Το πένθος ως μέσο προσηλυτισμού για τη Σκοπιά

Της Αλεξίας Κρηνίτη

Από τις πιο δύσκολες και καθοριστικές στιγμές στη ζωή μας είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Όση παρηγοριά και αν μας προσφέρει η ελπίδα της Ανάστασης, δεν παύει η περίοδος πένθους να είναι δύσκολη και να μας καθιστά συναισθηματικά ευάλωτους. Επιπλέον, ως άνθρωποι έχουμε αδυναμίες, π.χ. μπορεί η απώλεια του αγαπημένου μας προσώπου να σταθεί αφορμή για ολιγοπιστία. Και ας μην ξεχνάμε ότι σημαντικός αριθμός συνανθρώπων μας δηλώνουν άθεοι και κατά συνέπεια, η Ανάσταση που προσδοκούμε οι Χριστιανοί δεν μπορεί να τους προσφέρει καμία παρηγοριά...

Η Σκοπιά, μέσα από τα έντυπά της, δίνει συγκεκριμένες οδηγίες στους Μάρτυρες του Ιεχωβά, για το πώς να προσεγγίσουν πενθούντες. Από τα αποσπάσματα που θα παραθέσουμε αμέσως, προκύπτει ότι απώτερος σκοπός είναι ο προσηλυτισμός και όχι η συμπαράσταση στο θλιμμένο συνάνθρωπό μας! Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας, καθώς και τα σχόλια μετά από κάθε παράγραφο του άρθρου.

Στη Σκοπιά, 1 Μαΐου 2003, σελίδες  19-24, διαβάζουμε:

«Μπορεί να συναντήσετε άτομα που πενθούν καθώς συμμετέχετε στη Χριστιανική διακονία ή καθώς φροντίζετε για τα ζητήματα της καθημερινής ζωής. Τι μπορείτε να πείτε ή να κάνετε για να τους παρηγορήσετε;»

Με τον όρο «χριστιανική διακονία», οι ΜτΙ εννοούν τις δραστηριότητες, με τις οποίες εξαπλώνουν τις πεποιθήσεις τους, π.χ. οι επισκέψεις στα σπίτια μας, η διανομή των εντύπων τους κ.τ.λ. Ας δούμε τον ορισμό που αναφέρει η Σκοπιά μελέτης, 15 Νοεμβρίου 2000, σελ. 15-20: «Έτσι έχουν τα πράγματα και για τους Χριστιανούς διακόνους σήμερα. Συμμετέχουν σε μια δημόσια διακονία, ένα ευαγγελιστικό έργο, κατευθύνοντας άλλους στη σωτηρία με βάση τη θυσία του Ιησού και διδάσκοντας τους πράους να επικαλούνται το όνομα του Ιεχωβά» (η υπογράμμιση δική μας). Δεν υπάρχει λοιπόν καμία αμφιβολία ότι στην παραπάνω παράγραφο, η Σκοπιά αναφέρεται στην περίπτωση που κάποιος Μάρτυρας του Ιεχωβά συναντήσει κάποιον ετερόθρησκο, «κοσμικό» όπως μας αποκαλούν, ο οποίος πενθεί. Ας δούμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέχεια.

«Μήπως το άτομο βρίσκεται σε συναισθηματική ένταση; Μήπως το σπίτι είναι γεμάτο θλιμμένους συγγενείς; Ίσως υπάρχουν πολλά που θα θέλατε να πείτε, αλλά είναι σημαντικό να δείξετε διάκριση. (Εκκλησιαστής 3:1, 7) Αυτό που ενδείκνυται να κάνετε ίσως είναι το να εκφράσετε συμπόνια, να αφήσετε ένα κατάλληλο Βιβλικό έντυπο (κάποιο ειδικό βιβλιάριο, ένα περιοδικό ή κάποιο φυλλάδιο) και κατόπιν να ξαναπεράσετε ύστερα από μερικές ημέρες για να δείτε αν μπορεί να δοθεί περαιτέρω βοήθεια. Την κατάλληλη στιγμή, προσφερθείτε να αναφέρετε μερικές ενθαρρυντικές σκέψεις από τη Γραφή… Μπορείτε όμως να αναφερθείτε στα όσα λέει η Γραφή για την κατάσταση των νεκρών, μολονότι αυτή ίσως να μην είναι η στιγμή να προσπαθήσετε να αντικρούσετε εσφαλμένες απόψεις …Εξηγήστε πώς αυτές οι διδασκαλίες έχουν ωφελήσει εσάς και γιατί έχετε πεποίθηση σε αυτές».

Όταν η Σκοπιά μιλάει για «βιβλικό έντυπο» ή «ειδικό βιβλιάριο» αναφέρεται στις δικές της και μόνο εκδόσεις και όχι στην αγία Γραφή. Πράγματι, εκδίδει διάφορα έντυπα που μιλούν για την ελπίδα της ανάστασης των νεκρών, βάσει φυσικά των εσφαλμένων διδασκαλιών της, π.χ. το φυλλάδιο «Μπορούν να ξαναζήσουν οι νεκροί» ή το «Όταν πεθαίνει κάποιος που αγαπάτε». Το γεγονός ότι ο ΜτΙ θα προσφέρει κάποιο φυλλάδιο, είναι σημαντικό για αυτόν, διότι θα το καταγράψει στο προσωπικό του δελτίο, όπου σημειώνει πόσες ώρες αφιέρωσε στη διάδοση της Σκοπιάς και τι κατάφερε.

Η προτροπή να επανέλθουν στον πενθούντα καταγράφεται σε αυτό το δελτίο ως επανεπίσκεψη και οι ΜτΙ διδάσκονται να επιδιώκουν και να στοχεύουν σε τέτοιες επανεπισκέψεις. Στο έντυπο «Η Διακονία μας της Βασιλείας», τεύχος Σεπτεμβρίου 2014, τεύχος που χρησιμοποιείται από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στην εκπαίδευσή τους, διαβάζουμε: «Όταν ετοιμάζετε την παρουσίασή σας για το έργο από σπίτι σε σπίτι, να ετοιμάζετε επίσης μια επιπρόσθετη ερώτηση η οποία θα απαντηθεί στην επανεπίσκεψη» (η υπογράμμιση δική μας).

Το επόμενο βήμα είναι ο ΜτΙ να αρχίσει να μιλάει στον πενθούντα με εδάφια από την αγία Γραφή, χωρίς όμως να προσπαθήσει να αλλάξει τις πεποιθήσεις του συνομιλητή του. Οι «εσφαλμένες απόψεις» για τις οποίες μιλάει ο αρθογράφος δεν είναι άλλες από τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας για τη μετά θάνατον ζωή και τις προσευχές και τα μνημόσυνα για τους κεκοιμημένους μας.  Είναι αρκετά ενδιαφέρον το σημείο αυτό: η Σκοπιά προμηθεύει τους ακολούθους της με έντυπα και βιβλία (χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Πώς να Συζητάτε Λογικά από τις Γραφές») με απαντήσεις σε όλα τα πιθανά ερωτήματα, υποδείγματα για το πώς να χειριστούν αντιρρήσεις ή φράσεις που δεν αφήνουν περιθώριο για διάλογο. Γενικά, εκπαιδεύονται και καθοδηγούνται, ώστε να συζητούν με τους συνομιλητές τους, εξηγώντας γιατί είναι λάθος, κατά τη Σκοπιά, τα όσα διδάσκει η θρησκεία τους. Εδώ όμως βλέπουμε μια διαφορετική γραμμή: Ο ΜτΙ θα εξηγήσει πώς βοηθήθηκε ο ίδιος από τις διδασκαλίες της Σκοπιάς, χωρίς να αντικρούσει την πίστη του πενθούντα. Ας δούμε τη συνέχεια των προσπαθειών προς «παρηγοριά»:

Μια πρόσκληση στην Αίθουσα Βασιλείας μπορεί να βοηθήσει το θλιμμένο άτομο να γνωρίσει ανθρώπους που αγαπούν αληθινά τους πλησίον τους και οι οποίοι γνωρίζουν πώς να εποικοδομούν ο ένας τον άλλον. Κάποια κυρία στη Σουηδία διαπίστωσε ότι αυτό έψαχνε όλη της τη ζωή.

«Αίθουσα Βασιλείας» είναι ο χώρος όπου οι ΜτΙ συγκεντρώνονται, για να ακούσουν τις διδασκαλίες της Σκοπιάς. Η αναφορά στη Σουηδή κυρία που εκεί βρήκε αυτό «που έψαχνε όλη της τη ζωή» δεν αφήνει αμφιβολία ότι σκοπός της πρόσκλησης είναι ο θλιμμένος να δελεαστεί και τελικά να ενταχθεί στην οργάνωση. Και τι ακριβώς θα δελεάσει αυτό τον άνθρωπο να γίνει Μάρτυρας του Ιεχωβά; Οι διδασκαλίες που άκουσε και τον έπεισαν ότι στη Σκοπιά βρίσκεται η αληθινή εκκλησία και όχι στη θρησκεία του (όποια κι αν ήταν αυτή); Μάλλον όχι, αλλά η εικόνα που παρουσιάζουν οι εκπαιδευμένοι Μάρτυρες. 

Η Σκοπιά 1 Νοεμβρίου 2010, σελίδες 9-11, φιλοξενεί το άρθρο «Να Παρηγορείτε τους Πενθούντες, Όπως ο Ιησούς». Εκεί, έμμεσα, παρακινεί τους ΜτΙ να επισκέπτονται τους πενθούντες όσο δύσκολο και αν είναι, αναφέροντας για το Χριστό, που επισκέφθηκε το σπίτι του Λαζάρου: «Για να φτάσει ο Ιησούς στη Βηθανία, χρειάστηκε να ταξιδέψει περίπου δύο μέρες… Σήμερα, μπορούμε και εμείς με την παρουσία μας να απαλύνουμε τον πόνο των θλιμμένων ατόμων». Αξίζει ίσως να προστεθεί ότι μια παραπομπή στην αγία Γραφή, που χρησιμοποιεί η Σκοπιά συχνά σε άρθρα σχετικά με το θάνατο, το πένθος και την παρηγοριά είναι από τον Εκκλησιαστή, 7,2: ἀγαθὸν πορευθῆναι εἰς οἶκον πένθους ἢ ὅτι πορευθῆναι εἰς οἶκον πότου (η Μετάφραση Νέου Κόσμου, η αγία Γραφή δηλαδή που χρησιμοποιούν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, αποδίδει το εδάφιο: «Καλύτερα να πάει κανείς σε σπίτι πένθους παρά να πάει σε σπίτι συμποσίου»). Ενδεικτικά, το εδάφιο αυτό αναφέρεται στα άρθρα Ποια είναι η Άποψή σας για το Θάνατο, Σκοπιά 1 Ιουνίου 2002, σελ. 3-4, Θάνατος—Είναι Πράγματι το Τέλος; Ξύπνα!, Σεπτέμβριος 2008, σελ. 3-4. Σε αυτό το σημείο, οι αναγνώστες θα μου επιτρέψουν να επικαλεστώ την προσωπική μου εμπειρία και να πω ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά το χρησιμοποιούν, όταν επισκέπτονται όσους έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα. 

Είναι αυτονόητο ότι η Σκοπιά δίνει αναλυτικές οδηγίες και για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι ΜτΙ προς τους ομόπιστούς τους σε περίοδο πένθους. Όπως έχουμε δείξει και σε άλλο άρθρο μας (βλ. Προς τους Μάρτυρες του Ιεχωβά:Δεν είμαστε λέμινγκ*!), δεν αφήνει απολύτως τίποτα στην ελεύθερη κρίση των ΜτΙ, αλλά προβλέπει όλες τις συμπεριφορές και δίνει τις ανάλογες οδηγίες. Για παράδειγμα, στο βιβλίο Όταν Πεθαίνει Κάποιος, σελ. 20-25, διαβάζουμε: «Να ακούτε προσεκτικά,… Να είστε στη διάθεσή τους, όχι μόνο τις πρώτες λίγες ημέρες,… Να παίρνετε την κατάλληλη πρωτοβουλία: Μήπως υπάρχουν δουλειές που χρειάζεται να γίνουν;… Ίσως είναι καλύτερα να μη λέτε: ‘Ξέρω πώς αισθάνεσαι’: Ξέρετε, αλήθεια, πώς αισθάνεται το άτομο;..». Σκοπός όμως του άρθρου είναι να δείξει μέσα από τις εκδόσεις της Σκοπιάς, πώς κατευθύνονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά να συμπεριφερθούν σε μη Μάρτυρες του Ιεχωβά που πενθούν, προκειμένου να τους προσηλυτίσουν, έτσι δεν θα επεκταθούμε στο πώς καλούνται να ενεργήσουν για τους ομόπιστούς τους. Προκύπτει όμως ένα ερώτημα: αφού επικρατεί τόσο μεγάλη αγάπη μεταξύ των Μαρτύρων, γιατί χρειάζονται αυτές οι αναλυτικές οδηγίες της Σκοπιάς για κάτι τόσο ανθρώπινο και χριστιανικό, δηλαδή τη συμπαράσταση στον πονεμένο συνάνθρωπό μας;

Χαρακτηριστικό των αιρέσεων είναι ότι δημιουργούν ευκολότερα προσήλυτους, όταν ο άνθρωπος είναι συναισθηματικά ευάλωτος. Η Σκοπιά δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί το πανανθρώπινο συναίσθημα της θλίψης για το θάνατο των αγαπημένων μας και κατευθύνει τους οπαδούς της στο πώς θα προσηλυτίσουν συνανθρώπους τους μέσα από τη φαινομενική παρηγοριά που τους προσφέρουν.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.