Του συνεργάτη μας Θεόδωρου Γ. Β.
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα αλλά και μεγάλη ευθύνη, το γεγονός ότι ο αγαπητός Χρήστος «Αντιαιρετικός», μου απηύθυνε την πρόσκληση να συντάξω ένα κείμενο περί της σχέσεως Εκκλησίας και δουλείας. Επειδή συνήθως απαντώ θετικά στις κλήσεις τις προσκλήσεις και τις προκλήσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με τον «λόγον» που πρέπει να δίνουμε «περί της εν ημίν ελπίδος», σπεύδω να χαράξω μερικές σκέψεις επί του θέματος με την προσδοκία να μην διαψεύσω τον καλέσαντά με, αλλά και τους αναγνώστες μου...
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ο
τίτλος ο οποίος επελέγη για το συγκεκριμένο θέμα είναι: «Εκκλησία και δουλεία».
Η επιλογή του όρου «Εκκλησία»
και όχι «Χριστιανισμός»,
δεν έγινε εική και ως έτυχε, αλλά έχει την σημασία της. Δεν υπάρχει
Χριστιανισμός, ως φιλοσοφική, ή πολιτική, ή κοινωνική θεωρία, όπως όλες οι
θεωρίες ή όπως όλες οι θρησκείες που τελειώνουν σε – ισμός. Υπάρχει η «Μία Αγία Καθολική και Αποστολική
Εκκλησία». Είμαστε Εκκλησία, και η Εκκλησία δεν είναι μια
από τις θρησκείες, αλλά είναι «σώμα
Χριστού», του οποίου σώματος εμείς αποτελούμε «μέλη εκ μέρους». Η
Εκκλησία είναι «στύλος και
εδραίωμα της αληθείας» Επιστολή προς Τιμόθεο κεφάλαιο 3 στίχος 15, διότι
είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός που είναι «η
οδός και η ζωή και η αλήθεια».
Πριν
ξεκινήσει λοιπόν η διαπραγμάτευση του θέματος, επιβάλλεται να επισημανθεί
επίσης, ότι η προσέγγιση οιουδήποτε θέματος πρέπει να γίνεται βάσει των
ιστορικοπολιτικοκοινωνικών δεδομένων της εποχής περί της οποίας ο λόγος. Αν δεν
ληφθούν αυτά σοβαρά υπόψιν τότε γίνεται ιστορικός αναχρονολογισμός και
εξάγονται λανθασμένα συμπεράσματα, καθώς επιχειρείται η ερμηνεία μιας άλλης
εποχής με τα σήμερον κρατούντα ήθη.
Ένα
τρίτο τέλος, σημείο, που δεν πρέπει να διαλανθάνει της προσοχής, είναι ότι τα
ιερά κείμενα της Αγίας Γραφής επιβάλλεται να εκλαμβάνονται στη συνάφεια τους
και όχι αποκομμένα, αλλιώς δεν βγαίνει κανένα νόημα και γίνονται μεγάλες
παρανοήσεις.
ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Οι ποικιλώνυμοι αρνηταί της πίστεως της εις Χριστόν
Ιησούν,
μεταξύ των άλλων κατηγοριών, τις οποίες προσάπτουν στην Εκκλησία, όπως για
παράδειγμα, ότι είναι ιουδαϊκό δημιούργημα και ανθελληνική προπαγάνδα, την εγκαλούν επίσης και ως
υποθάλπτουσα την δουλεία, μάλιστα δε, για να γίνουν πιο πειστικοί επιστρατεύουν
και χωρία από τις επιστολές των Αγίων Αποστόλων, αλλά και τους Ιερούς Κανόνες,
όπου υπάρχουν προτροπές προς τους δούλους να είναι πιστοί στους κυρίους τους. Βέβαια
όλες αυτές οι παραπομπές από τα κείμενα της Καινής Διαθήκης ή από άλλα κείμενα
της εκκλησιαστικής γραμματείας, γίνονται κατά τρόπον αποσπασματικό και σκοπό
έχουν τον φτηνό εντυπωσιασμό και εν πολλοίς τον λαϊκισμό, που στις μέρες μας
ευδοκιμεί.
Με
όλα αυτά οι άγευστοι της ορθοδόξου πνευματικότητος άνθρωποι, καταλήγουν στο
συμπέρασμα, ότι η Εκκλησία ευνόησε την δουλεία και δεν έκανε τίποτα για να
ανασχέσει την πορεία της, αλλά μάλλον συνείργησε ώστε αυτή να εδραιωθεί.
ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΕΤΣΙ;
Για
να απαντήσουμε στο ερώτημα αν είναι έτσι, οφείλουμε εκ προοιμίου να
υπογραμμίσουμε ότι ο Ιησούς Χριστός δεν ήρθε εις τον κόσμον για να φέρει μια
κοινωνική ή μια εθνική επανάσταση. Είναι γνωστό ότι οσάκις οι συμπατριώτες του
Εβραίοι θέλησαν να τον ανακηρύξουν άρχοντα και βασιλέα εκείνος αναχωρούσε εις
τόπον έρημον. Επίσης όταν προσπάθησαν να τον εμπλέξουν στην διαμάχη που υπήρχε
για το αν έπρεπε οι Εβραίοι να καταβάλουν τον φόρο στον Ρωμαίο Αυτοκράτορα
απήντησε το γνωστό: «Απόδοτε
ουν τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» Κατά Ματθαίο
Ευαγγέλιο κεφάλαιο 22 στίχος 21. Ενώπιον δε του Ποντίου Πιλάτου,
όταν ερωτήθη αν είναι Βασιλεύς των Ιουδαίων είπε ότι «η βασιλεία η εμή ουκ εστίν εκ του
κόσμου τούτου».
Ο Ιησούς δεν ήλθε εις το κόσμον για να αλλάξει το κοινωνικοπολιτικό
τοπίο. Δεν ήλθε να για
να επιβάλει την αλλαγή του status quo. Δεν ήλθε για να λύσει τις κοινωνικές
ανισότητες. Δεν ήλθε για να ανατρέψει το πολιτικό ή το κοινωνικό κατεστημένο.
Δεν ήλθε για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια μεταβολή επί τα βελτίω
όσον αφορά τα κοινωνικά δρώμενα. Όσοι έχουν την αίσθηση ή την
εντύπωση, ότι ο Χριστός ήλθε εις τον κόσμον για όλα αυτά, κάνουν λάθος. Δεν
κατανοούν την σημασία της παρουσίας του Χριστού αλλά και την αποστολή της
Εκκλησίας.
ΓΙΑΤΙ ΗΛΘΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ;
Ήλθε
λοιπόν ο Χριστός στον κόσμο, «δια
να έχουμε ζωή και να την έχουμε άφθονη» Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο κεφάλαιο 10 στίχος
10. Ήλθε «ώστε καθένας που πιστεύει εις αυτόν
να μη χαθεί αλλά να έχει ζωή αιώνια» Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο κεφάλαιο 3 στίχος 15.
Ήλθε «για να λύσει τα έργα
του διαβόλου». Ήλθε ως «το
φως το αληθινόν, που φωτίζει κάθε άνθρωπο, που έρχεται εις τον κόσμον»
Κατά Ιωάννη
Ευαγγέλιο κεφάλαιο 1 στίχος 8. Ήλθε δια να φέρει μιαν πνευματικήν
επανάστασιν κατά της αμαρτίας. Αυτό άλλωστε εννοούσε όταν έλεγε ο ίδιος: «Μη νομίσετε πως ήλθα να βάλω ειρήνη
εις την γην. Δεν ήλθα να βάλω ειρήνη αλλά μαχαίρι» Κατά Ματθαίο
Ευαγγέλιο κεφάλαιο 10 στίχος 34. Επίσης λίγο πριν το εκούσιο πάθος
του κάλεσε τους μαθητές του να πωλήσουν τα υπάρχοντα τους και να αγοράσουν «μάχαιραν», εκείνοι βέβαια
δεν κατάλαβαν τι εννοούσε και απήντησαν ότι «να
ορίστε δύο μαχαίρια» και ο Ιησούς βλέποντας ότι δεν αντελήφθησαν το
νόημα των λόγων του, ξέκοψε την κουβέντα με την φράση: «αρκετά». Πνευματική
λοιπόν η επανάσταση και ο πόλεμος που κηρύττει ο Χριστός, επανάσταση κατά της
αμαρτίας. Αυτός είναι ο πνευματικός αγώνας που καλείται κάθε πιστός να
διεξάγει.
Πριν
αναληφθεί εξάλλου, ο Ιησούς αφ΄ ημών εις τους ουρανούς εξαπέστειλε τους μαθητές
του λέγων: «πορευθέντες
μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του
Υιού και του αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς να τηρούν όλα όσα σας διέταξα»
Κατά Ματθαίο
Ευαγγέλιο κεφάλαιο 28 στίχοι 19 - 20.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Με
αυτή την προοπτική λοιπόν κινήθηκαν οι Απόστολοι και η Εκκλησία. Διδάσκοντες
περί της Βασιλείας του Θεού και πως αυτή θα βιωνόταν από τους πιστούς. Οι
νουθεσίες των Αποστόλων σκοπόν είχαν την πνευματική πρόοδο των πιστών. Το πώς
θα μπορούσαν τελικά να γίνουν «κοινωνοί
θείας φύσεως» 1 Επιστολή Πέτρου. Για σκεφθείτε ο Απ. Παύλος,
που ονομάστηκε ο Απόστολος των εθνών, σε κάθε πόλη που πήγαινε να ιδρύσει μια
Εκκλησία, παράλληλα να ηγείτο του αγώνα κατά της δουλείας, κατά της φτώχειας
κατά των κοινωνικών ανισοτήτων και όλα τα συναφή. Τελειώνει άραγε ένας τέτοιος
αγώνας; Και αυτό μάλιστα να γίνεται σε κάθε πόλη που τότε ήταν μια μικρή
κοινωνία αποκομμένη από τις άλλες πόλεις. Ή σκεφτείτε σε κάθε πόλη που ίδρυε
Εκκλησία να έδινε εντολή οι πιστοί να πρωτοστατούν στους κοινωνικούς αγώνες.
Και πότε όλα αυτά παρακαλώ; το 40 με 90 μ.Χ. σε με εποχή που τα ήθη της δεν
είχαν καμία σχέση με αυτά που επικρατούν σήμερα. Σε μια εποχή που όλος ο κόσμος
βρισκόταν κάτω από την κυριαρχία των Ρωμαίων, που παρέλκει να σημειωθεί ενταύθα
πως πολιτευόταν και πως κατέπνιγαν στο αίμα αδιακρίτως τα πάντα, ως και την
παραμικρή υπόνοια περί επαναστατικού κινήματος. Σκεφθείτε επίσης ότι σήμερα εν
έτει 2009 ακόμη δεν έχουν επιλυθεί τα κοινωνικά προβλήματα, πόσο μάλλον τότε.
Αντιλαμβάνομαι
βέβαια την ευκολία με την οποία ομιλούν σήμερα οι σύγχρονοι αρνηταί της πίστεως,
της εις Χριστόν Ιησούν. Κάθονται αναπαυτικά στην πολυθρόνα τους, καπνίζουν το
τσιγαράκι τους, πίνουν το καφεδάκι τους και μπροστά σε έναν υπολογιστή κάνουν
εκ του ασφαλούς κριτική για το τι γράφει η Αγία Γραφή 2.500 χρόνια π.Χ. και
προσπαθούν να τα καταλάβουν με τα σημερινά δεδομένα. Με το ποτάκι στο χέρι και
την άνεση που τους εξασφαλίζει η παρούσα συγκυρία επικρίνουν την στάση των
Αποστόλων, πριν από 2.000 χρόνια, χωρίς να βάζουν καν με το νου τους, το πόσο
κοπίασαν οι Απόστολοι στην προσπάθειά τους να Ευαγγελίσουν τον κόσμο.
ΟΙ ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Οι Απόστολοι όμως, απευθύνονται σε όλους τους ανθρώπους. Απευθύνονται, σε πλουσίους σε πτωχούς,
σε έγγαμους, σε άγαμους, σε παιδιά, σε γέροντες, σε δούλους.
Δεν κάνουν διακρίσεις. Ζήτημα
θα ετίθετο αν αποκλειόταν οι δούλοι, ή κάποιες άλλες κατηγορίες ανθρώπων από το
προσκλητήριο των Αποστόλων. Το μήνυμα λοιπόν που δίνουν σε
όλους είναι ότι πρέπει να γίνουν άγιοι. Αυτό λέει ξεκάθαρα ο Απ. Παύλος: «άγιοι γίνεσθε». Από την
αγιότητα δεν αποκλείεται κανείς. Καλούνται όλοι να διαχειριστούν την κατάσταση
στην οποία βρίσκονται, με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να δώσουν βάση στα
πνευματικά ζητήματα στο πως δηλαδή θα καταφέρουν να τελειωθούν, να ολοκληρωθούν
και να φτάσουν «οι πάντες
εις την ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του υιού του Θεού, εις άνδρα
τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» Επιστολή προς
Εφεσίους κεφάλαιο 4 στίχος 13. Το μέγα ζητούμενο είναι να φτάσουν
στην ομοίωση με τον Θεό ως προς την αγαθότητα και την δικαιοσύνη. Καλούνται με
την προτροπή: «Να γίνεστε
λοιπόν μιμηταί του Θεού σαν παιδιά αγαπητά. Να φέρεσθε με αγάπη όπως και ο
Χριστός μας αγάπησε και παρέδωσε τον εαυτό του για μας, προσφορά και
ευωδιάζουσα θυσία εις τον Θεό» Επιστολή προς Εφεσίους κεφάλαιο 5 στίχοι 1 - 2. Γι αυτό ακριβώς νουθετεί ο Απ. Παύλος τους άνδρες
να αγαπούν τις γυναίκες τους «σαν
τα σώματά τους». Τις γυναίκες να υποτάσσονται στους άνδρες τους. Τα
τέκνα να υπακούουν στους γονείς. Οι γονείς να μην παροργίζουν τα τέκνα. Οι
δούλοι να υποτάσσονται στους κυρίους αυτών. Όμως αφού δίδει ο Απ. Παύλος αυτή
την προτροπή προς τους δούλους λέει και το γιατί την δίδει: «Ξέρετε ότι ο καθένας, ό, τι καλό
κάνει θα το πάρει πάλι από τον Κύριον, είτε δούλος είναι είτε ελεύθερος».
Επιστολή
προς Εφεσίους κεφάλαιο 6 στίχος 8. Και βέβαια δεν αφήνει και τα
αφεντικά των δούλων ασύδοτα αλλά και προς εκείνους απευθύνει τον λόγο και τους
καλεί να είναι εντάξει απέναντι στους δούλους τους. Λέγει επί λέξει: «Και εσείς, οι κύριοι, να τους κάνετε
τα ίδια, να αφήσετε την φοβέρα, διότι πρέπει να ξέρετε ότι και εσείς έχετε
Κύριον εις τους ουρανούς και δεν υπάρχει εις αυτόν προσωποληψία» Επιστολή προς
Εφεσίους κεφάλαιο 6 στίχος 9.Με όλα αυτά βλέπουμε πραγματικά ποιό
είναι το νόημα των λόγων του Αποστόλου Παύλου, τους οποίους, όπως είπαμε, αποσπασματικά
παρουσιάζουν οι αρνηταί της πίστεως. Καλόν είναι να διαβάσει κανείς ολόκληρα τα
κεφάλαια 4,
5 και 6 της προς Εφεσίους επιστολής, ώστε να κατανοήσει πλήρως τι
λέει ο Παύλος, ποιο είναι το νόημα των προτροπών του, διότι πρώτα καλεί τους
πιστούς: Επίσης «να φέρεσθε
αντάξια προς την κλήση, την οποία λάβατε, με πάσα ταπεινοφροσύνη και πραότητα,
με υπομονή εις το να ανέχεσθε ο ένας τον άλλον με αγάπη, και να φροντίζετε να
διατηρείτε την ενότητα του Πνεύματος δια του συνδέσμου της ειρήνης »
Επιστολή προς
Εφεσίους κεφάλαιο 4 στίχοι 1 – 4, και έπειτα δίδει τις προτροπές.
Και ναι μεν λέει στους δούλους να υπακούουν στους κυρίους τους, αλλά και στους
κυρίους να είναι προσεκτικοί απέναντι στους δούλους, διότι και για κείνους
υπάρχει Κύριος ο οποίος βρίσκεται στον ουρανό και στον οποίο δεν υπάρχει καμιά
προσωποληψία δηλαδή δεν χαρίζεται σε κανένα όσο σπουδαίος και να είναι .
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Το
μήνυμα και η προτροπή της Εκκλησίας προς τους πιστούς δια των αγίων Αποστόλων,
δεν είναι ότι «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» και «εμπρός της γης οι
κολασμένοι». Το μήνυμα της Εκκλησίας είναι ένα, προς πάντας, πλουσίους,
πτωχούς, άνδρας, γυναίκας, δούλους και ελευθέρους: «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΑΛΗ»,
αλλά με την εξής έννοια: «αντισταθείτε
στο διάβολο και φύγετε μακριά από αυτόν» Επιστολή Ιακώβου κεφάλαιο 4 στίχος 7. Και ότι, «δεν διεξάγουμε πάλη με σάρκα και αίμα, αλλά με τις αρχές, τις
εξουσίες, τους κοσμοκράτορες του σκοτεινού τούτου κόσμου, με τα πονηρά πνεύματα
εις τους ουρανούς» Επιστολή προς Εφεσίους κεφάλαιο 6 στίχος 12. Μας καλεί λοιπόν η Εκκλησία να αντισταθούμε στον
διάβολο που ως: «λέων που
ωρύεται, τριγυρίζει δια να βρει κάποιον να τον καταπιεί » 1 Επιστολή
Πέτρου κεφάλαιο 5 στίχος 9. Μας καλεί η Εκκλησία σε πνευματική πάλη
και σε πόλεμο κατά της αμαρτίας, σε πόλεμο για να ελευθερωθούμε από την δουλεία
της αμαρτίας, που είναι ασύγκριτα χειρότερη, της πολιτικής ή της κοινωνικής
δουλείας. Με το να είναι δούλος κανείς της αμαρτίας και των παθών δεν
εξουσιάζει ούτε το σώμα του ούτε την ψυχή του, αλλά άγεται και φέρεται από τα
άλογα πάθη. Η Εκκλησία θέλει τον άνθρωπο «αυτο-κίνητο» και όχι «ετερο-κίνητο».
Θέλει τον άνθρωπο «αυτοκράτορα», να άρχει δηλαδή και να κρατεί του εαυτού του.
Ο Απ. Παύλος άλλωστε λέγει προς τους πιστούς: «Αλλά δόξα εις τον Θεόν, διότι σεις που ήσαστε δούλοι της
αμαρτίας, υπακούσατε με την καρδιά σας εις τον τύπον της διδασκαλίας, εις τον
οποίον παραδοθήκατε, και, αφού ελευθερωθήκατε από την αμαρτίαν, εγίνατε δούλοι
της δικαιοσύνης» Επιστολή προς Ρωμαίους κεφάλαιο 6, στίχοι 17-19.
Απελευθέρωση λοιπόν, από
την αμαρτία και υποδούλωση, με την καλή έννοια, στην δικαιοσύνη.
ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ
Κλείνοντας τις λίγες αυτές
σκέψεις σχετικά με το θέμα της δουλείας και τη στάση της Εκκλησίας έναντι
αυτής, θα ήθελα να επισημάνω και μια άλλη πτυχή του θέματος. Αυτή είναι ο
διαφορετικός τρόπος στην προσέγγιση των θλίψεων και των πειρασμών, που
αντιμετωπίζει ο άνθρωπος, μεταξύ κοσμικού και εκκλησιαστικού φρονήματος.
Κοσμικό φρόνημα σημαίνει εγωϊστική αυτοδικαίωση. Εκκλησιαστικό φρόνημα σημαινει
ταπείνωση και αποδοχή εν υπομονή, των πειρασμών και των θλίψεων. Λέγει σχετικα
ο Απόστολος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος: «Να
έχετε μεγάλη χαρά, αδελφοί μου, όταν πέσετε σε διάφορες δοκιμασίες, διότι
πρέπει να ξέρετε ότι η δοκιμασία της πίστης σας παράγει υπομονήν, η δε υπομονήν
ας κάνει τέλειο έργο δια αν είσθε τέλειοι και ολοκληρωμένοι, και να μην
υστερείτε σε τίποτα» Επιστολή Ιακώβου κεφάλαιο 1 στίχος 2. Η Εκκλησία εν τέλει, βλέπει τα πάντα με την
προοπτική της αιωνιότητος και της Βασιλείας του Θεού και φρονεί ότι: «ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού
προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι εις ημάς» Επιστολή προς
Ρωμαίους κεφάλαιο 8, στίχος 18.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή
κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι
υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.
17 σχόλια:
Κύριε
Θεόδωρε.Γ.Β
Ἡ ὑμετέρα γραφὶς ἔφερεν εἰς γνῶσιν ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων τάς Ἀποστολικὰς ῥήσεις καὶ προτροπὰς περὶ τῆς δουλείας καὶ ἡρμήνευσεν αὐτὰς ἐντὸς τῆς Ἐποχῆς τῶν Γραφῶν!!!
Σας ευχαριστούμε πολύ, κ. Θεόδωρε, για το κατατοπιστικότατο άρθρο σας!
«Ο δε δούλος σου και η δούλη σου, όσους αν έχης, από των εθνών των πέριξ υμών, εκ τούτων θέλετε αγοράζει δούλον και δούλην.» [Λευϊτικό 25:14]
Τουλάχιστον, τον δικό του λαό, ο Θεός δεν μπορούσε να τον αποτρέψει από την δουλοκτησία και το δουλεμπόριο;
Αρχικά βέβαια, μπορούσαν να αγοράζουν δούλους και εβραίους αλλά και να πωλούν την ίδια τους την κόρη. Θεόπνευστο δουλεμπόριο υπό προϋποθέσεις:
«Εάν αγοράσης δούλον Εβραίον, εξ έτη θέλει δουλεύσει, εν δε τω εβδόμω θέλει εξέλθει ελεύθερος, δωρεάν» [Έξοδος 21:2]
«Και εάν τις πωλήση την θυγατέρα αυτού διά δούλην, δεν θέλει εξέλθει καθώς εξέρχονται οι δούλοι. Εάν δεν αρέση εις τον κύριον αυτής, όστις ηρραβωνίσθη αυτήν εις εαυτόν, τότε θέλει απολυτρώσει αυτήν, εις ξένον έθνος δεν θέλει έχει εξουσίαν να πωλήση αυτήν, επειδή εφέρθη προς αυτήν απίστως. Αν όμως ηρραβώνισεν αυτήν με τον υιόν αυτού, θέλει κάμει προς αυτήν κατά το δικαίωμα των θυγατέρων. Εάν λάβη εις εαυτόν άλλην, δεν θέλει στερήσει την τροφήν αυτής, τα ενδύματα αυτής, και το προς αυτήν χρέος του γάμου. Εάν όμως δεν κάμνη εις αυτήν τα τρία ταύτα, τότε θέλει εξέλθει δωρεάν άνευ αργυρίου.» [Έξοδος 21:7-11]
Αν ο δούλος παντρευόταν και αποκτούσε παιδιά, όταν αυτός απελευθερωνόταν, η γυναίκα του και τα παιδιά του παρέμεναν ιδιοκτησία του πρώην αφέντη του [Έξοδος 21:4]
Αν όμως ο δούλος, προκειμένου να μην αποχωριστεί την οικογένειά του, επέλεγε να παραμείνει δούλος, τότε … «ο κύριος αυτού θέλει φέρει αυτόν προς τους κριτάς, και θέλει φέρει αυτόν εις την θύραν ή εις τον παραστάτην της θύρας, και ο κύριος αυτού θέλει τρυπήσει το ωτίον αυτού με τρυπητήριον, και θέλει δουλεύει αυτόν διαπαντός.» [Έξοδος 21:6] Έξοχα!
«Όστις πατάξη άνθρωπον, και αποθάνη, θέλει εξάπαντος θανατωθή» έλεγε η εντολή του Θεού [Έξοδος 21:12]. Φαίνεται όμως πως οι δούλοι δεν είναι άνθρωποι, διότι αν σκοτώσεις δούλο, μένεις σχεδόν ατιμώρητος. Αν κάποιος επιφέρει στο δούλο του θανάσιμο χτύπημα και ο δούλος δεν εκπνεύσει αμέσως αλλά την επόμενη μέρα, ο φονιάς δεν τιμωρείται διότι … αργύριον είναι αυτού. [Έξοδος 21:20-21]
Η μοιχεία με δούλη δεν ήταν ακριβώς … μοιχεία. Αντί της ποινής του θανάτου διά λιθοβολισμού (Λευϊτικό 20:10), επέσυρε απλώς την ποινή του μαστιγώματος και την υποχρέωση προσφοράς ενός κριού διά την ανομίαν. Με έμμεσο τρόπο ο Θεός κάνει τα στραβά μάτια στη σεξουαλική εκμετάλλευση των υπόδουλων γυναικών:
«Και εάν τις συνουσιασθή μετά γυναικός, ήτις είναι δούλη ηρραβωνισμένη μετά ανδρός και δεν είναι εξηγορασμένη, ουδέ εδόθη εις αυτήν η ελευθερία, θέλουσι μαστιγωθή, δεν θέλουσι φονευθή, διότι αυτή δεν ήτο ελευθέρα.»
[Λευϊτικό 19:20]
Αρχικά δε, η σεξουαλική εκμετάλλευση των δούλων ήταν δεδομένη. Έτσι, τόσο ο Αβραάμ όσο και ο Ιακώβ απέκτησαν παιδιά από τις δούλες των γυναικών τους. Κάποιοι σ’ αυτό είδαν την προτύπωση της παρένθετης μητέρας (δανεική μήτρα) αλλά δεν νομίζω οι δούλες να είχαν δικαίωμα άρνησης.
«Και είπεν η Σάρα προς τον Άβραμ, Ιδού, ο Κύριος με απέκλεισε της τεκνοποιΐας, είσελθε λοιπόν προς την δούλην μου» [Γένεσις 16:2]
Άραγε τη ρώτησε πρώτα αν συμφωνεί;
H έγκριση της δουλοκτησίας και του δουλεμπορίου από τον Θεό στην Π.Δ. είναι δεδομένη και αποτελεί πταίσμα σε σχέση με άλλες απανθρωπιές και βαρβαρότητες των ισραηλιτών τις οποίες υπέθαλψε ή υποκίνησε.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς αντιμετώπισε τη δουλεία η Εκκλησία.
«οι δούλοι υπακούετε τοις κατά σάρκα κυρίοις μετά φόβου και τρόμου εν απλότητι της καρδίας υμών ως τω Χριστώ» [Εφεσίους 6:5]
«Οι δούλοι, υπακούετε κατά πάντα εις τους κατά σάρκα κυρίους σας, ουχί με οφθαλμοδουλείας ως ανθρωπάρεσκοι, αλλά με απλότητα καρδίας, φοβούμενοι τον Θεόν.»
[Κολοσσαείς 3:22]
«Τους δούλους (να νουθετείς) να υποτάσσωνται εις τους εαυτών δεσπότας, να ευαρεστώσιν εις αυτούς κατά πάντα, να μη αντιλέγωσι» [Τίτον 2:9]
«Όσοι είναι υπό ζυγόν δουλείας, ας νομίζωσι τους κυρίους αυτών αξίους πάσης τιμής, διά να μη βλασφημήται το όνομα του Θεού και η διδασκαλία. Οι δε έχοντες πιστούς κυρίους ας μη καταφρονώσιν αυτούς, διότι είναι αδελφοί, αλλά προθυμότερον ας δουλεύωσι, διότι είναι πιστοί και αγαπητοί οι απολαμβάνοντες την ευεργεσίαν. Ταύτα δίδασκε και νουθέτει.»
[Τιμόθεον Α’ 6:1-2]
Αν οι δούλοι ακολουθούσαν τις προτροπές της Εκκλησίας, το καθεστώς τής δουλείας θα είχε διαιωνιστεί ως τις μέρες μας.
Οι δουλοκτήτες και δουλέμποροι γίνονταν δεκτοί στην Εκκλησία χωρίς να απαιτείται να απελευθερώσουν τους δούλους τους.
Ο Πέτρος ζητά από τους δούλους να υποτάσσονται ακόμη και σε διεστραμμένους, απάνθρωπους αφέντες.
«Οι οικέται υποτάσσεσθε εν παντί φόβω εις τους κυρίους σας, ου μόνον εις τους αγαθούς και επιεικείς, αλλά και εις τους διεστραμμένους.» [Πέτρου Α’ 2:18]
Στις Διδαχές των Αποστόλων οι αφέντες καλούνται να μην χτυπάνε τους δούλους (για απελευθέρωση ούτε λόγος) και οι δούλοι να υποτάσσονται σ’ αυτούς:
«Ουκ επιτάξεις δούλω σου ή παιδίσκη, τοις επί τον αυτόν θεόν ελπίζουσιν, εν πικρία σου, μήποτε ου μη φοβηθήσονται τον επ’ αμφοτέροις θεόν, ου γαρ έρχεται κατά πρόσωπον καλέσαι, αλλ’ εφ’ ους το πνεύμα ητοίμασεν. Υμείς δε οι δούλοι υποταγήσεσθε τοις κυρίοις υμών ως τύπω θεού εν αισχύνη και φόβω.» [Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων 4:10-11]
Οι Πατέρες της Εκκλησίας φρόντιζαν για την διαιώνιση και μακροημέρευση του θεσμού της δουλείας. Στη Σύνοδο της Γάγγρας αναθεμάτιζαν όποιον δούλο τολμούσε απλά και μόνο να προτρέψει άλλους δούλους σε φυγή:
«Ει τις δούλος προφάσει θεοσεβείας διδάσκοι καταφρονείν δεσπότου και αναχωρείν της υπηρεσίας, και μη μετ’ ευνοίας και πάσης τιμής τω εαυτού δεσπότη εξυπηρετείσθαι, ανάθεμα έστω»
[Συνόδος Γάγγρας 340 μ.Χ. Κανών Γ’]
Ο Μ. Βασίλειος, μας λέει πως ο καλός και υπομονετικός δούλος γίνεται άξιος της Βασιλείας των Ουρανών. Κι όσοι δούλοι προσφεύγουν στην Εκκλησία, θα πρέπει να νουθετούνται ώστε να είναι υπάκουοι και να παραδίδονται πίσω στους αφέντες τους [Patrologia Graeca τ. 53, σελ. 207-208].
Kαλύτερους προπαγανδιστές και θεματοφύλακες της δουλοκτημοσύνης, οι αφέντες και δουλέμποροι δεν θα μπορούσαν να βρουν.
Στην Κέρκυρα υπάρχει ένα χωριό που λέγεται Άγιοι Δούλοι. Πήρε το όνομά του από τους αγιόδουλους, τους δούλους που καλλιεργούσαν τα τιμάρια της Εκκλησίας κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Έντεκα αιώνες χριστιανικού Βυζαντίου δεν προσέγγισαν ούτε στο ελάχιστο αυτό που έκανε πράξη η Γαλλική Επανάσταση και διατυπώθηκε στο Σύνταγμα της Ελλάδας το 1844: «Εν Ελλάδι ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται άνθρωπος. Αργυρώνητος, ή δούλος παντός γένους καί πάσης θρησκείας είναι ελεύθερος, άμα πατήση επί Ελληνικού εδάφους.»
Η ελεύθερη Ορθόδοξη χριστιανική Ρωσία κατήργησε τη δουλεία μόλις το 1861.
Στην Αφρική, η μόνη χριστιανική χώρα, η Αιθιοπία, ήταν και η τελευταία στην ήπειρο που ανεχόταν το δουλεμπόριο και τη δουλεία. Απαγορεύτηκε μόλις το 1921.
«ελευθέρους αφήκεν πάντας ο Θεός, ουδένα δούλον η φύσις πεποίηκεν»
Αλκιδάμας 4ος αι. π.Χ.
Ήμουν όσο πιο τηλεγραφικός γίνεται για να μη μακρυγορώ.
Θεοδωρος
Ο γνωστος αρνητης της εις Χριστον Ιησουν πιστεως, αναμασα ενταυθα οσα και αλλοτε εχει πει περι της σχεσεως Α.Γ. και δουλειας και τα οποια απετελεσαν την αφορμη για την συνταξη του παροντος αρθρου μου.
Οφειλω λοιπον να δωσω μερικες απαντησεις, οχι σε εκεινον προσωπικα, αλλωστε εκεινος καιτοι δηλωνει οτι δεν πιστευει δε δογματα, ειναι πιστος στο δογμα:
"ου με πεισεις καν με πεισεις", αλλα προς υπερασπισιν των οσων εχω γραψει στο αρθρο μου ου μην αλλα και προς ωφελειαν των φιλομαθων.
Γραφει ο κ. αρνητης της πστεως της εις Χριστον:
"«Εάν αγοράσης δούλον Εβραίον, εξ έτη θέλει δουλεύσει, εν δε τω εβδόμω θέλει εξέλθει ελεύθερος, δωρεάν» [Έξοδος 21:2]"
Για σκεφθειτε αγαπητοι φιλοι, σε μια περιοδο που ολα τα σκιαζε η φοβερα σχετικα με τους δουλους, μιας και βρισκομαστε χιλιαδες χρονια π.Χ. διδεται εντολη το εβδομο ετος να απελευθερωνονται οι δουλοι.
Γινοταν αραγε κατι αναλογο στην πολιτισμενη Αθηνα;
Γνωριζουν αραγε οι αρνηται της πιστεως τη σημαινει "Ιωβηλαιο ετος" και τι συνεπειες ειχε ο εορτασμος αυτου του ετους για δουλους και για οφειλετες;
Πολυ ευκολα βεβαια γινεται κριτικη για πραξεις και νομους που ισχυαν χιλιαδες χρονια π.Χ. με τα σημερον δεδομενα.
Ομως οταν υπαρχουν τοσο κοντοφθαλμοι νοες ο,τι και να πεις χαμενο παει....
θεοδωρος
Θεοδωρος
Ο περι ου ο λογος αρνητης της εις Χριστον Ιησουν πιστεως, χρησιμοποιει και πλειαδα χωριων της Κ.Δ. και προτροπες των αγ. Αποστολων.
Πας καλοπιστος αναγνωστης δυναται να λαβει απαντησεις επ αυτων των θεματων στις παραγραφους:
"Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ"
"ΟΙ ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ"
του ανωτερω αρθρου μου.
Ο,τι ισχυει για την προς Εφεσιους επιστολη του Παυλου, μερος της οποιας αναφερεται στους δουλους, το οποιο και αναλυω, ισχυει κατ αναλογιαν και για τις αλλες επιστολες, οπου γινεται λογος περι δουλων.
Αν θελετε αντιπαραλαβετε τα κειμενα και θα δειτε ποιο ειναι το πραγματικο νοημα.
Θεοδωρος
Θεοδωρος
Επισης ο επικριτης μου χρησιμοποιει και χωρια απο τα εργα του Μ.Βασιλειου.
Ερωτησις προς παντας:
Πιστευει κανεις αληθεια οτι αυτος ο κυριος εχει ανοιξει την Ελληνικη Πατρολογια PG, στην οποια παραπεμπει εστω και μια φορα στη ζωη του;
Και αν το εκανε, την ανοιξε δηλαδη, εφαγε ωρες ολοκληρες για να μην πω μερες ολοκληρες, πολυτιμου χρονου για να βρει αυτα που λεει ο Μ. Βασιλειος για τους δουλους;
Απαντηστε εσεις σε αυτο το ερωτημα με την ανεση σας....
Οποια απαντηση και να δωσετε μεσα θα ειστε.......
Θεοδωρος
Θεοδωρος
Τα ιδια με οσα εγραψα στο προηγουμενο σχολιο ισχυουν και για τον κανονα της εν Γαγγρα Συνοδου.
Να ξερει αραγε ο επικριτης μου κατα που στο χαρτη πεφτει αυτη η Γαγγρα......
Επισης ο κυριος αυτος παραπεμπει και στη "Διδαχη των Αγ. Αποστολων".
Μαλιστα μονο που δεν εγραψε και την εκδοση που παραπεμπει....
μαλλον θα απουσιαζε απο το βιβλιο που αντεγραφε....ή ξεχασε να την γραψει.... δεν πειραζει αναθρωποι ειμαστε λαθη κανουμε.....
Θεοδωρος
Θεοδωρος
Συνεχιζει ο αρνητης της πιστεως:
"Στην Κέρκυρα υπάρχει ένα χωριό που λέγεται Άγιοι Δούλοι. Πήρε το όνομά του από τους αγιόδουλους, τους δούλους που καλλιεργούσαν τα τιμάρια της Εκκλησίας κατά τη Βυζαντινή περίοδο".
Και μονο το γεγονος οτι οι συγκεκριμενοι δουλοι ειναι αγιοι φτανει για να καταννοησουμε οτι πετυχαν αυτο που επρεπε.
Η Εκκλησια θελει να κανει αγιους, και ελευθερα πνευματικως ανθρωπους.
Οι συγκεκριμενοι το καταφεραν οπως φαινεται.
Αρα γιατι να ψεγεται η Εκκλησια;
Ακολουθως λεγει ο κ. αρνητης της πιστεως της εις Χριστον Ιησουν:
"Έντεκα αιώνες χριστιανικού Βυζαντίου δεν προσέγγισαν ούτε στο ελάχιστο αυτό που έκανε πράξη η Γαλλική Επανάσταση και διατυπώθηκε στο Σύνταγμα της Ελλάδας το 1844"
Ερωτησεις προς παντα σκεπτομενο αναγνωστη:
Τους 11 αιωνες του Βυζαντιου τι να γινοταν αραγε στην "πεφωτισμενη Ευρωπη";
Το 1789 ημερομηνια της Γαλλικης Επαναστασεως και το 1844 ημερομηνια του Ελληνικου συνταγματος μπορουν να συγκριθουν με την π.Χ. εποχη και με την εποχη συγγραφης της Κ.Δ.;
Θεοδωρος
Θεοδωρος
Ερωτησις προς παντας:
Πιστευει κανεις αληθεια οτι αυτος ο κυριος εχει ανοιξει την Ελληνικη Πατρολογια PG, στην οποια παραπεμπει εστω και μια φορα στη ζωη του;
Ὄχι. Δὲν ξέρει κὰν πῶς ἀνοίγει!!!
Μὰ ἂν ἀνοίξει ἕναν τόμο καὶ δεῖ σὲ τί γλῶσσα εἶναι γραμμένη θὰ τὸν κλείσει ἀμέσως.
Πολὺ ἁπλὰ δὲν θὰ καταλαβαίνει τί διαβάζει.
Ἂν πέσει στὰ χέρια του εἰδικὰ κάποιος ἀπὸ τοὺς δύσκολους συγγραφεῖς ὅπως ὁ Ὠριγενης ἤ ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας τότε θὰ ἀπογοητευτεῖ ἐντελῶς.
Μέχρι τὸν 5ο αἰῶνα εἰδικὰ εἶναι δυσκολοδιάβαστη ἡ Πατρολογία.
Ἂν ὅμως πάρει κανένας τόμο ἀπὸ τὸν 10+ αἰῶνα ὅπως τὸν 155 ὅπου ὁ Συμεὼν ἐκεῖ ἔχει μιᾶ γλῶσσα εὐκόλως κατανοητὴ μὲ δικὲς του φράσεις.
Ἀντὶ νὰ γράψει ὁ Συμεὼν «ἔτσι» γράφει «ἐτζι» τότε ἔχει ἐλπίδες νὰ τὸν διαβάσει ὁ Nikos.
Κάτι γίνεται !!!
Ὑπόψιν μόνον νὰ διαβάσει κάποιο ἔργο του ὄχι νὰ καταλάβει τί λέει ὁ Συμεών ἐπὶ τοῦ θέματος…!!!
Μὴν τρελαθοῦμε κιόλας!!!
Θεοδωρος
Τα ιδια με οσα εγραψα στο προηγουμενο σχολιο ισχυουν και για τον κανονα της εν Γαγγρα Συνοδου.
Να ξερει αραγε ο επικριτης μου κατα που στο χαρτη πεφτει αυτη η Γαγγρα......
Ἔλα τώρα κι ἐσὺ .
Δὲν εἶδες ὅτι παραθέτει καὶ Κανόνες ἀπὸ τὴν Σύνοδο τῆς Γάγγρας στὸ ἄρθρο «Μαχόμενη Ὀρθοδοξία»!!!
Τὸ ὅτι παραθέτει σημαίνει ἡ ὅτι ἔχει πάει ἡ ὅτι τοὺς ἔχει μελετήσει!!!
Ἔχει βρεῖ γιατί τὸ λένε οἱ Πατέρες αὐτὸ σὲ ποιοὺς ἀπευθύνονται , τί πρόβλημα ὑπῆρξε ὡς ἀφορμὴ ἔκδοσης αὐτῶν τῶν κανόνων , τί ἤθελαν οἱ Πατέρες νὰ ἐπιλύσουν κ.λ.π!!!
Θεοδωρος
Επισης ο κυριος αυτος παραπεμπει και στη "Διδαχη των Αγ. Αποστολων".
Μαλιστα μονο που δεν εγραψε και την εκδοση που παραπεμπει....
μαλλον θα απουσιαζε απο το βιβλιο που αντεγραφε....ή ξεχασε να την γραψει.... δεν πειραζει αναθρωποι ειμαστε λαθη κανουμε.....
Ἐεε πολλὰ ζητᾷς κ.Θεόδωρε. Κάνε ἕνα σέρφινκ στὸ Google γράφοντας Διιπετές καὶ θὰ βρεῖς ἐκεῖ πολλὰ παρόμοια ἄρθρα.
Ἐπίσης μπορεῖς νὰ κατεβάσεις καὶ ὁλόκληρες ἐκδόσεις τοῦ Περιοδικοῦ ἂν θέλεις…!!!
Προς κύριο Γ.Β
Το άρθρο σας είναι καταπληκτικό.
Ευχαριστούμε τόσο εσάς όσο και τον κύριο Χρήστο που επέτρεψε να "φιλοξενηθεί" στο Blog του ένα τόσο αξιόλογο άρθρο.
Είθε, η συνεργασία σας να είναι και στο μέλλον τό ίδιο εποικοδομητική.
ΠΙΤΕΡ
Θεόδωρος: Για σκεφθειτε αγαπητοι φιλοι, σε μια περιοδο που ολα τα σκιαζε η φοβερα σχετικα με τους δουλους, μιας και βρισκομαστε χιλιαδες χρονια π.Χ. διδεται εντολη το εβδομο ετος να απελευθερωνονται οι δουλοι.
Γινοταν αραγε κατι αναλογο στην πολιτισμενη Αθηνα;
Μην παραπληροφορείτε αγαπητέ Θεόδωρε. Η εντολή για απελευθέρωση το έβδομο έτος, αφορούσε μόνο τους δούλους που ήταν εβραίοι. Για τους υπόλοιπους δούλους που είχαν στην κατοχή τους και ήταν από άλλα έθνη, όπως γίνεται σαφές από τα εδάφια που έχω παραθέσει, δινόταν η εντολή να μην αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι.
Στην πολιτισμένη Αθήνα δεν ισχυρίστηκαν ποτέ πως κάποιος Θεός παρέδωσε τους κανόνες για την αντιμετώπιση των δούλων. Οι Ισραηλίτες όμως και στη συνέχεια οι χριστιανοί, ισχυρίζονται θρασύτατα και ανερυθρίαστα πως αυτές οι εντολές περί δουλοκτησίας και δουλεμπορίας, δώθηκαν από τον Θεό. Μεγαλύτερη προσβολή γι’ Αυτόν, δε νομίζω να υφίσταται.
Θεόδωρος: Πολυ ευκολα βεβαια γινεται κριτικη για πραξεις και νομους που ισχυαν χιλιαδες χρονια π.Χ. με τα σημερον δεδομενα.
«Θέλετε καταστρέψει πάντας τους τόπους, όπου τα έθνη, τα οποία θέλετε κυριεύσει, ελάτρευον τους θεούς αυτών, επί τα υψηλά όρη και επί τους λόφους και υποκάτω παντός δένδρου δασέος. Και θέλετε κατεδαφίσει τους βωμούς αυτών και συντρίψει τας στήλας αυτών, και κατακαύσει εν πυρί τα άλση αυτών, και κατακόψει τα είδωλα των θεών αυτών, και εξαλείψει τα ονόματα αυτών εκ του τόπου εκείνου.» [ Δευτερονόμιο 12:2-3]
Ε όχι βέβαια. Σαφώς και δεν κρίνουμε με τα σημερινά δεδομένα. Αν κρίναμε με τα σημερινά δεδομένα, τα κείμενα αυτά θα έπρεπε να είχαν την ίδια τύχη με το «Mein Kampf» του Αδόλφου Χίτλερ.
Θεόδωρος: Τα ιδια με οσα εγραψα στο προηγουμενο σχολιο ισχυουν και για τον κανονα της εν Γαγγρα Συνοδου.
Να ξερει αραγε ο επικριτης μου κατα που στο χαρτη πεφτει αυτη η Γαγγρα......
Η Εκκλησία με τον συγκεκριμένο κανόνα της Συνόδου της Γάγγρας, ο οποίος αναθεμάτιζε όποιον δούλο παρακινούσε άλλους δούλους να εγκαταλείψουν τους αφέντες τους, λειτούργησε ως υπηρέτης των δουλοκτητών, ως εγγυητής της δουλοκτησίας, τρομοκρατώντας τους χριστιανούς δούλους.
Βέβαια, τι να περιμένει κανείς από μια Σύνοδο που με κανόνα (ιζ’) καθιέρωσε το ανάθεμα για όποια γυναίκα έκοβε κοντά τα μαλλιά της «ως παραλύουσα το πρόσταγμα της υποταγής». Τι να έκαναν όμως, αφού ο ίδιος ο Παύλος είχε αποφανθεί -κάποια στιγμή που ασχολήθηκε με τρίχες- πως …«η κόμη εδόθη εις αυτήν αντί καλύμματος.» [Κορινθίους Α’ 11:15].
Θεόδωρος: Επισης ο κυριος αυτος παραπεμπει και στη "Διδαχη των Αγ. Αποστολων".
Μαλιστα μονο που δεν εγραψε και την εκδοση που παραπεμπει....
μαλλον θα απουσιαζε απο το βιβλιο που αντεγραφε....ή ξεχασε να την γραψει.... δεν πειραζει αναθρωποι ειμαστε λαθη κανουμε.....
Γλώσσα λανθάνουσα ……
Το κείμενο παραμένει το ίδιο ανεξαρτήτως έκδοσης.
Είναι σαν να σας παραπέμπω στα εδάφια 10 έως 12 του 4ου κεφαλαίου του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου και σεις να με ρωτάτε … ποιας έκδοσης;
Θεοδωρος
Ο επικριτης του αρθρου μου, γνωστος και μη εξαιρετεος αρνητης της πιστεως της εις Χριστον Ιησουν, επανηλθε σημερα, με διαφορες αιτιασεις, μα ουδεν προσκομιζων το νεωτερον, οποτε παρελκει πασα αλλη δικη μου απαντησις.
Ο,τι ηταν να πω το ειπα καθαρα ξεκαθαρα.
Απο κει και περα "το θεαμα κειται τω θεατι" και "ο νοων νοειτω".
Θεοδωρος
href=" http://www.oodegr.com/neopaganismos/ag.grafi/kakoithia1.htm#2c"> Δεῖτε ἐδῶ παρακαλῶ
Σας προσκαλούμε να έρθετε και να δείτε μας: Informaniaticos είναι υπερήφανο να παρουσιάσει επίσημη Web Blog. Εδώ θα μοιράζονται με όλους τους φίλους και τους οπαδούς μας τα τελευταία νέα που σχετίζονται με την πληροφορική. Σε αυτή τη σελίδα μπορείτε να βρείτε μια μεταφράστρια της σελίδας σε οποιαδήποτε γλώσσα, νέα, καλύτερη informatica πιο πρόσφατες πληροφορίες, φωτογραφίες, βίντεο, εκδηλώσεις, ζωντανές παραστάσεις, αποκλειστικές συνεντεύξεις, τους οπαδούς και τους φωτογράφους που κάνουν informaniaticos στο # 1 Πληροφορίες σχετικά με online Informatica blogs. Blog informaniaticos τώρα Προσθήκη στυλ στη λίστα με τα αγαπημένα να μην χαθούν τα ίχνη και να επιστρέψει για να μας επισκεφθούν σύντομα.
http://informaniaticos.blogspot.com
Με συγχωρείτε, αλλά διαβάσατε πότε τον Αγ. Γρηγόριο Νύσσης τι λέει γιά την δουλεία; "δουλεία καταδικάζεις τον άνθρωπον, ου ελευθέρα η φύσις και αυτεξούσιος και αντινομοθετείς τω Θεω, ανατρέπων ααυτού τον επί τη φύσει νόμον;" PG 44, 664CD 665D
Δημοσίευση σχολίου