Η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην ορθόδοξη και την προτεσταντική λατρεία είναι μεγάλη. Παρόλα αυτά, ο προτεστάντης αναγνώστης μπορεί να σκεφτεί ότι όσο μεγαλειώδης και συγκινητική κι αν είναι η Θεία Λειτουργία, εφόσον είναι η ίδια κάθε βδομάδα, δεν είναι δυνατόν να συντελεί στην πνευματική πρόοδο του πιστού…
Σε τελική ανάλυση, η ωρίμανση δεν πρ οϋποθέτει αλλαγή; Αυτό φαίνεται να έχει γενική ισχύ τόσο στον φυσικό όσο και στον πνευματικό κόσμο. Η συνεχής επανάληψη στην λατρεία δεν φαίνεται να βοηθά στην πρόοδο του πιστού. Αντιθέτως, φαίνεται να τον οδηγεί σε τέλμα.
Θα συμφωνήσω κι εγώ ότι η πρόοδος χρειάζεται αλλαγές. Και ιδιαίτερα όσον αφορά την πνευματική πρόοδο, αφού είναι πολλά που πρέπει να αλλάξουν μέσα στον αμαρτωλό εαυτό μας. Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν είναι: «Πως επιτυγχάνεται η πνευματική ωρίμανση ενός ανθρώπου και τι είδους λατρεία είναι καταλληλότερη γι’ αυτό;»
Πιστεύω ότι και οι ορθόδοξοι αλλά και οι προτεστάντες συμφωνούν ότι σκοπός της πνευματικής προόδου πρέπει να είναι η ομοίωση με τον Χριστό. Πως όμως μπορεί να καθορίσει κανείς τι είδους λατρεία ενθαρρύνει την πνευματική αυτή πρόοδο; Είναι ξεκάθαρο νομίζω ότι για να ομοιάσει κανείς στον Ιησού μέσω της λατρείας, θα πρέπει μέσα της να αντικατοπτρίζεται ο Χριστός και Θεός μας – ποιος είναι και πως ενεργεί. Είναι η Αγάπη. Είναι ο Λυτρωτής. Είναι ο Δημιουργός, ο Βασιλεύς των πάντων. Όλη η κτίση Τον υπηρετεί και Τον δοξάζει. Είναι επίσης αναλλοίωτος. «Παρ’ ώ», όπως λέει ο απόστολος Ιάκωβος, «ουκ ένι παραλλαγή ή τροπής αποσκίασμα» (Ιάκ. 1,17). Ο συγγραφέας της προς Εβραίους επιστολής (σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ο απόστολος Παύλος) μας υπενθυμίζει: «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» (Εβρ. 13,8).
Είναι προφανές ότι τα χαρακτηριστικά αυτά αντικατοπτρίζονται έντονα και στην Θεία Λειτουργία. Η αγάπη είναι το κέντρο της με την μορφή της Θείας Ευχαριστίας, που είναι ουσιαστικά ο εορτασμός της μεγάλης και φιλεύσπλαχνης θυσίας του Χριστού. Κάθε ενέργεια μέσα στην Θεία Λειτουργία έχει ορισθεί και θεσπισθεί από το Άγιο Πνεύμα και όχι από τα δημιουργήματά Του. Από την φύση της η Λειτουργία απαιτεί να είναι όλοι παρόντες, ιερέας και λαός, ώστε να συμμετέχουν ενεργά και με ταπείνωση στην δοξολογία της Αγίας Τριάδος. Στην εξαιρετική της σταθερότητα τέλος (δεν έχουν γίνει ουσιαστικές αλλαγές στο πέρασμα δεκαέξι αιώνων) αντικατοπτρίζεται το αναλλοίωτο του Θεού. Η Θεία Λειτουργία αποτελεί πιστή εικόνα του ίδιου του Θεού.
Τι συμβαίνει όμως με την σημερινή λατρεία των Προτεσταντών; Ενώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία κέντρο της λατρείας είναι το Θυσιαστήριο, στο κέντρο της Προτεσταντικής λατρείας βρίσκεται ο άμβωνας. Βασικός στόχος εκεί είναι το κήρυγμα και η διδασκαλία. Καλά και αυτά, δεν λέω. Δεν είναι όμως λατρεία. Οι λεπτομέρειες της λατρείας αλλάζουν στον Προτεσταντισμό σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις προτιμήσεις αυτών που την οργανώνουν και πολύ λίγο μοιάζει με την ιστορική λατρεία, όπως περιγράφεται στην Αγία Γραφή. Απαιτείται δε πολύ μικρή συμμετοχή του εκκλησιάσματος, το οποίο μάλιστα μπορεί να αναφέρεται και ως «ακροατήριο». Πράγματι ο χώρος συνάθροισης αποκαλείται συχνά και «auditorium», δηλαδή «αίθουσα ακροατηρίου». Η επιτυχία ή αποτυχία της λατρείας κρίνεται από το αν οι υπεύθυνοι που την διεκπεραιώνουν ικανοποιούν το εκκλησίασμα.
Συνειδητοποίησα τελικά ότι ως προτεστάντης έκρινα την ποιότητα της λατρείας από το τι έκανε για να ευχαριστήσει εμένα και όχι από το τι έκανε για να ευαρεστήσει τον Θεό. Η ερώτηση «Πρόσφερα σήμερα στον Θεό την υπακοή που μου ζητά;» δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό μου. Και από την στιγμή που δεν είχα ιδέα του πως λατρευόταν ανέκαθεν ο Θεός από τους πιστούς, και να είχε περάσει από το μυαλό μου δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να την απαντήσω. Αντιθέτως, εκτιμούσα την αποτελεσματικότητα της λατρευτικής μου εμπειρίας με βάση το πόσο με ενέπνεε. Δεδομένου του ορθολογισμού μου, που κατευθυνόταν από την επιθυμία για νέες πληροφορίες, δεν θα μπορούσε να είναι και πολύ διαφορετικό το κριτήριο.
Η λειτουργική λατρεία μοιάζει με αναζωογονητική φλόγα που δεν σβήνει ποτέ. Μέσα της λάμπει ο Θεός σε όλη Του την δόξα. Προσερχόμενος στην λατρεία αυτή δίνομαι ολοκληρωτικά στον Θεό που αποκαλύπτεται μέσα της. Λέω τα λόγια που Εκείνος προστάζει και ψέλνω ύμνους που Εκείνος ζητά. Προσεύχομαι όπως Εκείνος με κατευθύνει. Εμμένω στο θέλημά Του και κάνω ό,τι Εκείνος επιθυμεί. Δεν υπάρχει περιθώριο για τον εαυτό μου και το προσωπικό μου θέλημα. Τι άλλο λοιπόν μπορεί να είναι αυτή η λατρεία για μένα, αν όχι μία ευκαιρία να ομοιάσω με τον Χριστό;
Το παρόν άρθρο είναι από το βιβλίο του Ματθαίου Γκαλλάτιν «Διψώντας για τον Θεό» Εκδόσεις «Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος» Μήλεσι 2006
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου