Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο ΘεολόγοςΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παρακάτω άρθρο είναι ένα ακόμα όπλο, κατά των διαφόρων αιρετικών και ιδιαίτερα κατά των αντιτριαδιστών. Στα περισσότερα σημεία του, βοηθηθήκαμε από την Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (ΘΗΕ), και σε κάποια άλλα από την Εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Προσπαθήσαμε να είμαστε όσο πιο αντικειμενικοί γίνονταν. Το αν τα καταφέραμε ή όχι το αφήνουμε στην κρίση σας.
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ «ΚΟΜΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ»
Έτσι ονομάστηκε και είναι γνωστό στην ιστορία της κριτικής του κειμένου της Καινής Διαθήκης, το χωρίο από την 1η επιστολή του Ευαγγελιστή Ιωάννη, κεφάλαιο 5, στίχοι 7β – 8α: « …εις τον ουρανό, ο Πατέρας, ο Λόγος και το Άγιο Πνεύμα˙ και αυτοί οι τρείς είναι ένα, και τρείς είναι οι μαρτυρούντες εις την γη», το οποίο έχει καταστεί πολυθρύλητο για όσα έχουν γραφτεί από τους κριτικούς υπέρ ή κατά της γνησιότητας αυτού....
Σήμερα γενικώς η κριτική αρνείται την γνησιότητα του, για τους εξής λόγους:
1. Απουσιάζει από όλα τα γνωστά αρχαία ελληνικά χειρόγραφα.
2. Λείπει επίσης από πολλά αρχαία λατινικά χειρόγραφα και από όλες τις αρχαίες μεταφράσεις.
3. Το αγνοούν όλοι οι Έλληνες Πατέρες και συγγραφείς μέχρι τον 12ο αιώνα και οι κυριότεροι από τους Λατίνους Πατέρες και συγγραφείς, όπως π.χ. Ειρηναίος, Τερτυλλιανός; Κυπριανός; Ιερώνυμος, Αυγουστίνος και πολλοί από τους μεταγενέστερους.
Για να εξηγήσουν την καταγωγή του χωρίου διατυπώθηκαν διάφορες εικασίες. Μία από αυτές λέει, πως εμφανίστηκε αρχικά σε λατινικά πατερικά συγγράμματα, με την μορφή επεξηγηματικής αναπτύξεως του 1 Ιωάννη 5,8 κατά την διάρκεια του 3ου, 4ου και 5ου αιώνα, και αργότερα παρενεβλήθη στα χειρόγραφα των λατινικών μεταφράσεων της Κ.Δ. και από εκεί στην Βουλγάτα. Κατ’ άλλη εκδοχή, η οποία θεωρείται και η πιθανότερη σήμερα, ο Ισπανός επίσκοπος Πρισκιλλιανός ή πιθανώς ο ακόλουθός του Επίσκοπος Ινστάντιος στη λατινική πραγματεία που έγραψαν με τίτλο Liber Apologeticus (1.4) τον 4ο αιώνα, κατασκεύασαν την πρόταση αυτή στα λατινικά, την οποία πιθανώς ανέγραψαν στο περιθώριο του χειρογράφου, δίπλα στον στίχο 8. Μεταγενέστερος αντιγραφέας, θεωρώντας πως ανήκει στο κείμενο της επιστολής, την ενσωμάτωσε στην επιστολή.
Έτσι, το χωρίο αυτό εμφανίστηκε πρώτα στην Ισπανία, σαν μέρος της Λατινικής Βίβλου από το 380 μ.Χ., απ’ όπου μεταδόθηκε ταχέως και έτσι έγινε αποδεκτό, από ολόκληρο τον λατινόφωνο Χριστιανικό κόσμο, ως γνήσιο χωρίο.
Από εκεί μεταφέρθηκε στην Ανατολή, μετά τον 11ο αιώνα, μεταφράσθηκε στα Ελληνικά, όπως έχει σήμερα και μπήκε στο κείμενο κάποιων χειρογράφων του 15ου αιώνα. Από εκεί πάλι μπήκε στην Κομπλουτιανή έκδοση της Κ.Δ., την Τρίτη έκδοση του Εράσμου (1522) και τις άλλες ξενόγλωσσες μεταφράσεις.
Σήμερα όλες οι κριτικές εκδόσεις του ελληνικού κειμένου και οι ξένες μεταφράσεις της Κ.Δ, αφαίρεσαν το χωρίο από το κείμενο γιατί υποστηρίζουν πως δεν μπορεί να αξιώσει Ιωάννεια καταγωγή.
ΕΛΕΙΠΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΤΟ «ΚΟΜΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ» ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ;
Αλλά το γεγονός πως το χωρίο απουσιάζει από όλα τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα δεν σημαίνει αναγκαίως πως έλειπε και από το αρχέτυπο κείμενο. Άλλωστε δεν είναι το μοναδικό χωρίο που λείπει από τα αρχαία χειρόγραφα. Και το χωρίο από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, κεφάλαιο 8, στίχοι 1 – 11, που περιγράφει το επεισόδιο με την γυναίκα που συνελήφθη για μοιχεία, βρίσκεται σε μερικά μόνο χειρόγραφα και όχι εις όλα στην ίδια θέση. Επειδή όμως δεν έχει δογματική χροιά, δεν ηγέρθησαν αμφιβολίες για την γνησιότητά του ως θα όφειλε. Ομοίως η προφητεία στο Κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο κεφάλαιο 2, στίχος 23 για τον Χριστό «θα ονομαστεί Ναζωραίος» ΔΕΝ ΠΕΡΙΕΧΕΤΑΙ στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά και πάλι δεν ηγέρθησαν αμφιβολίες για την γνησιότητά του.
Ούτε πάλι το γεγονός, πως το αγνοούν όλοι οι αρχαίοι Έλληνες Πατέρες και συγγραφείς πείθει αναντίρρητα πως το χωρίο ουδέποτε υπήρξε στο αρχικό κείμενο. Θα μπορούσαμε πράγματι να συμφωνήσουμε με τα συμπεράσματα των κριτικών, εάν είχαμε χειρόγραφα παλιότερα, τουλάχιστον του 2ου αιώνα, που δεν περιέχουν το χωρίο, ή όλα τα συγγράμματα των Πατέρων. Αλλά όμως κανένα από τα χειρόγραφα που μας διασώθηκε δεν είναι παλιότερο του 4ου αιώνα, πολλά δε συγγράμματα των αρχαιότερων Πατέρων χάθηκαν και μόνο τους τίτλους γνωρίζουμε για κάποια από αυτά, από μεταγενέστερες αυτών πηγές. Επομένως για κανένα λόγο δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, πως το χωρίο, επειδή απουσιάζει από τα μέχρι τώρα διασωθέντα χειρόγραφα της Κ.Δ. και συγγράμματα των Πατέρων, έλειπε πράγματι από το αρχέτυπο κείμενο.Εξ’ άλλου πρέπει να ληφθεί υπόψη πως τα χρόνια εκείνα ούτε τυπογραφικά μηχανήματα υπήρχαν, ούτε φωτοτυπικά. Έτσι τα αγιογραφικά κείμενα – όπως και άλλα σπουδαία κείμενα – πολλαπλασιάζονταν με χειρόγραφη αντιγραφή. Οι κάθε λογής αντιγραφείς ήσαν ποικίλης μορφώσεως και ευσυνειδησίας, γι’ αυτό και υπάρχουν πολλές παραποιήσεις και παραλείψεις λέξεων, φράσεων και ολόκληρων χωρίων.
Για το ζήτημα αυτό γράφει ο Ωριγένης στο «Υπόμνημα εις Ματθαίον, P.G. 13, 1293 Α»: «Τώρα υπάρχει μεγάλη διαφορά των αντιγράφων, είτε από τεμπελιά των γραφέων, είτε από μοχθηρή τόλμη για διόρθωση των γραφομένων, είτε αυτά που κατά την γνώμη τους πρέπει να προστεθούν ή να αφαιρεθούν».Φαίνεται λοιπόν πολλή πιθανή η εκδοχή, ότι για έναν από τους παραπάνω λόγους, το χωρίο εξέπεσε από το κείμενο των εις την ελληνική διασωθέντων χειρογράφων, σε χρόνο που είναι κοντά στο χρόνο συγγραφής της 1ης Ιωάννου επιστολής και γι’ αυτό παρουσιάζεται εντελώς άγνωστο στην Ανατολή.
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑΝ ΑΡΧΑΙΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΟΙ ΤΟ «ΚΟΜΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ»;
Η πιθανότητα αυτής της εκδοχής προάγεται εις βεβαιότητα όταν ληφθεί υπόψη, πως το χωρίο αυτό είναι ήδη γνωστό από τον 2ο αιώνα στη Δύση. Πρώτος αναφέρεται σ’ αυτό ο Τερτυλλιανός (155 – 240 μ.Χ.), ο οποίος αντιμετωπίζοντας τον αιρετικό Πραξέα γράφει: «Αρχίζοντας από μένα είπε: όπως ο ίδιος για τον Πατέρα. Έτσι ενωμένος ο Πατέρας με τον Υιό, και ο Υιός με τον Παράκλητο, δημιουργούν Τριάδα, στενώς ενωμένοι ο ένας σε σχέση με τον άλλον, αυτοί οι τρεις είναι ένα, όχι ένας. Μ’ αυτό τον τρόπο έχει λεχθεί: Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα˙ στην μοναδικότητα της ουσίας όχι στην μοναδικότητα του αριθμού» (PL 2,
Μνημονεύοντας λοιπόν τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα και ιδιαίτερα από την φράση «αυτοί οι τρείς είναι ένα (qui tres unum sunt)», αποδεικνύεται σαφώς πως ο Τερτυλλιανός γνωρίζει και επικαλείται το χωρίο προς αντιμετώπιση του Πραξέα, αφού άλλωστε είναι γνωστό, πως πουθενά αλλού στην Ιωάννεια Γραμματεία, απαντάτε ρητά η φράση «αυτοί οι τρείς είναι ένα (qui tres unum sunt)», από την οποία θα μπορούσε να την πάρει.
Αν λοιπόν αγνοούσε το χωρίο, όπως υποστηρίζουν οι κριτικοί, θα ήταν αρκετό να πει «Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα, όχι ένας (Ego et Pater unum sumus, non unus)», όπως κάνει αλλού (PL 2, 207B), δεδομένου μάλιστα πως ο Πραξέας, δεν αναμίγνυε το Άγιο Πνεύμα στην διδασκαλία του, αφού υποστήριζε απλά πως «αυτός ο ίδιος ο Πατέρας ενανθρώπησε στο πρόσωπο του Χριστού και έπαθε σταυρωθείς». Ανήκε δηλαδή στην αίρεση των Πατροπασχιτών, που πίστευαν πως ο Θεός είναι ένας και αλλάζει προσωπεία. Στην Π.Δ. παρουσιάζεται σαν πατέρας ενώ στην Κ.Δ. σαν Χριστός.
Μετά τον Τερτυλλιανό ο Κυπριανός, επίσκοπος Καρχηδόνος ( 248 – 258 μ.Χ.), ο οποίος αναφέροντας το χωρίο από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο κεφάλαιο10, στίχο 30 στους αιρετικούς που δε δέχονταν την Αγία Τριάδα προσθέτει: "Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα. Πάλι είναι γραμμένο από τον Πατέρα, και τον Υιό, και το Άγιο Πνεύμα, Και αυτοί οι τρεις είναι ένα" ( De unitate Ecclesiae, VI, PL 4, 519B).
Έχομε λοιπόν δύο σπουδαίους Λατίνους συγγραφείς του 2ου και 3ου αιώνα, οι οποίοι μιλάνε για το εν λόγω χωρίο, ως μέρος της Γραφής, και αυτοί οι δύο μαρτυρούν, πως αυτό ανήκει στον Ιωάννη, γνωρίζοντας αυτό προφανώς από κώδικα που περιείχε κείμενο αρχαιότερο της εποχής των.
Το χωρίο αυτό γνωρίζουν επίσης και άλλοι μεταγενέστεροι Λατίνοι συγγραφείς, όπως ο Πρισκιλιανός, επίσκοπος Αβήδης (380 ή 384 μ.Χ.), (στο Corpus script. Ecclesiae, latinae, τ. 18, σ. 6) ο Βιγίλιος Taspensis (+ 389 μ.Χ.) (PL 62, 359AB).
Ομοίως το χωρίο είναι γνωστό ως Γραφικό εις την Εκκλησία της Αφρικής, της οποίας σαράντα επίσκοποι το έτος 484 μ.Χ., εις επιδοθείσα ομολογία πίστεως στον Ουνέρικο, βασιλιά των Βανδάλων, περιέλαβαν αυτό αυτολεξεί ως εξής: «Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ως απόδειξη αποδέχεται (ενότης εν Τριάδι) και λέγει: είναι τρεις οι οποίοι κατέχουν: την απόδειξη στον ουρανό, ο Πατήρ, ο Λόγος και το το Άγιο Πνεύμα, Και αυτοί οι τρεις είναι ένα» (Ευγένιος Βούλγαρης «Ερμηνεία εις επιστολή Παύλου» υπό Ευθ. Ζιγαβηνού, έκδ. Ν. Καλογερά, Β΄, υποσ. εις Α΄ Ιωαν. ε΄ 8, σ. 632.) Γνωρίζουν επίσης και παραθέτουν το χωρίο, ο Φουλγέντιος Ruspensis (533 μ.Χ.), τρείς φορές (PL 65, 224 Α, 224 Β,
ΑΣΗΜΑΝΤΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ, ΑΛΛΑ ΟΜΩΣ ΤΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ
Υπάρχουν πολύ αξιοπρόσεκτες διαφορές εκφράσεως στις ανωτέρω μνημονευθείσες παραθέσεις του χωρίου, αν τις συγκρίνουμε μεταξύ τους ή με το κείμενο της Βουλγάτας, οι οποίες αν και είναι μόνο φραστικές διαφορές που δεν μεταβάλουν την έννοια του κειμένου, έχουν όμως σπουδαιότατη σημασία.
Έτσι η φράση «μαρτυρούντες» εις μεν την Βουλγάτα αποδίδεται «qui testimonium dant», εις δε υπό των συγγραφέων παραθέσεις, άλλοτε μεν «quae testimonium dicunt» άλλοτε δε «qui testimonium perhibent» και σε ένα πάπυρο του 7ου αιώνα «qui testificantur».
Οι διαφορές αυτές στη έκφραση εξηγούνται απόλυτα, μόνον αν δεχτούμε πως συνέβη ένα εκ των δύο:
1. ή ότι οι συγγραφείς αυτοί έχουν μπροστά τους το ελληνικό κείμενο και το μεταφράζουν ο καθένας ελεύθερα, χρησιμοποιώντας, τις πιο κατάλληλες λατινικές λέξεις κατά την γνώμη τους, για την πιο ακριβή απόδοση του νοήματος του χωρίου
2. ή ότι παραθέτουν από μεταφράσεις που είχαν γίνει από διάφορους μεταφραστές σε παλιότερο χρόνο, που φαίνεται και το πιθανότερο.
Έτσι είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε, ότι ενώ εις την Ανατολή το χωρίο τούτο είχε εκπέσει από το κείμενο ήδη από πριν το τέλος του 2ου αιώνα, στην Δύση, στην οποία είχαν μεταφερθεί χειρόγραφα από την Ανατολή, που κατάγονταν απευθείας από το αρχέτυπο κείμενο, το χωρίο αυτό είχε διατηρηθεί στους εν λόγω καταγόμενους κώδικας. Αυτούς λοιπόν τους κώδικας είχαν μπροστά τους οι παραπάνω μνημονευθέντες συγγραφείς, είτε σε ελληνικό κείμενο, είτε σε λατινική μετάφραση και έτσι εξηγούνται οι παρατηρούμενες φραστικές διαφορές.
Οι διαφορές αυτές είναι και μια «γροθιά», στις υποθέσεις της σύγχρονης κριτικής που ισχυρίζεται, άλλοτε μεν, πως το «Κόμμα Ιωάννου» είναι παρεμβολή στα πατερικά λατινικά συγγράμματα και άλλοτε πως είναι επινόηση των Ισπανών επισκόπων Πρισκιλιανού και Ινστάντιου.Αξιοσημείωτο επίσης είναι, πως οι παραπάνω μνημονευθέντες συγγραφείς, δέχονται ομόφωνα το χωρίο, ως αγιογραφικό, το οποίο αποδίδουν εις τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, όπως αποδεικνύεται από τα λεγόμενά τους:
1. Τερτυλλιανός: «inquit: sicut ipse de Patris …. Ita … qui tres unum sunt» (είπε: όπως ο ίδιος για τον Πατέρα … έτσι … αυτοί οι τρείς είναι ένα)
2. Κυπριανός: « et iterim…., scriptum est: Et hi tres unum sunt»
(Πάλι …., είναι γραμμένο: Και αυτοί οι τρείς είναι ένα)
3. Πρισκιλιανός: «sicut Johannes ait …»
(Έτσι ο Ιωάννης )
4. Βιγίλιος: « Item ipso … inquit»
(Έτσι είπε … )
Αφού λοιπόν το θεώρησαν αυθεντικό το «Κόμμα», το χρησιμοποίησαν ο Τερτυλλιανός κατά του Πραξέα, και οι Βιγίλιος και Φουλγέντιος κατά των Αρειανών και Σαβελλιανών. Εάν το «Κόμμα» ήταν νόθο, γιατί τότε κανένας από τους αιρετικούς δεν τους κατηγόρησε δημόσια πως ψεύδονται; Το γεγονός πως καμιά μαρτυρία δεν υπάρχει πως οι εν λόγω αιρετικοί, δεν αμφισβήτησαν την γνησιότητα του χωρίου, το οποίο φανερά στρέφονταν εναντίον τους, αποτελεί ακαταμάχητη μαρτυρία, πως και οι ίδιοι αιρετικοί δέχονται την γνησιότητα του.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΤΟΥ «ΚΟΜΜΑΤΟΣ»
Αν από το κείμενο της επιστολής αφαιρεθεί το «κόμμα», τότε το κείμενο έχει μία από τις μεγαλύτερες συντακτικές ανωμαλίες. Και είμαστε τυχεροί που είμαστε Έλληνες γιατί μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε την ανωμαλία αυτή.
Έτσι ο Ευγένιος Βούλγαρης (17ος αιώνας), παρατήρησε πως υπάρχει ασυνήθιστη ανωμαλία, στην σύνταξη του στίχου 7 του ελληνικού κειμένου, η οποία χωρίς την προσθήκη του στίχου 8, αποβαίνει απαράδεκτος σολοικισμός (παραβίαση δηλ. συντακτικών κανόνων). Πριν όμως προχωρήσουμε να δούμε την συντακτική ανωμαλία, καλόν είναι να εκθέσουμε, όλο το χωρίο. Το μέσα σε αγκύλες είναι το «κόμμα»:
«5 Τις εστίν ο νικών τον κόσμον ει μη ο πιστεύων ότι Ιησούς εστίν ο υιός του Θεού; 6 Ούτός εστίν ο ελθών δι' ύδατος και αίματος, Ιησούς Χριστός· ουκ εν τω ύδατι μόνον, αλλ' εν τω ύδατι και τω αίματι· και το Πνεύμά εστίν το μαρτυρούν, ότι το Πνεύμά εστίν η αλήθεια. 7 Ότι τρεις εισίν οι μαρτυρούντες [εν τω ουρανώ, ο Πατήρ, ο Λόγος και το άγιον Πνεύμα, και ούτοι οι τρεις εν εισί. 8 και τρεις εισίν οι μαρτυρούντες εν τη γη], το Πνεύμα και το ύδωρ και το αίμα, και οι τρεις εις το εν εισίν. 9 Ει την μαρτυρίαν των ανθρώπων λαμβάνομεν, η μαρτυρία του Θεού μείζων εστίν· ότι αύτη εστίν η μαρτυρία του Θεού ην μεμαρτύρηκε περί του υιού αυτού».Βλέποντας λοιπόν τον στίχο 7 – χωρίς το «κόμμα» βέβαια – διαπιστώνουμε, ότι το πνεύμα, το ύδωρ και το αίμα είναι ονόματα γένους ουδετέρου. Πως είναι δυνατόν λοιπόν, να συμφωνήσουν συντακτικά αυτά τα ουδέτερα, με τον αμέσως προηγούμενο στίχο «τρεις εισί οι μαρτυρούντες», που είναι γένους αρσενικού; Όπως επίσης και με τον αμέσως επόμενο στίχο «και οι τρεις εις το εν εισίν» που είναι πάλι γένους αρσενικού; Τέτοια σύνταξη βεβαίως, είναι δυνατή στην γλώσσα μας, πλην όμως μόνον «κατά το νοούμενον» ή «κατά σύνεσιν», συμβατικά δηλαδή, αλλά καμιά από αυτές δεν είναι παραδεκτή στο συγκεκριμένο σημείο.
Η συντακτική λοιπόν αυτή ανωμαλία, μοναδική πράγματι σε όλη την Κ.Δ., δεν φαίνεται να υπάρχει χωρίς λόγο ή να οφείλεται σε άγνοια των κανόνων σύνταξης από τον συγγραφέα. Για να υπάρχει εκεί, σημαίνει πως υπήρχε εξ αρχής πριν από τον 8 στίχο, ή μετά από αυτόν, πρότασις η οποία εξέπεσε αργότερα, και η οποία να επιτρέπει αυτού του είδους την σύνταξη. Τέτοια πρόταση είναι μόνον αυτή που αναφέρεται στους «τρεις μάρτυρες στον ουρανό», η οποία και την συντακτική ανωμαλία αίρει αλλά και εναρμονίζεται με το όλο κείμενο.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ «ΚΟΜΜΑ»
Η Ορθόδοξη Εκκλησία από την στιγμή της ίδρυσής της το 33 μ.Χ., την ημέρα της Πεντηκοστής, ήταν η Εκκλησία που είχε για κέντρο της, την Θεία Λειτουργία. «Λειτουργούντων δε αυτών τω Κυρίω και νηστευόντων είπε το Πνεύμα το Άγιον», Πράξεις των Αποστόλων κεφάλαιο 13, στίχος 2. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε στην Θεία Λειτουργία της, καθώς και στις άλλες τελετές κι ακολουθίες της, ενσωμάτωσε ολόκληρα χωρία από τα κείμενα της Αγίας Γραφής.
Για τους μη γνωρίζοντας, αλλά και για όσους μας κατηγορούν πως δεν δίνουμε μεγάλη σημασία στην Βίβλο, τους ενημερώνουμε πως η Λειτουργία περιέχει 98 εδάφια από την Παλαιά Διαθήκη και 114 από την Καινή!Κατά συνέπεια, μία εκκλησία με ιστορία αιώνων και τέτοια αντίληψη για την αξία των ιερών κειμένων, δεν θα μπορούσε να εναλλάσσει το κείμενό της σύμφωνα με τις εκάστοτε ερμηνείες των επιστημόνων που πολλές φορές μεταβάλλονται σε διάστημα λίγων χρόνων. Δεν χρησιμοποιεί η Ορθόδοξη Εκκλησία κριτικά κείμενα αλλά λειτουργικά κείμενα. Για τους Ορθοδόξους αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς το λεγόμενο κριτικό κείμενo της Καινής Διαθήκης είναι προϊόν επιστημονικής σύνθεσης, που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ στη Λατρεία από καμία Ομολογία.
Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός, πως άλλοι μεν ερευνητές θεωρούν την α΄ γραφή συγκεκριμένου χωρίου ως αρχική, άλλοι δε την β΄ γραφή αυτού, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται διαφορές μεταξύ των, πολλές δε φορές και διαφορές μεταξύ διαδοχικών εκδόσεων του αυτού εκδότου,Η 26η έκδοση των Nestle-Aland διαφέρει της 25ης εις 700 περίπου χωρία. Έτσι, παρά την τεραστία προσπάθεια από μεγάλο πλήθος ειδικών ερευνητών, δεν έχει επιτευχτεί ακόμα ομοφωνία μεταξύ τους, ποιο είναι το καλλίτερο και εγκυρότερο κείμενο. Όλες λοιπόν αυτές οι διαφορές δεν δείχνουν τίποτα άλλο, παρά την ύπαρξη του υποκειμενισμού, γι αυτό το λόγο λοιπόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν μπορεί και δεν πρέπει να παίζει με το κείμενο της Κ.Δ. που χρησιμοποιεί στην Λειτουργία της.
Παρόλο λοιπόν που το ζήτημα γύρω από το «Κόμμα Ιωάννου», δεν έχει ξεκαθαριστεί η Ορθόδοξη Εκκλησία για να είναι τίμια απέναντι στο εαυτό της και στους πιστούς της έκανε το εξής όσον αφορά το κείμενο της Κ.Δ. που δεν αφορά τα λειτουργικά κείμενα της.
Στο κείμενο της Καινής Διαθήκης του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης του 1904, που αποτελεί το επίσημο κείμενο της Κ.Δ. που χρησιμοποιεί η Ορθόδοξη Εκκλησία, το «Κόμμα Ιωάννου» είναι τυπωμένο, με πλάγια και μικρότερου μεγέθους γράμματα.
Στα λειτουργικά κείμενα της όμως, το «Κόμμα Ιωάννου» παραμένει ως είχε, αφού άλλωστε εκφράζει την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Τριαδικό Θεό.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή
κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι
υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.
13 σχόλια:
Προς κύριο Χρήστο.
Πάρα πολύ καλή δουλειά, συγχαρητήρια. Ας τα βλέπουν οι δύστυχοι πλανεμένοι αδερφοί μας και ας φωτίζονται.
Ιωάθαμ!
Προς κύριο Γιώργο τον ξενύχτη.
ΘΕΜΑ: ΠΟΙΟΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΨΥΧΗΣ;
Νομίζω πως η ασυνεννοησία μας στο θέμα αυτό, κωλύεται στην λέξη «ψυχή», η οποία άλλοτε χρησιμοποιείται ως «ψυχή = ζωή» και άλλοτε ως «ψυχή = Πνεύμα».
Διάβασα τα σχόλιά σας και κατανοώ τον τρόπο με τον οποίο το βλέπετε. Είναι όμως θέμα ερμηνείας. Φυσικά, δεν είστε υποχρεωμένος να συμφωνήσετε μαζί μου, κουβέντα κάνουμε και ελπίζουμε μέσα από αυτή να προκύψει κάτι καλό.
Πρέπει να έχουμε το νου μας, να μην εμπιστευόμαστε το μυαλό μας σε ζητήματα πίστεως αλλά θεόπνευστα πρόσωπα τα οποία ¨κατήργησαν¨ το μυαλό τους και μιλούσε το Πνεύμα το Άγιο μέσα από αυτούς. Το μυαλό μας είναι μικρό, πολύ μικρό για να συλλάβει τα μεγάλα και θαυμαστά έργα του Κυρίου μας. Στο Α’ Τιμόθεο 3.16 μας μιλά για μυστήριο «το μυστήριον της ευσεβείας είναι μέγα» υπάρχουν μυστήρια λοιπόν που το ανθρώπινο μυαλό δε δύναται να συλλάβει. Εκτός από αυτό, το μυαλό μας είναι και κατευθυνόμενο, από τις προκαταλήψεις μας, τα πάθη μας και τις επιθυμίες μας, φαντάζομαι τουλάχιστον σε αυτό συμφωνούμε.
Το χειρότερο όμως είναι όταν βάζουμε στο παιχνίδι και τον εγωισμό μας. Αυτός λειτουργεί σαν ανεμοστρόβιλος που στο πέρασμά του δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Δε μας φτάνει που το μυαλό μας έχει τόσες αδυναμίες που προανέφερα, επιπλέον παρεμβαίνει και ο εγωισμός μας, που ό,τι και να σκεφτούμε, μας κάνει εκ των προτέρων να το θεωρούμε απόλυτα σωστό, «θεόπνευστο» και δεν το βγάζουμε από το μυαλό μας ούτε με γερανό.
Το θέμα της αιωνιότητας τώρα είναι φοβερό! Ακόμα κι εμείς οι Ορθόδοξοι, που υποτίθεται πιστεύουμε και το διδάσκουμε και στους άλλους, το έχουμε ποτέ αντιληφθεί περί τίνος πρόκειται; Και με τι μυαλό;! Τι να αντιληφθούμε το ακατανόητο; Πως μπορεί να συλλάβει το περιορισμένο μυαλό μας την απεριόριστη αιωνιότητα; Γι’ αυτό σας είπα και στην αρχή του σχολίου μου «κατανοώ τον τρόπο με τον οποίο το βλέπετε». Ας λάβουμε υπόψη μας, ότι το μυαλό μας δε μπορεί καλά, καλά να συλλάβει το μυστήριο της μέλισσας… θα καταλάβει το μυστήριο της μετά θάνατον ζωής; Και «παντοδύναμο» να ήταν πιστεύω πάλι θα αδυνατούσε να καταλάβει. Πόσο μάλλον να δεχτείτε εσείς κάτι τέτοιο που έχετε γεννηθεί και μεγαλώσει σε μια οικογένεια η οποία δε σας έδωσε ποτέ την κατεύθυνση προς τη μετά θάνατον ζωή. Το θέμα αυτό όσο και να με πονά θα βρίσκει πάντοτε τις πόρτες σας κλειστές. Και γιατί να με πονά εμένα; Γιατί κάτω από τα μάτια του Θεού είμαστε όλοι παιδιά του άρα κι εμείς αδέρφια. Κι αν λογοφέρνουμε μέσα από τα σχόλιά μας, κρατήστε πως και τα αδέρφια μαλώνουν πότε, πότε. Σωστά; Εγώ πάντως εύχομαι κάποτε, να βρεθούμε όλοι μέσα στην ίδια αγκαλιά του Θεού Πατέρα μας και να μας συγχωρέσει που εμπιστευόμαστε το μυαλό μας.
Ποιος ανακάλυψε τώρα την ιδέα της αιωνίου ύπαρξης;
Αν λάβουμε υπόψη μας πως η πίστη στο αιώνιο υπήρχε στην ανθρωπότητα από χιλιάδες χρόνια, από τότε που τα μυαλά των ανθρώπων ήταν εντελώς ακατέργαστα, τότε το ερώτημα γίνεται ακόμα πιο δύσκολο. Έχω διαβάσει σε βιβλίο να λέει, ότι οι πρωτόγονοι, έβαζαν τους νεκρούς τους σε φέρετρο που έμοιαζε με βάρκα, σαν σημείο πως έπλεε προς την αθανασία. Και γιατί για παράδειγμα οι πρωτόγονοι δέν είπαν, πως ο νεκρός μετά θάνατον ζει για λίγα χρόνια ακόμα ως πνεύμα και μετά πεθαίνει, αλλά μιλούσαν για αιώνια κατάσταση του πνεύματος; Από πού το άκουσαν;
Επειδή βλέπω συχνά αναφέρεστε στους πρωτόπλαστους κύριε Γιώργο, θα κάνω τώρα το ίδιο κι εγώ. Ο Θεός έπλασε τους πρώτους κατοίκους της γης «Αδαμ και Εύα» με σκοπό να ζήσουν αιώνια. Ως εδώ συμφωνούμε πιστεύω. Συνεπώς οι πρωτόπλαστοι είχαν γνώση περί αθανάτου ζωής. Βγαίνοντας λοιπόν από τον παράδεισο μετά την πτώση τους, διηγήθηκαν γι’ αυτήν στα παιδιά τους και τα παιδιά στα παιδιά τους κ.ο.κ Οπότε η ιδέα της αιωνιότητας ήρθε μέσα από την μέχρι σήμερα ιστορία του ανθρώπου. Δεν είναι εφεύρεση του ανθρώπου η αθανασία.
Αν δε πιστεύετε όμως εμένα κύριε Γιώργο, μπορείτε να πιστέψετε την Αγία Γραφή και τα λόγια του Κυρίου όταν ρωτήθηκε γύρω από το θέμα αυτό και τους απάντησε, ο Θεός δεν είναι Θεός νεκρών, αλλά ζώντων.
Ιωάθαμ!
Υ.Γ Η Αγία Γραφή, μας περιγράφει πως το σώμα πλάστηκε από χώμα, άρα αυτό επιστρέφει στο χώμα. Η ψυχή μας, είναι η ζωοποιό ενέργεια που ο ίδιος ο Θεός πρόσθεσε στον χωματένιο άνθρωπο ώστε να λάβει ζωή.
Δεν υπάρχει αναφορά που να λέει ότι το πνεύμα πλάστηκε από χώμα.
Αγαπητέ Χρήστο,
είναι μία θεολογικότατη και εμπεριστατωμένη θέση με επιστημονική τεκμηρίωση, που δεν αποκρύπτει ούτε παραποιεί, αλλά προσφέρει όλα τα μέχρι σήμερα γνωστά στοιχεία, ώστε να διεγείρει το κριτικό πνεύμα στον καλόπιστο αναγνώστη.
Με αυτό το άρθρο προκαλούνται πλέον οι Μ.τ.Ι να αποδείξουν την ορθότητα της αντιτριαδικής στάσης τους.
Για τον 1 χρόνο που κλείνει η μεστή θεολογίας ιστοσελίδας σου, εύχομαι να συνεχίσεις απρόσκοπτα να λειτουργείς αυτόν τον φάρο κατά των αιρέσεων, προς φωτισμό των αγαπητών αλλά πεπλανημένων αδελφών μας.
Πέτρος, τέως μάρτυρας
ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΣΑΣ
ΚΥΡΙΕ ΧΡΗΣΤΟ ΝΑ ΣΑΣ ΣΥΓΧΑΡΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΑΣ.
ΤΟ ΝΕΟ ΣΑΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΟΤΑΤΟ. ΟΠΩΣ ΟΛΑ ΣΑΣ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΣΤΕ.
ΣΗΜΕΡΑ ΚΛΕΙΝΕΙ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ Η ΣΕΛΙΔΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΟΤΙ ΔΙΑΒΑΣΑ. ΕΥΧΟΜΑΙ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΠΟΛΛΑ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΙΤΙΑ ΠΟΛΛΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΜΕΝΑ ΠΡΟΒΑΤΑΚΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΝΑ ΞΑΝΑ ΒΡΟΥΝ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟ ΠΟΙΜΕΝΑ ΤΟΥΣ.
ΚΥΡΙΕ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΙ ΚΥΡΙΕ ΙΩΑΘΑΜ
ΑΠΟ ΚΑΙΡΟ ΣΑΣ ΧΤΥΠΩ ΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ ΠΩΣ ΑΥΤΗ Η ΚΟΝΤΡΑ ΣΑΣ ΔΕ ΘΑ ΣΑΣ ΒΓΕΙ ΣΕ ΚΑΛΟ.
ΕΓΩ ΠΑΝΤΩΣ ΣΤΕΝΑΧΩΡΙΕΜΑΙ ΟΤΑΝ ΔΙΑΒΑΖΩ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΛΙΒΕΡΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥΣ ΜΕΤΑΞΥ ΣΑΣ.
ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΝΑ ΔΙΑΚΟΨΕΤΕ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΟΙ ΔΥΟ ΣΑΣ.
ΣΥΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΜΟΥ.
ΘΕΛΩ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ ΣΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΖΩ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΟΛΩΝ ΣΑΣ ΑΝ ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΣ.
ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΟΛΟΙ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΣΚΟΡΠΑΤΕ ΑΓΑΠΗ ΠΑΝΤΟΥ. ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΝΑ ΜΟΝΙΑΣΟΥΜΕ ΜΕ ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΑΜΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ, ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ ΜΑΣ ΑΔΙΚΗΣΑΝ ΔΕ ΠΕΙΡΑΖΕΙ. Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΡΦΩΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΞΥΛΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΗΤΟΥΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΕΣΕΙ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΩΣΑΝ ΔΙΟΤΙ ΔΕ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΕΛΕΓΕ. ΑΣ ΠΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΔΙΚΗΣΑΝ. ΔΕΝ ΗΞΕΡΑΝ ΧΡΙΣΤΕ ΜΑΣ ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ.
ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟ, ΑΣ ΜΗΝ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΝΑ ΓΕΝΝΗΘΕΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΜΕ ΣΤΟΛΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΔΩΡΑ.
ΑΣ ΓΕΝΝΗΘΕΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΑΛΗΘΙΝΑ. ΜΕ ΑΓΑΠΗ
ΙΩΑΝΝΑ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ - ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ
αγαπητέ γιώργο και οι υπόλοιποι.
Επειδή είμαι λίγο περίεργος και μου αρέσει κάθετί να το διαπιστώνω με τα μάτια μου, πριν από καιρό ξεκίνησα ένα πείραμα για τό οποίο ζητώ προκαταβολικά συγνώμη. Τι να κάνουμε εγώ είμαι άπιστος Θωμάς.
Έχοντας διαβάσει για το ποια στάση κρατούν οι μάρτυρες του Ιεχωβά ως προς τους πρώην μάρτυρες του Ιεχωβά, κοινώς αποστάτες, θέλησα να το διαπιστώσω ο ίδιος, κάνοντας την εξής δοκιμή (συγνώμη γιώργο).
Δημιούργησα έναν χαρακτήρα τον "τέως μάρτυρα" ο οποίος επαναλάμβανε μια συγκεκριμένη ερώτηση στον γιώργο. Ο "τεώς μάρτυρας" δεν έλαβε ποτέ απάντηση.
Δεν μου έφτανε μόνο αυτό. Έτσι στις 14 Δεκεμβρίου βγήκα δημόσια και αποκάλυψα ότι εγώ (ο Πέτρος) είμαι ο "τέως μάρτυρας" και άρχισα να υπογράφω ως "Πέτρος, τέως μάρτυρας".
Ενώ μέχρι τότε ο γιώργος μου απαντούσε σχεδόν σε κάθε σχόλιό μου με μικρή καθυστέρηση, ξαφνικά έπαψε να μου απαντά. Δηλαδή έκοψε κάθε επικοινωνία με τον "Πέτρος, τέως μάρτυρας".
Όμως για να είμαι ειλικρινής δεν είπα ψέματα.
ΔΕΝ ΕΓΡΑΨΑ ΠΟΤΕ "τεως μάρτυρας του Ιεχωβά" αλλά "τέως μάρτυρας ΣΚΕΤΟ (π.χ. μιας δίκης ενός συμβάντος κ.λ.π).
Γιαυτό γιώργο μην ανησυχείς. ΔΕΝ συνομιλούσες με έναν ΑΠΟΣΤΑΤΗ.
ΗΜΟΥΝ, ΕΙΜΑΙ και ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΩ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ.
Απλά όπως είπα και στην αρχή θέλω να διαπιστώνω τα πράγματα με τα ίδια μου τα μάτια.
Γιαυτό λοιπόν επανέρχομαι στα σχόλια με την μοναδική μου ταυτότητα.
Πέτρος ο εκ γενετής Ορθόδοξος και ουδέποτε υπήρξας μάρτυρας του Ιεχωβά.
ΓΙΑ ΚΥΡΙΟ ΝΙΚΟ
Κ. Νίκο, θίξατε πολλά θέματα στην απάντησή σας. Ας τα δούμε ένα – ένα. ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ. ΕΠΕΙΔΗ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΡΑΨΩ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΑ, ΑΦΗΣΤΕ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΩ ΣΕ ΟΛΑ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΜΕΤΑ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΚΑΙ ΕΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ.
1. Για τον Ιώβ που με ψέξατε δεν έχετε δίκαιο. Επειδή εγώ μίλησα ΜΟΝΟ για το 26,7 πως συμφωνεί με την σύγχρονη επιστήμη. Το 26,9-12 εσείς το αναφέρατε και βγάλατε μόνο σας το συμπέρασμα για ασυμφωνία με την σύγχρονη επιστήμη. Μα το χωρίο αυτό είναι ολοφάνερο πως είναι ανθρωπομορφικό: «Σκεπάζει τον θρόνο του με σύννεφα να μην τον βλέπουν !!». Μα καλά δεν το βλέπετε; Αν δεν είναι αυτό ανθρωπομορφικό τότε ποιο είναι; Και πιο κάτω για να δείξει την μεγαλοσύνη του Θεού και πως τα πάντα τον υπακούουν ακόμα και τα στοιχεία της φύσης αφού είναι δημιουργός τους συνεχίζει: «Τρέμουν οι στύλοι του ουρανού κ.λ.π. κ.λ.π.». Τι δουλειά λοιπόν έχουν όλα αυτά με την σύγχρονη επιστήμη.
2. Στο ζήτημα της ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΑΣ, πρόκειται για μια ακόμα ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ σας. Στο προηγούμενο σχόλιό σας όχι μόνο ΔΕΝ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΑΤΕ αλλά και την συγκρίνατε με το επεισόδιο κανιβαλισμού που συνέβει στο Ισραήλ, λόγω πολιορκίας. Επ’ αυτού έχω να παρατηρήσω τα εξής: Το επεισόδιο κανιβαλισμού που αναφέρατε –καταδικαστέο όντως – έγινε ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ μία φορά λόγω πείνας και δεν είχε ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΧΡΟΙΑ. Αυτοί δηλ. που έφαγαν το μικρό, δεν το έκαναν για να τιμήσουν τον Θεό του Ισραήλ, αλλά λόγω πείνας. Οι ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ που γίνονταν στους ειδωλολατρικούς λαούς, γίνονταν για ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ. ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΠΩΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΝ ΤΟ ΘΕΟ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥΣ ΑΥΤΗ, ΚΑΙ ΓΙΝΟΝΤΑΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ. Άλλο λοιπόν το ένα, άλλο το άλλο. Την θυσία του Αβραάμ για ποιο λόγο την αναφέρατε και είπατε πως «στο σπίτι τού κρεμασμένου δεν θα έπρεπε να μιλάτε για σκοινί». Μα το χωρίο αυτό είναι ένα από τα πιο ξεκάθαρα και πιο διδακτικά χωρία της Γραφής. Από την μια μεριά δείχνει το μέγεθος της ΠΙΣΤΗΣ του Αβραάμ και από το άλλο πως ο Θεός του Ισραήλ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ, όπως έκαναν τα όμορα ειδωλολατρικά κράτη του Ισραήλ. Θα είχατε δίκαιο αν είχε γίνει η θυσία. Μήπως έγινε και δεν το ξέρουμε; Για το ζήτημα αυτό ευκαιρία να σας ενημερώσω, για κάποια πραγματάκια, που ίσως δεν τα γράφουν τα περιοδικά που διαβάζετε. Γιατί στην Ελλάδα οι ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ ήταν ΙΕΡΟΣ ΘΕΣΜΟΣ καθ’ όλη την διάρκεια της Αρχαιότητας μέχρι τους Ελληνιστικούς χρόνους. ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ γίνονταν στην Κρήτη και στην Αλεξάνδρεια μέχρι την εποχή των Πτολεμαίων, όπου θυσιάζονταν αιχμάλωτοι πολέμου στον αιμοδιψή ψευτοθεό Κρόνο! (Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγηση Ι 18, 7). Επίσης στην ετήσια γιορτή των «Θαργηλίων» προς τιμή του Απόλλωνα, θυσιάζονταν ανδρόγυνο από τους εγκληματήσαντες του έτους (P. Decharme «Μυθολογία», τόμος 1, σελ. 167) . Στην Λευκάδα ακόμη γκρέμιζαν κάθε χρόνο έναν άνδρα από ένα βράχο προκειμένου να εξευμενίσουν τον Απόλλωνα! (Στράβων, Ι. 2,452).
3. Γράψατε «Του Χριστού γιατί να του έδιναν κώνειο; Το πολύ πολύ κάποιοι Αθηναίοι να τον χλεύαζαν και στη συνέχεια άλλοι θα τον ακολουθούσαν και άλλοι θα αδιαφορούσαν.» Αυτό βέβαια είναι ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΑΣ ΑΠΟΨΗ και δεν λογίζεται ως επιχείρημα. Επειδή η Ιστορία άλλα μας λέει: «Στην Ειδωλολατρική Αρχαιότητα συνιστούσαν ποινικά κολάσιμες πράξεις η αμφισβήτηση και η απιστία προς τον πολιούχο «θεό», την επίσημη θρησκεία της αρχαίας Πόλης-Κράτους. Ο κάθε πολίτης «έπρεπε να πιστεύει και να υποτάσσεται στη θρησκεία της πόλης. Μπορούσαν, ωστόσο, να περιφρονούν ή να μισούν τους θεούς της γειτονικής πόλης (...) δεν έχουν δικαίωμα όμως ούτε να σκεφτούν ακόμη την αμφισβήτηση της Πολιούχου Αθηνάς ή του Ερεχθέα ή του Κέκροπα. Η ελευθερία της σκέψης σχετικά με τη θρησκεία ήταν κάτι εντελώς άγνωστο στους Αρχαίους» (Πηγή: Fustel De Coulanges, Η αρχαία Πόλη, εκδ. Ειρμός, σ. 349). Γι’ αυτό άλλωστε, ο Σωκράτης κατηγορήθηκε πως δεν πίστευε ως «θεούς» τους «θεούς» που δεχόταν η Αθήνα με το κατηγόρημα «Ἀδικεῖ Σωκράτης οὕς ἡ πόλις νομίζει θεοὺς οὐ νομίζων» (Πηγή: Ξενοφώντα, Απομνημονεύματα, 1, 1).
Στην αρχαιότητα συνιστούσε αδίκημα η προσωπική εισαγωγή στην πόλη μιας μη αναγνωρισμένης από το Κράτος ξένης τελετουργίας ή ακόμη και λατρείας προς ξένη «θεότητα»: «Καταδικάστηκε σε θάνατο κάποια ιέρεια που ονομαζόταν Νίνος. Το κύριο αδίκημά της φαίνεται ότι υπήρξε μια απόπειρα να συγκροτήσει μια νέα θρησκευτική αίρεση ή μια τελετουργία προς τιμήν κάποιας νέας θεότητας (Δημ. 19, 281)» (Πηγή: Douglas M. MacDowell, Το δίκαιο στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, εκδ. Παπαδήμα, σ. 304). Αυτά λεν για τη Νίνο ο Δημοσθένης στο Περί της παραπρεσβείας, 281, Προς Βοιωτόν περί προικός μητρώας, 9, Προς Βοιωτόν περί του ονόματος, και ο Διον. Αλικαρνασσεύςστο Περί Δεινάρχου, 11. «Η αθηναϊκή νομοθεσία προέβλεπε ποινές για όσους αρνιόυνταν να τιμήσουν θρησκευτικά μια εθνική εορτή (Πολυδεύκης, 8, 46 - Ουλπιανός, Σχολ. στο Δημοσθένη, Κατά Μειδίου)» (Πηγή: Fustel De Coulanges, Η αρχαία Πόλη, εκδ. Ειρμός, σ. 349).
Ψευδής είναι επίσης ο ισχυρισμός ότι επειδή υπήρχαν πολλοί «θεοί» (Πολυθεϊσμός), τάχα επιτρεπόταν σε κάποιον να παρατήσει τον «θεό» της πόλης του, ώστε να διαλέξει ελεύθερα να λατρεύει έναν από τους υπόλοιπους «θεούς» του Πανθέου. Διαφορετικό ζήτημα η πολλαπλότητα των «θεοτήτων» και διαφορετικό ζήτημα η ανεξιθρησκία, και δηλαδή, η δυνατότητα απόρριψης της κρατικής θρησκείας και των κρατικών «θεών» για χάρη κάποιων άλλων. Καμιά «θρησκευτική ατομική ελευθερία», συνεπώς, δεν συνεπάγεται η φύση του Πολυθεϊσμού. Τόσο αντιεξουσιαστικό ήταν το αρχαίο κράτος αναφορικά με το ατομικό δικαίωμα στην επιλογή του προς λατρεία «θεού», που πολλοί καταδικάζονταν για ασέβεια ακόμη και προς τις επίσημα αναγνωρισμένες «θεότητες», λόγω μιας ιδιωτικής λατρευτικής τους πράξης, δίχως να προϋπάρχει νόμος που να την καταδικάζει ως ασέβεια. Η έννοια της ασέβειας ήταν τόσο ασαφής, που ο καθένας κινδύνευε για το παραμικρό να καταδικαστεί σε θάνατο ή πρόστιμο. «Ο Ανδοκίδης είχε επισύρει κάποια ποινή θέτοντας "ικετηρία" στο βωμό του Ελευσίνιου κατά τη διάρκεια των Μυστηρίων, χωρίς να γνωρίζει ότι υπήρχε νόμος που το απαγόρευε αυτό (Ανδ. 1, 113). (...) Ο Ανδοκίδης αποτελεί πιο αξιόπιστη πηγή απ’ ό,τι το σχετικό με τον Αισχύλο ανέκδοτο, και είναι προτιμότερο να δεχθούμε ότι στο αθηναϊκό δίκαιο μια πράξη μπορούσε να θεωρηθεί ως ασεβής, ακόμη κι αν ο δράστης δεν γνώριζε, όταν τη διέπραττε, ότι ήταν ασεβής. (...) Φαίνεται απίθανο να είχαν ασπαστεί οι Αθηναίοι την άποψη ότι μια πράξη δεν μπορούσε να είναι ασεβής, αν κανείς νομοθέτης δεν είχε σκεφθεί να την απαγορεύσει» (Πηγή: Douglas M. MacDowell, Το δίκαιο στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, εκδ. Παπαδήμα, σ. 306-307).
Σε απλά ελληνικά, η ειδωλολατρική θρησκεία των Αρχαίων ήταν τόσο ανεκτική, ώστε μπορούσες ξαφνικά, δίχως καλά-καλά να το καταλάβει κανείς, να βρεθεί κατηγορούμενος για «ασέβεια» και να θανατωθεί για μια λατρευτική του πράξη, δίχως να προϋπάρχει νόμος που να καταδικάζει τη συγκεκριμένη πράξη. Αυτά ασφαλώς δεν ήταν μεμονωμένα φαινόμενα. Ο Τιβέριος «απαγόρευσε τις ξένες λατρείες ιδιαίτερα τις αιγυπτιακές και εβραϊκές τελετουργίες, και εξανάγκασε εκείνους που είχαν σχέση με αυτές να κάψουν τα θρησκευτικά ενδύματα και εξαρτήματά τους» (Πηγή: Σουετώνιου, Τιβέριος, 36). Ο Κλαύδιος «εξαφάνισε εντελώς από τη Γαλατία τη σκληρή και απάνθρωπη θρησκεία των Δρυιδών, που στα χρόνια του Αυγούστου είχε απαγορευτεί για τους Ρωμαίους πολίτες» (Πηγή: Σουετώνιου, Κλαύδιος, 24). Γενικότερα, ήταν παράβαση νόμου η εισαγωγή ξένης θρησκείας που δεν εγκρίθηκε από τη ρωμαϊκή Γερουσία, όπως αναφέρει ο Κικέρωνας «nemo habesset deos sive novow dive advenas nissi publice adsvitos» (Πηγή: Κικέρων, De legibus, 2, 8), και ο παραβάτης τιμωρούνταν με θάνατο.».
4. Γράψατε : «Το σεξ στην αρχαία Ελλάδα ήταν απενοχοποιημένο κ. Χρήστο. Δεν ήταν «εκπόρνευση» η λατρευτική παράδοση που αναφέρετε. Ακόμα και οι πόρνες όμως, δεν αντιμετωπίζονταν όπως σήμερα, γι αυτό και αποκαλούνταν «ιερό-δουλες». Αργότερα βέβαια η σεξουαλική σχέση δαιμονοποιήθηκε από τους χριστιανούς, δημιουργώντας απίστευτα κόμπλεξ και ενοχές ακόμη και στους αυνανιζόμενους εφήβους, καθόσον ο Παύλος, τους είχε αποκλείσει από τη βασιλεία του Θεού … «ούτε μοιχοί ούτε μαλακοί ούτε αρσενοκοίται ούτε κλέπται ούτε πλεονέκται ούτε μέθυσοι ούτε λοίδοροι ούτε άρπαγες θέλουσι κληρονομήσει την βασιλείαν του Θεού.» Α’ Κορινθίους6,9-10
Κι έπειτα, η Θαμάρ που προσποιήθηκε την πόρνη για να μείνει έγκυος από τον πεθερό της Ιούδα, καλύτερη ήταν; (Γένεσις κεφ.38).
O εξαναγκασμός σύμφωνα με το Νόμο, της γυναίκας να ζευγαρώσει με τον αδελφό του άντρα της αν αυτός πεθάνει χωρίς να έχει αποκτήσει απόγονο, πώς σας φαίνεται;»
Σε όλα τα παραπάνω έχω να παρατηρήσω τα εξής. Οι πόρνες ονομάζονταν ιερόδουλες γιατί υπηρετούσαν το ιερό δηλ. ναό της Αφροδίτης. Πίστευαν πως με την πράξη τους αυτή, την πορνεία, ευαρεστούσαν την Θεά τους. Και δεν ήταν και τόσο αποδεκτό αυτό όσο θέλετε να το παρουσιάζετε. Ο Ηρόδοτος π.χ. στηλιτεύει ως απαράδεκτη την ιερά πορνεία (Ιστορίαι, Ι. 199). Η σύγκριση της Ιεράς πορνείας, τι σχέση έχει με την Θαμάρ. Με την πράξη της αυτή η Θαμάρ, νόμιζε πως υπηρετούσε το Θεό του Ισραήλ; Αυτό θέλετε να πείτε; Γιατί προσπαθείτε να συγκρίνετε άσχετα πράγματα μεταξύ τους; Το άλλο που ρωτάτε πως σύμφωνα με το Νόμο, η γυναίκα έπρεπε να ζευγαρώσει με τον αδελφό του άντρα της αν αυτός πεθάνει χωρίς να έχει αποκτήσει απόγονο, γίνονταν καθαρά για λόγους λειψανδρίας και δεν συσχετίζετε με την ιερά πορνεία. Σήμερα πράγματι μας είναι δύσκολο να δεχτούμε κάτι ανάλογο γιατί και Χριστιανική αγωγή έχουμε και σε διαφορετική εποχή ζούμε. Άλλωστε κάτι ανάλογο τονίζετε και εσείς πως «Οι ανθρώπινες κοινωνίες αλλάζουν». Η παραπομπή σας στο Α’ Κορινθίους 6,9 – 10, ήταν μια ακόμη ατυχής στιγμής σας και δείχνει με πόση προχειρότητα αντιμετωπίζετε τα θέματα. Η λέξη μαλακός δεν σημαίνει αυτόν που αυνανίζεται αλλά τον θηλυπρεπή. Όσο για το «Πηδάλιον» που αναφέρατε, πριν αρχίσουμε να μιλάμε γι’ αυτό καλά είναι να διευκρινίσουμε κάτι. Έπειδή έχει κυκλοφορήσει σε αρκετές εκδόσεις θέλω να με ενημερώσετε, ποια έκδοση του Πηδαλίου έχετε. Έγώ έχω την έκδοση του Βασ. Ρηγόπουλου. Για να κάνουμε μια δοκιμή να δούμε αν συμφωνούν οι εκδόσεις μας, πέστε μου ποιο κανόνα αναφέρει η σελ. 204 και ποιους κανόνες η σελ. 266, γιατί αλλιώς θα υπάρχει πρόβλημα να βρίσκω τις παραπομπές σας.
5. Ο Ερατοσθένης, πράγματι υπολόγισε αρκετά σωστά την περίμετρο της γης και του αξίζουν συγχαρητήρια, αν και έκανε πολλά λάθη σε άλλα ζητήματα π.χ. δεν τοποθέτησε στην ακριβή τους θέση την Αλεξάνδρεια, την Συήνη και την Μερόη (Πάπυρους – Λαρούς τομ. 20, σελ. 370) και για το λόγο αυτό κατηγορήθηκε, πως αντιμετωπίζει τα πράγματα με προχειρότητα. Τι θέλετε όμως να πείτε με αυτό. Πως αν ήταν μονοθειστής δεν θα το έβρισκε ή μήπως οι συμπολίτες έπαψαν να είναι πολυθειστές και σταμάτησαν να λατρεύουν ως Θεούς τον ήλιο, το φεγγάρι και τα διάφορα φυσικά φαινόμενα;
Εντύπωση όμως μου προκάλεσε που αναφέρατε τον Ερατοσθένη και «ξεχάσατε» τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, ο οποίος ως γνωστόν διατύπωσε πρώτος την θεωρία του ηλιοκεντρικού συστήματος. Γιατί άραγε τον «ξεχάσατε»; Δεν το ξέρατε; Δεν είναι δυνατόν να μην τον ξέρετε. Τον «ξεχάσατε» λοιπόν, γιατί δεν θα μπορούσατε μετά να ισχυριστείτε πως «Χρειάστηκε να περάσει πάνω από μία χιλιετία χριστιανικού σκοταδισμού για να τολμήσει η ανθρωπότητα παρά την τρομοκρατία που επέβαλαν τα ιερατεία να φέρει ξανά στο προσκήνιο τις επιστημονικές ανακαλύψεις των αρχαίων ελλήνων επιστημόνων και φιλοσόφων.»
Γιατί όπως γνωρίζετε δεν χρειάζονταν η ανθρωπότητα να περιμένει μία χιλιετία σκοταδισμού και τρομοκρατίας που γράφετε, επειδή γνωρίζετε πολύ καλά και γι’ αυτό το «ξεχάσατε» πως τον Αρίσταρχο τον Σάμιο καθώς και τους άλλους επιστήμονες τους κυνήγησαν οι σύγχρονοί τους και μάλιστα το πολυθεϊστικό ιερατείο για ΑΣΕΒΕΙΑ προς τους Θεούς. Και ξέρετε με ποιο νόμο; Με το περίφημο «ψήφισμα του Διοπείθη». Ξέρετε τι επάγγελμα έκανε ο Διοπείθης; Ήταν Αθηναίος ΧΡΗΣΜΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΦΑΝΑΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΙΣΤΗΣ. Για να σας δώσω και περισσότερες πηγές για να τα διασταυρώσετε:
«Οι πόλεις - κράτη, και κυρίως η Δημοκρατική Αθήνα βλέποντας ότι η κριτική για τους θεούς ξεκινά από τους σοφιστές και τις ανώτερες κοινωνικά τάξεις θεώρησε ότι βρίσκεται μπροστά σε μια ύπουλη επίθεση Λακωνιζόντων, κατά του Δήμου κα γι’ αυτό ψήφισε το 432 π.Χ. το περίφημο «Ψήφισμα του ΔΙΟΠΕΙΘΗ», επαγγελματία μάντη, εναντίων όσων: «τὰ θεῖα μὴ νομίζειν καὶ λόγους περὶ τῶν ματαρσίων (οὐρανίων) διδάσκειν» (Πλουτ. Περικ. 32) με ποινές την εξορία, το θάνατο και το κάψιμο των συγγραμμάτων (Nauk, Fragm. Trag. Gracc. 2η έκδοση, σελ. 771)».΄
Πηγή: «Οι απόκρυφες επιστήμες στην Ελληνική αρχαιότητα, από τον Όμηρο μέχρι τον Πρόκλο», Διαμαντής Κούτουλας, Εκδόσεις ΕΣΟΠΤΡΟΝ, Αθήνα 2002
Και για να μην σας μείνει καμιά αμφιβολία ας δούμε τι γράφουν οι Ιστορικές πηγές, για την αντιμετώπιση των αρχαίων ελλήνων επιστημόνων και φιλοσόφων :
Αρίσταρχος ο Σάμιος: «Δεν είναι γνωστό ποια αντίδραση βρήκαν οι διδασκαλίες αυτές του Αρίσταρχου όταν δίδασκε τους Αθηναίους, που θεωρούσαν κάθε τέτοια διδασκαλία βλασφημία και την τιμωρούσαν με θάνατο. Ο Πλούταρχος πάντως, αναφέρει ότι υποβλήθηκε μήνυση εναντίον του Αρίσταρχου για «αθεΐα». (Πάπυρους – Λαρούς τομ. 8, σελ. 603).
Πρωταγόρας: «Καταδίκη για αθεΐα και ασέβεια. Κάηκαν τα βιβλία του στην αγορά, φεύγει για Σικελία και πνίγεται, γιατί ναυάγησε το καράβι.» (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. 20, σελ. 828).
Διαγόρας ο Μήλιος: «Καταδίκη σε Θάνατο. Κατηγορία για αθεΐα ως ασεβή ειπόντα και δράσαντα και τα μυστήρια κοινολογήσαντα και παραδήσοντα, επικηρύξαντες μάλιστα ταλάντου τη κεφαλή αυτού» (Αριστοφάνης, Όρνιθες 1073) – (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. 9, σελ. 180).
Αναξαγόρας: «Δίδασκε, ότι ο ήλιος είναι λίθος και η σελήνη γη. Κατηγορία επί ασεβεία. Σώθηκε χάρη στην επέμβαση του Περικλή» (Πλάτων, Απολογία Ζ 6θ).
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: Κ. ΝΙΚΟ, ΜΗΝ ΑΠΑΝΤΑΤΕ ΑΚΟΜΑ, ΜΑΛΛΟΝ ΑΥΡΙΟ ΘΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΩ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΕΧΕΤΕ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΔΙΚΟ ΣΑΣ
Μετά τιμής Χρήστος - αντιαιρετικός
ΓΙΑ ΚΥΡΙΟ ΝΙΚΟ
Κ. Νίκο, συνεχίζω:
1. Για το ζήτημα της υγιεινής έχετε ένα μεγάλο δίκαιο που γράφετε, πως τους κανόνες αυτούς, τους έβαλε στο στόμα του Θεού ο Μωϋσής, για να τους πείσει πιο εύκολα να τους ακολουθήσουν. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Όπως σας είπα και στα προηγούμενα σχόλιά μου ο Θεός εξέλεξε το λαό του Ισραήλ για ένα ειδικό σκοπό. Έπρεπε λοιπόν αυτή η σχέση να σφυρηλατηθεί μέσα από διάφορες καταστάσεις. Με τους νόμους αυτούς ο Θεός δείχνει στους Ισραηλίτες πως ενδιαφέρεται ακόμα και για τα πιο μικρά πράγματα. Μα κάτι ανάλογο λέγει και ο Χριστός στο Ευαγγέλιό του, πως οι τρίχες της κεφαλής μας είναι μετρημένες από το Θεό. Με αυτό δεν θέλει να δείξει πως ο Θεός ασχολείται με τις τρίχες μας, αλλά πως ενδιαφέρεται για το κάθε τι που μας αφορά. Αν είχατε την υπομονή να διαβάσετε συνολικά την Π.Δ. και όχι αποσπασματικά θα διακρίνατε το σφυρηλάτημα αυτής της σχέσης. Όταν ο Ισραηλίτης έλεγε ο Θεός μου, δεν εννοούσε κάτι αόριστο αλλά κάτι συγκεκριμένο. Ήταν γι’ αυτούς ο Θεός του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ των πατέρων του δηλαδή που τους είχε βγάλει από την Αίγυπτο και τους οδήγησε στην γη της υπόσχεσης. Κάποιες άλλες εντολές είχαν να κάνουν με τα ειδωλολατρικά έθιμα που έπρεπε να αποφεύγουν. Όπως π.χ. να μην πίνουν αίμα, να μην βράζουν το κατσικάκι στο γάλα της μάνας του που ήταν Χαναανιτικό έθιμο κ.λ.π.
2. Γράφετε: «Το δέντρο της ζωής και η αθανασία των πρωτόπλαστων. Αν πλάστηκαν αθάνατοι, ποιος ο λόγος ύπαρξης στον παράδεισο τού δέντρου της ζωής που χάριζε αθανασία;»
Απάντηση: Όπως σας είχα πει και στα προηγούμενα σχόλιά μου η Αγία Γραφή αρκετές φορές μιλάει εικονικά – συμβολικά. Το δέντρο της ζωής που βρίσκονταν στο κέντρο του κήπου, δηλώνει την σχέση του Θεού με τον άνθρωπο. Ό άνθρωπος σαν δημιούργημα που ήταν για να παραμείνει αθάνατος είχε ανάγκη τον δημιουργό του. Γι αυτό και ο Μωϋσής το τοποθετεί στο κέντρο του κήπου, στο κέντρο δηλ. της ζωής του. Οι καρποί του, η καθημερινή δηλ. σχέση με το Θεό, του χάριζαν αθανασία. Άλλωστε γι’ αυτό το λόγο ήταν δίπλα του, το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, για να του υπενθυμίζει, πως η επιλογή του να ζήσει μακριά από το Θεό θα τον οδηγούσε στην φθαρτότητα και στην θνητότητα.
3. Γράφετε: «Μια «αθάνατη» ψυχή για ποιο λόγο να προσδοκά την ανάσταση των νεκρών σωμάτων;»
Απάντηση: Εμείς δεν πιστεύουμε στην αθανασία της ψυχής. Επειδή, αν η ψυχή ήταν αθάνατη θα ήταν και αυτοδημιούργητη δηλ. θεός. Πιστεύουμε όμως, πως επειδή ήμαστε δημιουργήματα του Θεού, ο Θεός δεν μας άφησε έτσι, αλλά φρόντισε να υπάρχουμε και μετά τον θάνατό μας, σε μια κατάσταση που ονομάζουμε «μέση κατάσταση», περιμένοντας την Δευτέρα Παρουσία, όπου ο καθένας θα κριθεί τελειωτικά, σύμφωνα με τα έργα του. Δεν πρέπει να ξεχνάτε πως ο Θεός, μας έπλασε ως ψυχοσωματική ενότητα. Επειδή και με το σώμα παλέψαμε σε αυτή τη ζωή, αν θα φανούμε άξιοι γι’ αυτό που πλαστήκαμε (δηλ. Τριαδικός τρόπος ύπαρξης = αγάπη), ή ανάξιοι (απόρριψη του Τριαδικού τρόπου ύπαρξης = ατομισμός). Έτσι η ψυχή επιθυμεί την ένωση με το σώμα (το άφθαρτο και ένδοξο βέβαια, ίδιο με το αναστάσιμο σώμα του Χριστού) για να ζήσει την μακαριότητα της αέναου θέας του Τριαδικού Θεού ή την «αυτοτιμωρία» της θέας αυτής.
4. Γράφετε: «. Η εντολή «Ου φονεύσεις» συνοδεύεται από αστερίσκο (*);
(* Εξαιρούνται οι περιπτώσεις: 1.,1α., 1β., 1γ., 2., 2α., …).»
Απάντηση: Μα νομίζω πως είναι προφανές. Η εντολή «Ου φονεύσεις», είναι γενικόλογη και δεν περιλαμβάνει τις επιμέρους περιπτώσεις: όπως π.χ. φόνος εξ αμελείας, από τύχη, από πρόθεση κ.λ.π.
Κ. Νίκο, όπως είδατε απάντησα σε όλες τις ερωτήσεις σας εκτός από τις αντιφάσεις. Αυτό θα το κάνω ή αυτή την εβδομάδα ή την άλλη, γιατί θέλω να απαντήσω και στις άλλες που βάλατε π.χ. με την Μαρία την Μαγδαληνή και το Χριστό.
Ο ΛΟΓΟΣ ΠΛΕΟΝ ΣΕ ΣΑΣ. ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΕΤΕ ΝΑ ΜΟΥ ΠΕΙΤΕ, ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΜΟΝΟΘΕΙΣΤΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΑΛΛΟΙ ΜΟΝΟΘΕΙΣΤΙΚΟΙ ΛΑΟΙ ΥΠΗΡΞΑΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Μετά τιμής Χρήστος - αντιαιρετικός
Επειδή έγινε λόγος σε ποιά κατάσταση βρίσκεται ο άνθρωπος όταν πεθάνει,
είναι βασικό να λάβει κάποιος υπόψη τη 'νομολογία' του Θεού.
Όταν υπάρχει κάποιος νόμος και γίνει παράβασή του, αναμένεται η τιμωρία να 'προβλέπεται' από το νόμο.
Δεν θα μπορούσε μια δίκαιη τιμωρία να είναι παράνομη ή άνομη ή αυθαίρετη χωρίς βάση.
Επειδή ο αληθινός Θεός έχει ΥΨΗΛΟΤΑΤΟ αίσθημα δικαιοσύνης και οτιδήποτε κάνει στηρίζεται στη δικαιοσύνη του, θα αναμενόταν η τιμωρία παράβασης κάποιου νόμου του να προβλέπεται από το νόμο αυτό.
Τι αναφέρεται για τον Θεό όσον αφορά τη δικαιοσύνη του;
Για τον Θεό μετράει πολύ η δικαιοσύνη. Αναμένει δικαιοσύνη αλλά και την παρατηρεί, όπως φαίνεται στην περίπτωση του Νώε.
(Γένεση 6:9) "Ο Νώε ήταν δίκαιος άνθρωπος" Πως μέτρησε ο Θεός τη δικαιοσύνη του Νώε; Τον έσωσε από τον κατακλυσμό. (Γένεση 7:1) "είπε στον Νώε: «Μπες, εσύ και όλο το σπιτικό σου, μέσα στην κιβωτό, επειδή εσένα είδα να είσαι δίκαιος ενώπιόν μου"
Αναφέρεται για τον Θεό: (Δευτερονόμιο 32:4) "όλες οι οδοί του είναι δικαιοσύνη. Θεός πιστότητας, στον οποίο δεν υπάρχει αδικία· Δίκαιος και ευθύς είναι αυτός"
Γίνονται πολλές αναφορές στη δικαιοσύνη του Θεού. Π.χ.
(Έσδρας 9:15) "Θεέ του Ισραήλ, εσύ είσαι δίκαιος"
(Ψαλμός 7:11) "Ο Θεός είναι δίκαιος Κριτής"
(Ησαΐας 45:21) "Θεός δίκαιος"
(Δανιήλ 9:14) "ο Θεός μας είναι δίκαιος σε όλα τα έργα του τα οποία έχει κάνει"
(Σοφονίας 3:5) "(ο Θεός) δεν έκανε καμιά αδικία"
(2 Τιμόθεο 4:8) "ο Κύριος, ο δίκαιος κριτής"
(1 Ιωάννη 2:1) "έχουμε βοηθό προς τον Πατέρα, τον Ιησού Χριστό, που είναι δίκαιος" (και ο Χριστός είναι δίκαιος)
(Αποκάλυψη 16:7)"Θεέ, Παντοδύναμε, αληθινές και δίκαιες είναι οι δικαστικές σου αποφάσεις"
(ο Θεός δεν βγάζει άδικες αποφάσεις)
Επίσης ο Θεός αναφέρεται ως ΑΛΗΘΙΝΟΣ, ότι λέει την ΑΛΗΘΕΙΑ.
(Έξοδος 19:19) "ο αληθινός Θεός"
(Ιησούς του Ναυή 22:34) "ο Ιεχωβά είναι ο αληθινός Θεός"
(Ιώβ 34:10) "Είναι αδιανόητο να ενεργεί ο αληθινός Θεός με πονηρία"
(Ψαλμός 71:22) "Για τη φιλαλήθειά σου, Θεέ μου"
(Παροιμίες 13:5) "Τον ψεύτικο λόγο τον μισεί ο δίκαιος"
(Εκκλησιαστής 3:17) "Ο αληθινός Θεός θα κρίνει και τον δίκαιο και τον πονηρό"
(Εκκλησιαστής 5:2) "ο αληθινός Θεός είναι στους ουρανούς ενώ εσύ είσαι στη γη"
(Έξοδος 34:6) "Θεός ...αφθονεί σε στοργική καλοσύνη και αλήθεια"
(Ιωάννης 4:23) "οι αληθινοί λάτρεις θα λατρεύουν τον Πατέρα με πνεύμα και αλήθεια"
Εφόσον ο Θεός είναι δίκαιος και λέει την αλήθεια, ποιό ΝΟΜΟ έδωσε στον Αδάμ και στην Εύα και ποιά τιμωρία τους έκανε γνωστή αν παράβαιναν την εντολή του;
Κατ' αρχήν, στον κήπο της Εδέμ:
(Γένεση 2:9) "...ο Θεός έκανε να βλαστήσει από το έδαφος κάθε δέντρο επιθυμητό στην όραση και καλό για τροφή, καθώς και το δέντρο της ζωής στη μέση του κήπου και το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού"
(Γένεση 2:16-17) "ο Θεός έδωσε επίσης την εξής εντολή στον άνθρωπο: «Από κάθε δέντρο του κήπου μπορείς να τρως μέχρι να χορτάσεις. Αλλά από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού δεν πρέπει να φας, γιατί την ημέρα που θα φας από αυτό οπωσδήποτε θα πεθάνεις»"
Εντοπίστηκε λοιπόν ο πρώτος ΝΟΜΟΣ, η πρώτη ΕΝΤΟΛΗ που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο. "από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού δεν πρέπει να φας"
Ποιά ήταν η τιμωρία ΠΟΥ ΠΡΟΕΒΛΕΠΕ η ΕΝΤΟΛΗ αυτή, σε περίπτωση παράβασης;
"την ημέρα που θα φας από αυτό οπωσδήποτε θα πεθάνεις"
Ήταν φανερή η εντολή και ΣΑΦΗΣ η τιμωρία, σε περίπτωση παράβασης: "ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ"
Επειδή ο Θεός είναι ΔΙΚΑΙΟΣ και λέει την ΑΛΗΘΕΙΑ και ποτέ δεν λέει ψέματα ως Θεός αλήθειας και ως ΔΙΚΑΙΟΣ ΚΡΙΤΗΣ, ποτέ δεν θα έβαζε μια ΑΝΟΜΗ ή 'ΠΑΡΑΝΟΜΗ' τιμωρία, μια τιμωρία για την οποία δεν τους είχε προειδοποιήσει και για την οποία δεν είχε προβλέψει στο νόμο του.
Γνώριζε η Εύα αυτό το νόμο και τα αποτελέσματά του; Βέβαια:
(Γένεση 3:2-3) "η γυναίκα είπε στο φίδι: Από τον καρπό των δέντρων του κήπου μπορούμε να τρώμε. Ωστόσο, για το αν θα τρώμε από τον καρπό του δέντρου που είναι στη μέση του κήπου, ο Θεός είπε: Δεν πρέπει να φάτε από αυτό ούτε και να το αγγίξετε για να μην πεθάνετε”
Γνώριζε καλά λοιπόν η Εύα ότι αν έτρωγε θα ΠΕΘΑΙΝΕ.
Τι συνέβει μετά;
(Γένεση 3:4-5) "το φίδι είπε στη γυναίκα: «Οπωσδήποτε δεν θα πεθάνετε. Διότι ο Θεός γνωρίζει πως, την ίδια ημέρα που θα φάτε από αυτό, είναι βέβαιο ότι τα μάτια σας θα ανοιχτούν και εσείς θα γίνετε σαν τον Θεό"
Ποιό λοιπόν ήταν το πρώτο ψέμα στο Σύμπαν; Το ψέμα του διαβόλου: "Οπωσδήποτε δεν θα πεθάνετε... είναι βέβαιο ... θα γίνετε σαν τον Θεό"
Ποιά ήταν η τιμωρία που τους ανακοίνωσε ο αληθινός Θεός μετά την αμαρτία;
(Γένεση 3:19) "Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως ψωμί μέχρι να επιστρέψεις στη γη, γιατί από αυτήν πάρθηκες. Διότι χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις"
Σαφής η τιμωρία: "χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις"
Δεν του έλεγε 'μισόλογα' ο Θεός, ούτε μπερδεμμένα πράγματα. Ο Θεός έλεγε μόνο την αλήθεια. Την τιμωρία του θανάτου την προέβλεπε η εντολή.
Δεν προέβλεπε κάτι άλλο.
Έτσι δεν μπορούσε ο Θεός να είναι ο πρώτος ΠΑΡΑΝΟΜΟΣ και 'παραβάτης' του νόμου του.
Δεν ήταν 'στρεβλός' ο Θεός. Ήταν ευθύς και έλεγε την ΚΑΘΑΡΗ αλήθεια. (Στρεβλός και ψεύτης ήταν μόνο ο διάβολος - αυτός είπε: "δεν θα πεθάνετε")
Κανένας δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει τον Θεό, ότι παραβίασε ο ίδιος το νόμο του. (Ούτε φυσικά τα εκατομμύρια των αγγέλων που ήταν 'παρατηρητές' όλων αυτών που συνέβαιναν.)
Γι' αυτό και δηλώνει:
(Εκκλησιαστής 3:20) "Όλα πηγαίνουν στον ίδιο τόπο. Όλα έχουν γίνει από χώμα και όλα επιστρέφουν στο χώμα."
Στον θάνατο δεν υπάρχει συνειδητότητα της ύπαρξης:
(Ησαΐας 38:18-19) "ο Σιεόλ δεν μπορεί να σε εξυμνήσει· ο θάνατος δεν μπορεί να σε αινέσει. Εκείνοι που κατεβαίνουν στο λάκκο δεν μπορούν να αποβλέπουν με ελπίδα στη φιλαλήθειά σου. Ο ζωντανός, ο ζωντανός, αυτός μπορεί να σε εξυμνήσει"
(Ρωμαίους 5:12) "μέσω ενός ανθρώπου μπήκε η αμαρτία στον κόσμο και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος, και έτσι ο θάνατος απλώθηκε σε όλους τους ανθρώπους" (λόγω της αμαρτίας ήρθε ο θάνατος, όχι κάτι άλλο)
(1 Κορινθίους 3:22) "είτε ζωή είτε θάνατος" (δεν υπάρχει καμιά μισο-ενδιάμεση-κατάσταση ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο - ΔΕΝ ΠΡΟΕΒΛΕΠΕ ο ΝΟΜΟΣ κάτι άλλο - σε περίπτωση ανυπακοής - από το θάνατο).
Ο νόμος ΔΕΝ ΑΦΗΝΕ ΚΑΝΕΝΑ 'ΠΑΡΑΘΥΡΑΚΙ' με κάποια ακατανόητη διατύπωση, που θα μπορούσε κάποιος να την 'πάρει' ή να την ερμηνεύσει αλλιώς.
Υπάρχουν μόνο δύο καταστάσεις: Θάνατος και ζωή:
(1 Σαμουήλ 2:6) "Ο Κύριος θανατώνει και διατηρεί στη ζωή, Κατεβάζει στον Σιεόλ και ανεβάζει"
(Ωσηέ 13:14) "Από το χέρι του Σιεόλ θα τους απολυτρώσω· από το θάνατο θα τους ανακτήσω. Πού είναι τα κεντριά σου, Θάνατε; Πού είναι η καταστροφικότητά σου, Σιεόλ;"
Όταν πεθάνει κάποιος βρίσκεται στην 'νεκρή' κατάσταση που ονομάζεται Σιεόλ = άδης και έχει προοπτική την ανάσταση.
Ο Χριστός δεν εγκαταλείφτηκε στον Άδη, επειδή αναστήθηκε:
(Πράξεις 2:24) "ο Θεός τον ανέστησε λύνοντας τις οδύνες του θανάτου, επειδή δεν ήταν δυνατόν να συνεχίσει να κρατείται από το θάνατο"
(Πράξεις 2:27) "διότι δεν θα αφήσεις την ψυχή μου στον Άδη"
(Ψαλμός 16:10) "δεν θα αφήσεις την ψυχή μου στον Σιεόλ"
(Πράξεις 2:31) "μίλησε σχετικά με την ανάσταση του Χριστού, για το ότι ούτε εγκαταλείφθηκε αυτός στον Άδη"
Συνεπώς ο Χριστός είχε έρθει όταν πέθανε στην κατάσταση που ονομάζεται 'άδης'. Από αυτή τη 'νεκρή' κατάσταση θα ανασταινόταν.
Ο ίδιος ο Χριστός 64 χρόνια μετά την ανάστασή του δήλωσε: (Αποκάλυψη 1:18) "Εγώ είμαι ο Πρώτος και ο Τελευταίος και ο ζωντανός· και έγινα νεκρός, αλλά δες! είμαι ζωντανός στους αιώνες των αιώνων"
Ξανά και ξανά διατυπώνεται η 'αντιστροφή' του θανάτου μέσω ανάστασης, με βάση την 'ΕΞΑΓΟΡΑ' και την απολύτρωση μέσω της θυσίας του Χριστού.
(1 Κορινθίους 15:52) "οι νεκροί θα εγερθούν"
(1 Κορινθίους 15:54) "τότε θα πραγματοποιηθεί ο λόγος που είναι γραμμένος: «Ο θάνατος καταπίνεται για πάντα"
Επειδή τελικά από τον άδη υπάρχει για τους νεκρούς η προοπτική της ανάστασης:
(Αποκάλυψη 20:13) "και ο θάνατος και ο Άδης έδωσαν εκείνους που ήταν νεκροί σε αυτούς, και εκείνοι κρίθηκαν ατομικά σύμφωνα με τα έργα τους"
Συμπερασματικά ο νόμος του Θεού δεν προέβλεπε καμιά 'ενδιάμεση' μισο-κατάσταση στο θάνατο.
Δεν προέβλεπε ούτε μισο-πεθαμένους νεκρούς, ούτε μισο-ζωντανούς νεκρούς.
Συνεπώς δεν μπορούσε να τιμωρήσει κανένα με κάτι που δεν προέβλεπε ο νόμος του. Αυτός είναι ΔΙΚΑΙΟΣ ΚΡΙΤΗΣ και ΑΛΗΘΙΝΟΣ και ΣΑΦΗΣ όταν δηλώνει ότι μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος (Ρωμ ε' 23).
Η απαλλαγή από το θάνατο έρχεται μόνο μέσω του Χριστού:
(Ιωάννης 3:16) "ο Θεός αγάπησε τον κόσμο τόσο πολύ, ώστε έδωσε τον μονογενή του Γιο, για να μην καταστραφεί όποιος ασκεί πίστη σε αυτόν, αλλά να έχει αιώνια ζωή"
Γιώργος
κ. Χρήστο μην παιδεύεστε άδικα. Θέλετε να συμφωνήσω μαζί σας σε όσα λέτε για τους πολυθεϊστές αρχαίους υμών προγόνους; Καμία αντίρρηση. Συμφωνώ μαζί σας.
Ο Σωκράτης πάντως δίδασκε στην Αθήνα αρκετές δεκαετίες πριν τον καταδικάσουν. Ο Χριστός με το που πάτησε το πόδι του στην Ιερουσαλήμ, δε νομίζω να τον ανέχτηκαν και πολύ οι ιουδαίοι.
Η ουσία όμως είναι αλλού. Ενώ για παράδειγμα ο Ιπποκράτης είχε επισημάνει πως η επιληψία είναι ασθένεια, ενώ είχε καθιερώσει την ιατρική ως επιστήμη, ήρθαν οι χριστιανοί και τι μας είπαν; … Ασθενεί τις μεταξύ σας; ας προσκαλέση τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και ας προσευχηθώσιν επ' αυτόν, αλείψαντες αυτόν με έλαιον εν τω ονόματι του Κυρίου. Ιακώβου 5,14. Λαδάκι κι άγιος ο Θεός!. Μας είπαν ότι οι ασθένειες οφείλονται σε δαιμόνια , σχεδόν κάθε ασθένεια προκαλείται από κάποιο εξειδικευμένο δαιμόνιο, όπως μας πληροφορεί ο Λουκάς … «Και εξέβαλλε δαιμόνιον και αυτό ήτο κωφόν, αφού δε εξήλθε το δαιμόνιον, ελάλησεν ο κωφός, και εθαύμασαν οι όχλοι. Λουκάς 11(14)< και τα μαντήλια των αποστόλων είχαν θεραπευτικές ιδιότητες όπως μαθαίνουμε στις Πράξεις. Και εκτός από τα μαντήλια των αποστόλων και κάθε λείψανο, δόντι, δάκτυλο, ζώνη, μεσοφόρι, αγίου και αγίας.
Τώρα, να μιλάμε για συμφωνία της Αγίας Γραφής με την επιστήμη; Εκτός κι αν συμφωνεί με την επιστήμη, η ύπαρξη νύχτας και ημέρας στη γη χωρίς τον ήλιο. Ή μήπως συμφωνεί η επιστήμη με τη δημιουργία των φυτών πριν από τη δημιουργία του ήλιου; (Και τα δύο αναφέρονται στη Γένεση).
Αν είναι ανθρωπομορφικά τα όσα γράφει ο Ιώβ αλλά και η Αγία Γραφή συνολικότερα όπως τα «οπίσθια» του Θεού που επιτράπηκε στο Μωϋσή να δει, ανθρωπομορφική είναι και η ελληνική, για παράδειγμα, μυθολογία. Ο Κρόνος ευνούχισε τον Ουρανό κι έριξε τα γεννητικά του όργανα στη θάλασσα απ’ την οποία αναδύθηκε η Αφροδίτη και στη συνέχεια ο Δίας διαδέχτηκε τον πατέρα του Κρόνο. Και γω σας λέω πως πρόκειται για ανθρωπομορφική ερμηνεία τής δημιουργίας του κόσμου, αρχικά του ουρανού (η διαμόρφωση της ύλης στον σύμπαν) μετά του Κρόνου (η διαμόρφωση της ύλης στον πλανήτη Γη) και τέλος του Δία (η εποχή της ανθρώπινης ύπαρξης). Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Αφροδίτη είναι και θεά της Μορφής, οι μορφές ζωής στη Γη, δημιουργήθηκαν μόλις ολοκληρώθηκε το στάδιο των κοσμικών αλλαγών (ο Ουρανός «ευνουχίστηκε», σταμάτησε να δημιουργεί, δηλαδή σταμάτησαν όλα εκείνα τα κοσμικά φαινόμενα όπως οι πτώσεις αστεροειδών, μετεωριτών, οι μεγάλες ηλιακές εκρήξεις κλπ. ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί ζωή στη γη και μάλιστα στη θάλασσα εξού και η ανάδυση της Αφροδίτης από αυτήν). Αυτά, νομίζω ότι συμφωνούν πολύ περισσότερο με τη σύγχρονη επιστήμη.
Με τον ανθρωπομορφισμό, το συμβολισμό και την αλληγορία μπορώ να σας βρω βαθύτερα νοήματα ακόμη και στο παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας.
Για το δέντρο της ζωής. Αν πρόκειται για συμβολισμό όπως λέτε, αν οι καρποί του ήταν «η καθημερινή σχέση με το Θεό» η οποία και χάριζε την αθανασία, γιατί ο Θεός έβαλε να αποκλείσουν την πρόσβαση σ’ αυτό μόλις αμάρτησαν οι πρωτόπλαστοι; Είναι σαν να λέτε πως ο Θεός εμπόδισε τους πρωτόπλαστους να ξαναποκτήσουν σχέση μαζί Tου.
Για το μονοθεϊσμό. Πρωτοεμφανίστηκε (και το γνωρίζετε πολύ καλά αυτό) στην Αίγυπτο την εποχή του φαραώ Ακενατόν με τη λατρεία του θεού Άτων ή Άθων. Από την Αίγυπτο ξεκίνησε (τι σύμπτωση) και ο Μωϋσής, μεγαλωμένος στο παλάτι των φαραώ.
Ο Μωϋσής όμως, ήταν ο πρώτος που έκανε τη διάκριση ανάμεσα σε αληθινή και ψεύτικη θρησκεία. Και αληθινή εννοείται ότι ήταν η δική του. Οι πιστοί του «μοναδικού» Θεού αλλά και ο ίδιος ο μοναδικός Θεός «παροξύνονται» στη θέα αλλοθρήσκων. Ετσι, αναπτύχθηκε μια μορφή μίσους εναντίον των παγανιστών, των ειδωλολατρών, των πολυθεϊστών και των αιρετικών, που ξεπέρασε κάθε άλλη. Άλλωστε το μίσος εναντίον των τελευταίων συνεχίζεται και στις μέρες μας. Ο μονοθεϊσμός δεν ανέχεται δίπλα του δεύτερο Θεό, ούτε καν δεύτερη κουβέντα. Η ιστορία του είναι κυρίως ιστορία καταπίεσης και εξόντωσης των αλλοθρήσκων.
Λέτε ότι η ψυχή επιθυμεί την ένωση με το σώμα το άφθαρτο και ένδοξο βέβαια, ίδιο με το αναστάσιμο σώμα του Χριστού. Ο Χριστός με το αναστάσιμο σώμα του, έκατσε κι έφαγε με τους μαθητές του. Είχε λοιπόν ένα κανονικό σώμα με βιολογικές λειτουργίες. Για ποιο λόγο η ψυχή που ζει μετά το θάνατο, το πνεύμα δηλαδή, να επιθυμεί υλική υπόσταση; Για ποιο λόγο … «για να ζήσει την μακαριότητα της αέναου θέας του Τριαδικού Θεού» απαιτείται σωματική υπόσταση; Η καθαρά πνευματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ψυχή μετά θάνατον, είναι υποδεέστερη από την ενσαρκωμένη;
Nikos.
ΓΙΑ ΚΥΡΙΟ ΝΙΚΟ
Κ. Νίκο, ευχαριστώ που συμφωνήσατε για τους πολυθεϊστές προγόνους μας. Πιστεύω πως θα συμφωνήσετε και σε άλλα, αν δείτε τα ζητήματα συνολικά και όχι αποσμαστικά. Όπως αποσπασματικά είδατε το ζήτημα της ασθένειας. Δεν μπορώ να καταλάβω, αλλά πάλι βρίσκεται την ευκαιρία να επιτεθείτε στον Χριστιανισμό. Είναι ο Χριστιανισμός εναντίον της Ιατρικής και δεν το ξέρουμε; Θα μπορέσετε επιτέλους να καταλάβετε πως η Αγία Γραφή είναι θρησκευτικό βιβλίο; Σας είναι τόσο δύσκολο; Ποιος σας είπε πως οι ασθένειες οφείλονται σε δαιμόνια. Μα όλη η Κ.Δ. είναι γεμάτη με παραδείγματα θεραπείας αρρώστων από το Χριστό, ως αποτέλεσμα της πτώσης του ανθρώπου και της εισόδου της αμαρτίας στη ζωή του ανθρώπου ως φθαρτού πλέον όντος. Μα δεν έχετε διαβάσει πως ο Χριστός συγχωρεί πρώτα τις αμαρτίες και μετά θεραπεύει; Και το απόσπασμα από την επιστολή του Ιακώβου αν το διαβάζατε πιο κάτω θα βλέπατε πως απηχεί αυτή την άποψη.
Για τον Ακενατόν πράγματι το γνώριζα, αλλά δεν το ανέφερα γιατί εσείς αναφέρατε για λαό. Τέτοιος λαός δεν υπήρξε. Ευχαρίστως να δεχτώ διόρθωσής σας σ’ αυτό το θέμα αλλά για μονοθεϊστικό λαό δεν έχω ακούσει. Γι΄ αυτό το λόγο μετά τον θάνατο του Ακενατόν ούτε το κράτος του επιζεί, ούτε η πίστη του και οι οπαδοί του. Ήταν μια απλή προσωπική έλλαμψη του Ακενατόν.
Για το δέντρο της ζωής, τους αποκλείει τους πρωτόπλαστους για να μην μείνει το κακό αιώνιο. Και δεν εμποδίζει ο Θεός τον άνθρωπο να ξαναποκτήσει σχέση μαζί του ο ίδιος ο άνθρωπος απομακρύνεται από τον αληθινό Θεό και λατρεύει πλέον άλλους Θεούς ανύπαρκτους. Και πάλι ο Θεός κάνει το πρώτο βήμα αποκαλυπτόμενος στον Αβραάμ, Ισαάκ, Μωϋσή κ.λ.π., και ολοκληρώνει αυτό το βήμα με την τέλεια αποκάλυψή του όταν έρχεται ως άνθρωπος, να ξαναενώσει τον άνθρωπο με το Θεό.
Ο Χριστός έκατσε και έφαγε με τους μαθητές του όπως λέτε, γιατί ήθελε να τους αποδείξει πως δεν ήταν φάντασμα. Τα Ευαγγέλια το γράφουν αυτό γιατί ήδη είχε εμφανιστεί η αίρεση των Δοκητών που δεν δέχονταν τον Χριστό ως άνθρωπο, αλλά μόνο ως Πνεύμα. Η πνευματική κατάσταση που βρίσκεται η ψυχή που γράφεται, δεν είναι ολοκληρωμένη γιατί όπως σας έγραψα ο άνθρωπος πλάστηκε ως ψυχοσωματική ενότητα.
Ο Μωϋσής γράφει πως ο ήλιος και η σελήνη δημιουργούνται την τέταρτη ημέρα, για καθαρά θρησκευτικούς λογους. Επειδή τα θεωρούσαν Θεούς, έμμεσα τους λέει πως είναι δυνατό να είναι Θεοί όταν δημιουργούνται την τέταρτη ημέρα. Γι’ αυτό άλλωστε και τον διάβολο τον συμβολίζει με το φίδι. Ήθελε να προκαλέσει την αποστροφή των Ισραηλιτών στο φίδι, το οποίο λάτρευαν πριν από λίγο, ζώντας στο περιββάλον της Αιγύπτου. Σας επαναλαμβάνω. Η Αγία Γραφή είναι πρωτίστως θρησκευτικό βιβλίο. Αν δεν το δείτε έτσι, άκρη δεν πρόκειται να βγάλετε. Μα αυτά που σας λέω δεν προσπαθώ να σας κάνω να πιστέψετε, αλλά να δείτε αυτό που πεισματικά αρνείστε. Μόνο να το δείτε σαν θρησκευτικό βιβλίο, θα μπορέσετε να δείτε την αξία του. Αλλοιώς ματαιοπονείτε.
Αυτά που γράφετε για τον Ουρανό, Κρόνο, κ.λ.π. , πιστεύω πως αστειεύεστε. Σέβομαι την προσπάθεια των προγόνων μας καθώς και των άλλων λαών, να δώσουν απαντήσεις στα υπαρξιακά προβλήματα των ανθρώπων της εποχής τους, με την μυθολογική – συμβολική γλώσσα. Αλλά απέχει παρασάγγας η μυθολογική – συμβολική αυτή γλώσσα, από την αντιμετώπιση που βρήκε από τους τότε ανθρώπους που κακώς τα εξέλαβαν κυριολεκτικά. Αν όντως δεν αστειεύεστε, σας ενημερώνω πως είμαι πρόθυμος και τις μυθολογικές σας ανακρίβειες να επισημάνω, αλλά και να σας παραθέσω ολόκληρο κατεβατό, με το πώς αντιμετώπισαν οι Έλληνες φιλόσοφοι τους Θεούς της αρχαιότητας. Απλώς πέστε μου πως δεν αστειεύεστε.
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω από βάθους της καρδιάς μου, για την ευκαιρία που μου δίνετε να έχω αυτόν τον εποικοδομητικό διάλογο μαζί σας. Όπως επίσης να σας ευχαριστήσω για το επίπεδο πλέον του διαλόγου που κρατάτε. Σε μια εποχή πνευματικής ρηχότητας και φαιφρότητας, η στάση σας είναι αξιέπαινη.
Μετά τιμής Χρήστος – αντιαιρετικός
Η ελληνική μυθολογία δεν είναι και τόσο απλοϊκή όσο νομίζετε κ. Χρήστο. Ρωτήστε έναν συνάδελφό σας καθηγητή Ιστορίας να σας τα εξηγήσει. Όπως σας είπα, ακόμη και το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας είναι πλήρες αλληγοριών και συμβολισμών. Το παραμύθι της Χιονάτης και των εφτά νάνων, μπορούμε να το μετατρέψουμε σε φεμινιστικό μανιφέστο ή σε σεξιστικό εγχειρίδιο αναλόγως τους συμβολισμούς και την αλληγορία που θα του προσδώσουμε.
Αφού λοιπόν στην Αγία Γραφή ο Θεός κάνει τον γάιδαρο να μιλάει, στέλνει δαιμόνια σε χοίρους, ξεραίνει συκιές, ανασταίνει νεκρούς, πετάει αγκαζέ με το Σατανά απ’ τη σκεπή του Ναού στην ψηλότερη κορφή της γης, κάνει το νερό κρασί και πολλαπλασιάζει ψωμιά και ψάρια, αφού λοιπόν η προίκα που πήγε ο Δαβίδ στο Σαούλ ήταν 200 ακροβυστίες Φιλισταίων, κι αφού ο δασύτριχος προφήτης Ηλίας σκότωνε πενήντα πενήντα τους απεσταλμένους του τραυματισμένου βασιλιά Οχοζία επειδή δεν ρώτησαν κατευθείαν την αφεντιά του αν θα επιζήσει αλλά πήγαν πρώτα στην πόλη Ακκαρών των Φιλισταίων, θα μπορούσα και γω να σας ρωτήσω αν αστειεύεστε, όταν τα αποκαλείτε όλα αυτά …θεόπνευστα. Κατά την κατασκευή μιας οικίας στον Ιορδάνη ποταμό, ο προφήτης Ελισσαίος ξανάφερε στην επιφάνεια ένα σιδερένιο εργαλείο που είχε πέσει στο βυθό. Ούτε ο Magnito (από τους X-Men)να ήταν. Δυστυχώς εσείς, ΔΕΝ αστειεύεστε. Και δεν γνωρίζω αν αστειευόταν κι ο Ματθαίος όταν έγραφε πως κατά την ανάσταση του Χριστού, άνοιξαν τα μνήματα, βγήκαν οι Άγιοι και επισκέφτηκαν πολλούς στην Ιερουσαλήμ.
Ίσως οι ιουδαίοι να ήταν ο πρώτος μονοθεϊστικός λαός αν και αρκετοί προγενέστεροι λαοί που λάτρευαν ο καθένας το ένα και μοναδικό τοτέμ του, στους μονοθεϊστικούς ανήκαν.
Ο Θεός στην «Έξοδο» δίνει εντολή να μην κάνουν συνθήκη με τους Φιλισταίους ούτε με τους θεούς τους. Το καταλαβαίνω να μην κάνουν συνθήκη με τους Φιλισταίους, αλλά με τους θεούς τους που ήταν ψεύτικοι, πώς ήταν δυνατόν, ακόμη κι αν ήθελαν, να κάνουν συνθήκη, όπως έκαναν μαζί Του; Μήπως στην αρχή αποδέχονταν την ύπαρξη και άλλων θεών; Mήπως στην αρχή ο Θεός τους δεν ήταν ούτε μοναδικός, ούτε τόσο παντοδύναμος; …«Και ήτο Κύριος μετά του Ιούδα και εκυρίευσε το όρος αλλά δεν ηδυνήθη να εκδιώξη τους κατοίκους της κοιλάδος, διότι είχον αμάξας σιδηράς.» Κριταί 1(19)
Σε βουνό ανέβηκε ο Μωϋσής για να τα πει με το Θεό, σε βουνά «κατοικούσαν» ανέκαθεν οι περισσότεροι θεοί . Η κιβωτός με τις πλάκες, ήταν το τοτέμ των ιουδαίων, με θαυματουργικές ιδιότητες. Ένας ταλαίπωρος, κατά τη μεταφορά της κιβωτού με άμαξα, όταν αυτή ταλαντεύτηκε και πήγε να πέσει, την έπιασε για να τη σταθεροποιήσει κι έπεσε νεκρός! Καλές προθέσεις είχε ο άνθρωπος αλλά το θάνατο δεν τον γλίτωσε αφού όποιος ακουμπούσε την κιβωτό πέθαινε. Τοτεμισμός με τα όλα του.
Από τον ιουδαϊσμό γεννήθηκαν οι πιο γνωστές μονοθεϊστικές θρησκείες, ο χριστιανισμός και ο ισλαμισμός. Παιδιά του Ισραήλ οι μεν, παιδιά του Ισμαήλ οι δε. Για τους μαθητές του, ο Χριστός ήταν ένας προφήτης (Λουκάς 24,19) όπως και για το Ισλάμ. Για τους χριστιανούς, ο Λόγος ενσαρκώθηκε, για τους ισλαμιστές απαγγέλθηκε. Ο Γαβριήλ ανακοίνωσε στην Μαριάμ πως θα γεννήσει το Λόγο, ο Γαβριήλ υπαγόρευσε στο Μωάμεθ το Λόγο. Και μετά ξεκίνησε η καταστροφή της ανθρωπότητας. Είτε αλληλοσκοτώνονταν τα παιδιά του Ισραήλ με τα παιδιά του Ισμαήλ είτε τα χριστιανόπουλα αναμεταξύ τους αλληλοκατηγορούμενα ως ψευδοδιδάσκαλοι και αιρετικοί. Το μίσος ήταν τέτοιο που όταν διαταζόταν η εκτέλεση του πληθυσμού μιας αιρετικής πόλης, δεν νοιάζονταν ούτε για τους μη αιρετικούς κατοίκους της. Τους σκότωναν όλους και ο Θεός θα ξεχώριζε τους «δικούς» του, όπως έλεγαν.
Είναι ένα ζήτημα πάντως αυτή η γκαντεμιά του Θεού. Φτιάχνει τον παράδεισο, φτιάχνει τον άνθρωπο και αμέσως μετά, όλα πάνε στράφι. Ο άνθρωπος πέφτει στην αμαρτία, ο παράδεισος καταργείται (αλήθεια πότε έπαψε να υπάρχει; Από τη Γένεση μαθαίνουμε ότι βρισκόταν σε μια πολύ συγκεκριμένη περιοχή της μεσοποταμίας. Πότε αποσύρθηκαν τα χερουβείμ και η ρομφαία; Πότε μαράθηκε ο κήπος της Εδέμ;)
Μετά στέλνει το γιο του και μόλις αυτός «αναχωρεί» γίνεται το έλα να δεις. Οι ιουδαίοι κατασφαγιάζονται και εξορίζονται, η Ιερουσαλήμ ισοπεδώνεται, οι απόστολοι σχεδόν μαλλιοτραβιούνται για το ποιος κατάλαβε καλύτερα τι στα κομμάτια είπε ο Δάσκαλος και αμέσως δημιουργούνται οι πρώτες αιρέσεις και ξεκινά ο «εμφύλιος» πόλεμος. Τέτοια αποτυχία; Φαντάσου δηλαδή να μην τους έστελνε και το άγιο πνεύμα.
Ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο και αμέσως έγινε «άρχων αυτού του κόσμου» ο Σατανάς;(!) όπως μας πληροφορεί η Κ.Δ.;
Τίποτα πιο «διαβολικό» από το να είναι ο λόγος του Θεού δυσνόητος και αμφιλεγόμενος, μπορεί να σκεφτεί κανείς; Δεν μπορούσε να τον κάνει πιο άμεσο, πιο απλό και κατανοητό για να μην παιδεύονται μέχρι σήμερα οι χριστιανοί με τριαδικότητες, με ψυχές θνητές ή «αθάνατες», με «κόμματα» αποκόμματα και σημεία στίξης; O Θεός δεν είχε την ικανότητα να «εκλαϊκεύσει» ακόμη και τα ποια περίπλοκα νοήματα; Ο «πτωχός τω πνεύματι» κατά ποιον τρόπο είναι τότε «μακάριος»; Μακάριος επειδή θα εμπιστευόταν τους ερμηνευτές της Βίβλου; Ποιους απ’ όλους;
Για το δέντρο της ζωής νομίζω ότι τα μπερδεύετε λιγάκι.
1. O Θεός τους είπε πως τη στιγμή που θα φάνε από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, θα πεθάνουν. Αυτό δεν σημαίνει πως ήταν αθάνατοι. Αν εγώ σας πω να μη φάτε από ένα είδος μανιταριών γιατί θα πεθάνετε, αυτό σημαίνει πως είστε αθάνατος και θα πεθάνετε μόνο στην περίπτωση που θα φάτε τα μανιτάρια;
2. Πώς σχολίασε ο Θεός την πράξη των πρωτόπλαστων να φάνε από τον απαγορευμένο καρπό; «Ιδού, έγεινεν ο Αδάμ ως εις εξ ημών, εις το γινώσκειν το καλόν και το κακόν». O Θεός σχολιάζει το ότι ο Αδάμ έγινε σαν κι αυτόν στη γνώση του καλού και του κακού και ΔΕΝ σχολιάζει το ότι έχασε την (υποτιθέμενη) αθανασία του; Πολύ εγωϊστική τοποθέτηση από μέρους Του.
3. Ο Θεός λέει στον Αδάμ: «Επειδή υπήκουσας εις τον λόγον της γυναικός σου, και έφαγες από του δένδρου, από του οποίου προσέταξα εις σε λέγων, Μη φάγης απ' αυτού» … και εδώ περιμένουμε να ακούσουμε τι θα συμβεί επειδή δεν υπάκουσε: Αυτά λοιπόν που λέει πως θα συμβούν, είναι: με λύπη θα τρώει τους καρπούς της γης και με τον ιδρώτα του προσώπου του θα βγάζει το ψωμί του ΜΕΧΡΙ να επιστρέψει στη γη. Και θα επιστρέψει στη γη, όχι επειδή έφαγε από τον απαγορευμένο καρπό, αλλά επειδή αυτή είναι η μοίρα του αφού είναι φτιαγμένος από χώμα. Ο Θεός λοιπόν ξεκινά να τους λέει τι θα συμβεί επειδή τον παράκουσαν και δεν αναφέρει ότι θα πεθάνουν (!) αλλά περιγράφει τον τρόπο ζωής τους από δω και πέρα. Τι θα έπρεπε να τους ανακοινώσει πρώτα; Την απώλεια της αθανασίας. Το ότι έγιναν θνητοί. Αντί γι’ αυτό, στην Εύα ανακοινώνει πως για τιμωρία της θα γεννά με πόνους. Χέστηκε η φοράδα στ’ αλώνι. Λέτε να την ένοιαξε ποτέ την Εύα και την κάθε γυναίκα το κοιλοπόνημα της γέννας; Για να μην αναφέρω και την επισκληρίδιο αναισθησία.
Λέτε πως αποκλείει τους πρωτόπλαστους από το δέντρο της ζωής, για να μη μείνει το κακό αιώνιο. Μα είπατε πως το δέντρο της ζωής είναι η καθημερινή σχέση των πρωτόπλαστων με το Θεό, που τους χάριζε την αθανασία. Αν το «κακό» συσχετιστεί με το Θεό, αν δηλαδή ο αμαρτωλός Αδάμ «φάει από το δέντρο της ζωής» θα κλέψει την αθανασία αντί να πάψει να είναι «κακό»; Είναι το «κακό» πιο ισχυρό από το Θεό;
Κι έπειτα ο Σατανάς, δεν είναι αιώνιος για όσο του το επιτρέπει ο Θεός; Υπάρχει περίπτωση στον «Αρμαγεδδώνα» να νικήσει ο Σατανάς; Ο Σατανάς τρέφει φρούδες ελπίδες; Αγνοεί την παντοδυναμία του Πατέρα του;
Τα περί αθανασίας των πρωτόπλαστων, νομίζω ότι προέκυψαν όταν οι ιουδαίοι πίστεψαν στην ανάσταση νεκρών. Στην αρχή, μόνο γη ζητούσαν, που να ρέει μέλι και γάλα. Και να μην τους δαγκώνουν τα φίδια. Γι αυτό και ο όφις ταυτίστηκε με το «κακό». Γιατί ως γνωστόν ο νομαδικός λαός που έγινε γνωστός ως Ισραήλ, διέσχιζε την έρημο. Και στην έρημο δεν κινδύνευαν ούτε από αρκούδες ούτε από λιοντάρια αλλά από τα δηλητηριώδη φίδια της ερήμου.
Βοσκοί ήταν και έκαναν και καμιά εμπορική συναλλαγή. Ούτε τέχνες ούτε γράμματα ούτε επιστήμες ούτε φιλοσοφία ούτε ναυτηλία. Άρα δεν γινόταν να είναι πολυθεϊστές. Ένα χρυσό μοσχάρι κατασκεύασαν όλο κι όλο. Και μετά μία κιβωτό για τις εντολές. Έναν Θεό ήθελαν, να τους ελευθερώσει από τα καταναγκαστικά έργα των αιγυπτίων, να τους φυλάει από τα φίδια και να τους δώσει και κανά καλό κομμάτι γης.
Για το σώμα των αναστημένων, διευκρινείστε λίγο περισσότερο. Η Ορθοδοξία προσδοκά ανάσταση νεκρών, «καινή γη» και «καινούς ουρανούς»; Ποια γη θα είναι αυτή και ποιοι ουρανοί; Πού θα ζήσουν οι αναστημένοι νεκροί; Tα «τέλεια σώματα» σαν αυτό του Xριστού, είναι σώματα; Αν πρόκειται για πνευματικό σώμα προς τι αυτός ο πλεονασμός; ψυχή-πνεύμα σε σώμα-πνευματικό;
Aν πρόκειται για υλικό σώμα, μήπως έρχεστε και ταυτίζεστε στο τέλος με την προσδοκία των μτΙ.;
Η αναφορά πως ο αναστημένος Χριστός έφαγε με τους μαθητές του, δε νομίζω ότι γίνεται για να ενισχυθεί η θέση πως ήταν ΚΑΙ άνθρωπος. Ήδη είχε κάνει τόσα πολλά ανθρώπινα, σύμφωνα με τα ευαγγέλια. Κοιμόταν και τον ξυπνάγανε, έτρωγε κι έπινε, θύμωσε και ξέσπασε το θυμό του, λυπήθηκε και δάκρυσε, έκατσε και τον έλουσαν, φοβήθηκε και το ‘βαλε στα πόδια όταν αποπειράθηκαν να τον λιθοβολήσουν, δείλιασε και ζήτησε να γλιτώσει το μαρτύριο ….. τόσο μα τόσο ανθρώπινος. Μήπως σκόπιμα αναφέρεται πως έφαγε, ακριβώς για να μας επισημάνει πως τα σώματα των αναστημένων θα είναι υλικά; «Tέλεια», αλλά κανονικά σώματα;
Για τα δαιμόνια και τις ασθένειες πάλι δεν το κατάλαβα. Οι αρρώστειες, είναι αποτέλεσμα αμαρτίας; O Χριστός συγχωρούσε τις προσωπικές αμαρτίες όποιου θεράπευε. Δεν τον απάλλασσε από το προπατορικό αμάρτημα. Η αρρώστια του λοιπόν, ήταν αποτέλεσμα της προσωπικής του αμαρτίας; Και με τους εκ γενετής ανάπηρους, κωφούς τυφλούς που θεράπευε; Ποιανών τις αμαρτίες συγχωρούσε; Εκτός κι αν τα θαύματα είναι κι αυτά ανθρωπομορφικά και συμβολισμοί.
Συγγνώμη για το μακροσκελές.
Nikos.
ΓΙΑ ΚΥΡΙΟ ΝΙΚΟ
Κ. Νίκο, δεν έχω πρόβλημα ούτε από το μάκρος της επιστολή σας ούτε να σας απαντήσω σε οποιαδήποτε ερώτησή σας όπως ήδη έχετε διαπιστώσει. Έχω όμως πρόβλημα στο εξής. Δυο φορές σας ρώτησα και τις δυο φορές δεν εισέπραξα αρνητική απάντηση άρα πίστεψα πως συμφωνείτε. Και εννοώ πως σας ξεκαθάρισα εξ’ αρχής, πως αν από κοινού δεν συμφωνήσουμε πως η Αγία Γραφή είναι αυτό που λέει δηλ. Αγία Γραφή, διάλογος δεν μπορεί να γίνει. Και ήρθατε για μια ακόμη φορά – ενώ όπως είπα δεν είχατε διαφωνήσει – να ισχυριστείτε πως αυτά που γράφει η Αγία Γραφή είναι παραμύθια. Τότε ποιος ο λόγος να συζητάμε. Από την στιγμή που δεν πιστεύετε στην Αγία Γραφή, και είναι δικαίωμά σας, τότε προς τι αυτός ο καταιγισμός των ερωτήσεων. Γιατί όταν καλούμαι να απαντήσω, εγώ δέχομαι και είναι αυτό δικαίωμά μου, την αγιότητα και εγκυρότητα της Αγίας Γραφής. Και γι’ αυτό σας ρωτάω. Τι προσπαθείτε να αποδείξετε και ποιος ο λόγος που με ρωτάτε. Ξεκαθαρίστε λοιπόν αυτά τα ζητήματα για να προχωρήσουμε πιο κάτω. Όσο για την Μυθολογία κάθε άλλο παρά την θεωρώ αστεία. Έδειξα κάτι τέτοιο μήπως; Εσείς είπα αν αστειεύεστε, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνετε αυτό. Αρκετές φορές σας έπιασα ανακόλουθο και ο ίδιος είπατε πως κάνατε χιούμορ. Τέτοια ανακολουθία από μέρους μου όμως, δεν αντιμετωπίσατε. Και σας ρώτησα αν αστειεύεστε γιατί ήδη, όπως σας έγραψα, διέκρινα ανακρίβειες στην επίκληση των προσώπων που αναφέρατε (Ουρανό, Κρόνο). Καλοπροαίρετα σας ρώτησα.
Τελειώνοντας ξεκαθαρίστε την στάση σας για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε. Αλλιώς ας τερματιστεί εδώ ο διάλογος, μιας και δεν υπάρχει κοινό σημείο αναφοράς.
Μετά τιμής Χρήστος – αντιαιρετικός
Χαίρετε!
Δεν ανήκω στην Ορθόδοξη Εκκλησία αλλά μου αρεσει το άρθρο για το κόμμα του Ιωάννη και θα ήθελα να το βάλω ως έχει στο Ιστολόγιόμ μου.
Περιμένω απάντησή σας.
Με Χριστιανική Αγάπη,
Θεμιστοκλής
papaioannou.th@gmail.com
Δημοσίευση σχολίου