν δυο άνθρωποι έτρωγαν μαζί και έριχνε ο ένας στον άλλον μικρές μπάλες από ψωμί, ήταν απολύτως βέβαιο πως θα αρρώσταιναν. Αν έβαζαν ταυτόχρονα το χέρι τους στην πιατέλα θα τους έπιανε το κακό μάτι. Αν έβγαιναν με άλογο ή γαϊδούρι, χωρίς να του κρεμάσουν ανάμεσα στα μάτια μια ουρά από αλεπού ή ένα κόκκινο κουρέλι, κινδύνευαν να πέσουν από αυτό. Διάχυτη επίσης ήταν η πίστη πως υπήρχαν άνθρωποι με «κακό μάτι», και που η παρουσία τους και μόνο έφτανε να φέρει κακοτυχιά. Κάποιος μάλιστα ραβίνος φθάνοντας στην υπερβολή υποστήριζε πως στους εκατό νεκρούς οι ενενήντα εννέα πέθαιναν απ’ αυτή την κακή αιτία! Για την άμυνά τους βέβαια απέναντι στο «κακό μάτι», εκτός από την χρήση των φυλαχτών, χρησιμοποιούσαν ορισμένα λόγια που πίστευαν πως ξόρκιζαν το κακό.

Φυσικό λοιπόν και επόμενο ήταν, πως όλα αυτά οδηγούσαν στην άσκηση της μαγείας, κάτι που απαγορευόνταν με πάθος από την Βίβλο. Μάλιστα σ’ ένα από τα βιβλία της το Δευτερονόμιο, υπάρχει αναλυτικός κατάλογος με τις δραστηριότητες που απαγορεύονται: «Δε θα βρεθεί κανείς ανάμεσά σας, που να προσφέρει το γιο του ή την κόρη του να καούν θυσία ή που να ασκεί μαντεία ή οιωνοσκοπία ή απόκρυφες τέχνες ή μαγεία˙ κανείς δεν πρέπει να γίνει μάγος ή εξορκιστής πνευμάτων, μάντης ή νεκρομάντης. Όποιος τα κάνει αυτά είναι μισητός στον Κύριο» Δευτερονόμιο 18:10 – 12. Κάποιος ραβίνος πρόσθεσε στον παραπάνω κατάλογο το γητευτή φιδιών και τον εγγαστρίμυθο.

Άραγε τηρούσαν καλά όλες αυτές τις απαγορεύσεις; Προφανώς όχι, αφού το Ταλμούδ υπόσχεται πως «όσοι δεν έχουν ποτέ επιδοθεί στη μαντεία θα έχουν μια θέση στον ουρανό σε μέρος που ούτε οι άγγελοι δεν μπορούν να πηγαίνουν». Ιδιαίτερα καταδίκαζαν την αστρολογία. Το «Βιβλίο των Ιωβηλαίων», το πασίγνωστο Ιουδαϊκό απόκρυφο και ένα από τα πιο αγαπημένα αναγνώσματα της εποχής εκείνης, που γράφτηκε περίπου το 150 π.Χ., βεβαιώνει πως την δίδαξαν στους ανθρώπους οι κακοί άγγελοι και σ’ ένα επιπλέον απόκρυφο τα «Σιβυλλικά Βιβλία» την αποκαλούσαν «ολέθρια επιστήμη που γεννάει όλα τα κακά». Παρόλα αυτά οι Ιουδαίοι υπολόγιζαν στην καθημερινή ζωή τους και συμπεριφορά, και την μαντεία και την αστρολογία, ιδιαίτερα δε στην εκλογή του ονόματος των παιδιών τους. Υπήρχαν και ραβίνοι που αποδέχονταν την αστρολογία λέγοντας πως «ο πλανήτης κάτω από τον οποίον γεννιέται καθένας καθορίζει τη σοφία και τα πλούτη». Οι περισσότεροι όμως ραβίνοι τόνιζαν πως όλα αυτά είναι αφέλειες υποστηρίζοντας πως «τα άστρα δεν έχουν καμιά επίδραση στο πεπρωμένο των Ισραηλιτών».

Πάντως όπως και νάχει το πράγμα, αξίζει να σημειωθεί, πως οι Ιουδαίοι εν σχέσει με τους Ρωμαίους και τους άλλους ειδωλολατρικούς λαούς της εποχής τους, δεν έδιναν ιδιαίτερη σημασία στη μαντεία και την αστρολογία, όπως αυτοί.    

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ντανιέλ Ροπς, «Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού»

2. Εγκυκλοπαίδεια «Ελευθερουδάκη»

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.