Η ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

ΤΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΑΧΕΙΛΑ

    Κάθε χρόνο όταν τιμάται η μνήμη ενός μεγάλου αγίου και Πατέρα της Εκκλησίας μας ( Μέγας Αθανάσιος, Τρεις Ιεράρχες, Γρηγόριος Νύσσης, Ιωάννης Δαμασκηνός, Μάξιμος Ομολογητής, Γρηγόριος Παλαμάς, Νικόλαος Καβάσιλας κ.λ.π.), ακούγονται πολλά για τη ζωή τους και το τεράστιο πράγματι έργο τους, είτε αυτό είναι διδασκαλία, φιλανθρωπία, αντιαιρετικός αγώνας. 

     Εκείνο όμως που μας διαφεύγει τις περισσότερες φορές είναι, πως οι μεγάλοι αυτοί Πατέρες, δεν είναι εκθέματα κάποιου Μουσείου που κάθε χρόνο πάμε και θαυμάζουμε, αλλά ότι, και αυτοί και η διδασκαλία τους μπορούν και σήμερα να δώσουν διέξοδο στα πολλαπλά πολιτιστικά, εθνικά και κοινωνικά αδιέξοδα από τα οποία πάσχει ή χώρα μας. Αδιέξοδα τα οποία συσσωρεύτηκαν, επειδή αρνηθήκαμε την μακραίωνη ελληνορθόδοξη παράδοσή μας, που είχε διαμορφωθεί από αυτούς...

    Το τραγικό για την χώρα μας αρχίζει λίγο μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Τότε οι Ευρωπαίοι αποφαίνονται πως είμαστε καθυστερημένοι, άρα, πρέπει να εκσυγχρονιστούμε με οποιοδήποτε τίμημα, για ν’ ανήκουμε τάχα και εμείς στα «ευτυχισμένα» πολιτισμένα κράτη. Και έτσι από τότε, μας κατατρέχει η αγωνία και το κόμπλεξ κατωτερότητας, να προσπαθούμε να τους αποδείξουμε με κάθε τρόπο πως είμαστε και εμείς πολιτισμένοι.

    Ναι, αλλά που βρίσκεται το κακό θα μπορούσε ν’ αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό βρίσκεται πως λησμονήσαμε την πλούσια παράδοση αιώνων που είχαμε σαν λαός. Βέβαια σ’ αυτό συνέτειναν και οι επιστρέψαντες Έλληνες του εξωτερικού, που θαμπωμένοι από τα «φώτα» της Ευρώπης, προσπάθησαν να εφαρμόσουν αυτούσια τα ξένα μοντέλα ζωής και σκέψης, χωρίς να προσπαθήσουν πρώτα, να τα ενσωματώσουν στον τρόπο ζωής και σκέψης, των προ ολίγου απελευθερωθέντων Ελλήνων. Και το πέτυχαν.

   Οτιδήποτε ήταν παραδοσιακό θεωρούνταν και δυστυχώς θεωρείται και σήμερα από τους «φωστήρες» αυτούς και τους μετέπειτα συνεχιστές τους, αντιδραστικό και συντηρητικό. Μόνο το ξένο, το Ευρωπαϊκό ήταν και είναι καλό και προοδευτικό.

    Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός όμως, με την εξύμνηση των ατομικών δικαιωμάτων του ανθρώπου – δηλαδή την επιβολή του δυνατού επί του αδυνάτου – με την άκρατη εκβιομηχάνιση των πάντων, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, τον παραμερισμό του Θεού και την αντίστοιχη θεοποίηση του ανθρώπου, δημιούργησε φόρμες, πολιτικά και πολιτιστικά συστήματα που απέτυχαν και οδήγησαν την ανθρωπότητα στην φρίκη των δύο Παγκόσμιων Πολέμων παλαιότερα και στην εφιαλτική μόλυνση του περιβάλλοντος σήμερα.

     Όλα αυτά πέρασαν κυριάρχησαν και κυριαρχούν στις καθημερινές εκδηλώσεις της ζωής μας. Αποθέωση του ατομικού εγώ μας. Καταστροφική μανία από τους περισσότερους για ότι είναι δημόσιο, υπερβολική αγάπη για ότι είναι ιδιωτικό. Παράδειγμα. Φροντίζουμε το σπίτι μας να είναι πεντακάθαρο, ενώ βρωμίζουμε τους δρόμους, τις πλατείες και κάθε δημόσιο χώρο.

    Ποια είναι όμως η πρόταση των Πατέρων της Εκκλησίας μας;

   Ο άνθρωπος λένε, γεννιέται άτομο, μια ύπαρξη δηλαδή που τα θέλει όλα για τον εαυτό της, δεν επικοινωνεί με κανένα, παρά μόνο για το συμφέρον του και χρησιμοποιεί τον άλλον σαν αντικείμενο για την ικανοποίηση του εγώ του.

    Καλείται όμως να γίνει πρόσωπο, δηλαδή να δημιουργήσει πραγματικές σχέσεις σε επίπεδο αγάπης με τον άλλον, μιας και είναι πλασμένος κατ’ εικόνα του Τριαδικού Θεού που είναι κοινωνία αγάπης αποτελούμενη από τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Το άτομο ολοκληρώνεται σε πρόσωπο εντασσόμενο στο σώμα του Χριστού, που είναι η Εκκλησία και ενώνεται με κοινή αγάπη με τα άλλα πρόσωπα και όχι με κοινό συμφέρον, όπως συμβαίνει σε κάποιο σωματείο ή κάποιο σύλλογο.

    Αυτή λοιπόν είναι η Ελληνορθόδοξη απάντηση του «κοινοτισμού», που ξεπερνάει την ατομικότητα, και που πέρασε στη ζωή των προγόνων μας όταν έγιναν Χριστιανοί η οποία μάλιστα καθόρισε την μετέπειτα σκέψη και στάση τους καθώς και τον πολιτισμό τους.

   Οι μεγαλύτεροι στην ηλικία πιθανόν να θυμούνται το έθιμο του «ξιλασμού» που είχε επιβιώσει σε πολλά χωριά μας. Μερικές Κυριακές δηλαδή, που είχαν οριστεί από πριν, μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, όλο το χωριό με τον παπά επικεφαλής, πήγαινε και έκανε τις αγροτικές δουλειές κάποιου αρρώστου ή ανήμπορου συγχωριανού, γιατί νοιώθανε βαθιά μέσα τους τα λόγια του απόστολου Παύλου: «Όταν υποφέρει ένα μέλος του σώματος υποφέρει όλο το σώμα».

    Τον κοινοτισμό αυτό μπορούμε να τον διακρίνουμε και σήμερα, στους παραδοσιακούς δημοτικούς χορούς μας. Οι χορευτές δεν χορεύουν ατομικά, αλλά πιασμένοι χέρι – χέρι κάνουν τον κύκλο στηρίζοντας και στηριζόμενοι ο ένας στον άλλο, νοιώθοντας την ζεστασιά της αγάπης να τους ενώνει.

    Θεωρούμε βέβαια περιττό ν’ αναφερθούμε στην τόσο γνωστή πατροπαράδοτη Ελληνική φιλοξενία που έχει σχεδόν χαθεί σήμερα.

    Η οικολογία τέλος, δεν έλειψε ούτε μία στιγμή από την Ελληνορθόδοξη Παράδοση. Κάθε φορά που τελείται η Θεία Λειτουργία προσφέρεται η κτίση – ο κόσμος δηλαδή – ως Ευχαριστία στον κτίσαντα και δωρήσαντα αυτή στον άνθρωπο, δηλαδή το Θεό. Και ένα δώρο του Θεού δεν είναι δυνατόν να το κακοποιεί ο άνθρωπος.

       Τι έμεινε από όλα αυτά; Σχεδόν τίποτα. Ένας άκρατος εγωϊσμός, μια άκρατη ικανοποίηση των τόσο πολυδιαφημισμένων ατομικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, που καταλήγουν όμως σε πολλαπλά αδιέξοδα.

     Αποτυχημένες οικογενειακές και συζυγικές σχέσεις, γιατί ο σύζυγος μη βρίσκοντας αυτό που ονειρεύονταν, δουλεύει από το πρωί μέχρι βράδυ για να καλύψει το υπαρξιακό του κενό ή πολλές φορές νομίζει πως το καλύπτει βρίσκοντας ερωμένη. Ανικανοποίητη σύζυγος που δεν βρήκε τον πρίγκιπα των ονείρων της, προσκολλάται παθολογικά στα παιδιά της, αφαιρώντας τους κάθε πρωτοβουλία, με κίνδυνο να δημιουργήσουν και αυτά μια αποτυχημένη σχέση ή ένα αποτυχημένο γάμο.

      Και ποια είναι τα ιδανικά για την σημερινή νεολαία;

  Για τα μεν αγόρια, κατά κανόνα, ένα γρήγορο σπορ αμάξι, που θα τους χαρίσει υποτίθεται άπειρες ερωτικές κατακτήσεις, το κάπνισμα και το βρίσιμο από νεαρότατη ηλικία, γιατί έτσι τους είπαν πως θα γίνουν άντρες, ιδιαίτερα αν κάνουν και τους σκληρούς, καταπνίγοντας κάθε τρυφερό συναίσθημα που έχουν μέσα τους, γιατί τους ξανάπαν πως οι άντρες δεν κλαίνε.

    Για δε τα κορίτσια, κατά κανόνα, ένας επιτυχημένος γάμος, που θα τους χαρίσει άφθονα καταναλωτικά αγαθά, είτε αυτά είναι πολυτελή φορέματα, κοσμήματα, γούνες, ωραίο σπίτι, ωραίο εξοχικό που θα τα γεμίσουν με ωραία έπιπλα. Είτε ταξίδια ανά την Ευρώπη και τον κόσμο, που θα πάνε για να ξαναψωνίσουν καταναλωτικά αγαθά για να τα επιδείξουν στις φίλες τους, κοινώς να τις κάνουν να σκάσουν από την ζήλεια. Και μετά πλήξη, πλήξη, πλήξη. Με τρομάζει πολλές φορές όταν αντικρίζω το άδειο βλέμμα πολλών νέων. Διακρίνεις μια πρωτόγνωρη βαρεμάρα, μια παραίτηση από τη ζωή. Θυμίζουν γέρους όχι 100 αλλά 1000 ετών.

    Τέλος λοιπόν; Αδιέξοδο; Λύση από το πουθενά;

   Και όμως όχι. Οι Πατέρες και άγιοι της Εκκλησίας μας, μας καλούν σε μια πρωτόγνωρη περιπέτεια και εμπειρία. Στην περιπέτεια της ελευθερίας. Όπου ελευθερία σημαίνει ξεπέρασμα κάθε ανάγκης, συνειδητή ανάληψη ευθυνών, παραίτηση από κάθε επιθυμία για χάρη του άλλου. Και τότε μπαίνεις στο βασίλειο των τέκνων του Θεού και συγκλονισμένος καταλαβαίνεις πως ο άλλος δεν είναι η κόλασή σου, αλλά ο παράδεισός σου, ο ίδιος σου ο εαυτός. Και την ονομάσαμε περιπέτεια αυτή την ελευθερία γιατί είναι ένα υπαρξιακό άλμα στο κενό που δεν ξέρεις εκ των προτέρων αν θα πετύχει ή όχι. Αν θα σε στηρίξει η δεξιά του Κυρίου ή θα σε αφήσει να χαθείς.

     Γιατί οτιδήποτε έχει πραγματική αξία δεν χαρίζεται, αλλά κατακτιέται με αγώνες, θυσίες και άγνωστο ρίσκο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.