Οι ερημίτες του Κουμράν της Νεκράς Θάλασσας

Ερείπια του κτιριακού συγκροτήματος όπου κατοικούσαν οι ερημίτες του Κουμράν

Πολλοί Ιουδαίοι απογοητευμένοι από τις συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή της Παλαιστίνης, ιδιαίτερα κατά τους δύο τελευταίους αιώνες πριν την έλευση του Χριστού, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πόλεις και να εγκατασταθούν στην έρημο της Νεκράς Θάλασσας, όπου εκεί ζούσαν μοναχική και κοινοβιακή ζωή. Για πολλούς αιώνες είχαμε παντελή άγνοια για τη ζωή και τα πιστεύω τους, ώσπου ξαφνικά μια ανακάλυψη που έγινε κατά τύχη, περίπου στα μέσα του 20^ου αιώνα, μας έδωσε την ευκαιρία να μάθουμε αρκετά και σημαντικά πράγματα γι’ αυτούς...

Ήταν η άνοιξη του 1947 όταν ένας δεκαπενταετής Βεδουίνος βοσκός από τη φυλή Τα αμίρες ονόματι Mohammed ed – Di b, που έβοσκε τα κοπάδια του στην περιοχή που ονομάζεται Κιμρέτ – Κουμράν έχασε ένα κατσικάκι. Αμέσως ξεκίνησε να το ψάχνει στην ευρύτερη περιοχή και φτάνοντας σ’ ένα σπήλαιο το Άιν Φέσχκα, έριξε μέσα σ’ αυτό μια πέτρα για να το τρομάξει και να βγει έξω, επειδή πίστεψε πως εκεί είχε καταφύγει. Όμως η πέτρα φάνηκε σα να έσπασε κάτι πήλινο. Μπαίνοντας μέσα σ’ αυτό από περιέργεια, βρήκε στο δάπεδο του σπηλαίου σκόρπιους κυλίνδρους από χειρόγραφα και μερικά πιθάρια σφραγισμένα με μεγάλη προσοχή. Άρχισε να σπάζει τα πιθάρια με προσμονή και ελπίδα πως πιθανόν να περιείχαν θησαυρούς, αλλά προς μεγάλη του απογοήτευση αντίκρισε άχρηστους γι’ αυτόν κυλίνδρους από πάπυρο και περγαμηνή. Γι’ αυτό από τον θυμό του και την μεγάλη απογοήτευση που ένιωσε, τους έριξε κάτω και άρχισε να τους ποδοπατάει. Μετά όμως που ηρέμησε, σκέφτηκε πως οι κύλινδροι αυτοί πιθανόν να είχαν μια κάποια αξία, που μπορούσε να του αποφέρει κάποιο χρηματικό ποσό. Έτσι πήρε τους καλύτερα διατηρημένους και πήγε στην Βηθλεέμ, για να τους πουλήσει. Άλλους από αυτούς τους πούλησε σε διάφορους παλαιοπώλες που και αυτοί με τη σειρά τους, τους πούλησαν σε διάφορους πελάτες και άλλους στον Συρορθόδοξο Μητροπολίτη της μονής του Αγίου Μάρκου της Ιερουσαλήμ Mar Athanase Josue Samuel, ο οποίος και αυτός ένα μέρος των κυλίνδρων το πούλησε στον καθηγητή E. L. Sukenik και το υπόλοιπο στο κράτος του Ισραήλ αντί του ποσού των 250.000 $.   

Μόλις μαθεύτηκε στο ευρύ κοινό η ανακάλυψη αυτή των κυλίνδρων, δεν ήταν λίγοι αυτοί που θέλησαν να τους αποκτήσουν. Μετά από πολλές περιπέτειες τα «Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας» ή «της ερήμου της Ιουδαίας» όπως ονομάστηκαν, αγοράστηκαν από το εβραϊκό κράτος και τοποθετήθηκαν σε μουσείο της Ιερουσαλήμ, που χτίστηκε ειδικά για την φύλαξη και την στέγασή τους, το οποίο φέρει την επωνυμία «Ναός της Βίβλου» και βρίσκεται στο κτιριακό συγκρότημα του Εβραϊκού Πανεπιστημίου. Το σχήμα του μοιάζει με το κάλυμμα των πιθαριών μέσα στα οποία είχαν τοποθετηθεί τα χειρόγραφα. Την ανεκτίμητη αξία των χειρογράφων αυτών, δείχνει και το γεγονός, πως έχει προβλεφθεί και σύστημα αντιπυρηνικής προστασίας σε περίπτωση πολέμου. Ο κεντρικός χώρος βυθίζεται αυτόματα στη γη και καλύπτεται με πλάκες μολύβδου.

Η ανακάλυψη των πρώτων χειρογράφων, η οποία χαρακτηρίστηκε από την επιστημονική κοινότητα ως «η μεγαλύτερη ανακάλυψη των νεότερων χρόνων», ήταν φυσικό να κεντρίσει το ενδιαφέρον των ειδικών, αλλά και πολλών άλλων. Έτσι μεταξύ των ετών 1949 με 1956 έγιναν συστηματικές αρχαιολογικές έρευνες σε όλη την περιοχή του Κουμράν, για ανεύρεση και άλλων χειρογράφων. Εξερευνήθηκαν εκατοντάδες σπήλαια με επιτυχή αποτελέσματα. Σε έντεκα από αυτά βρέθηκαν πιθάρια με πολύτιμα χειρόγραφα, από τα οποία άλλα ήταν άθικτα και άλλα σπασμένα. Επίσης κατά την διάρκεια της ανασκαφής της ευρύτερης περιοχής βρέθηκε και το κτιριακό συγκρότημα όπου κατοικούσαν οι ερημίτες του Κουμράν. Το συγκρότημα αποτελείται από νεκροταφείο, αμυντικό πύργο για τυχόν εχθρικές επιθέσεις, δεξαμενές για θρησκευτικούς καθαρμούς, μαγειρείο, εστιατόριο και αίθουσες για μελέτη και αντιγραφή χειρογράφων. Διασώθηκαν επίσης και ανευρέθηκαν μελανοδοχεία, χάλκινα δοχεία και διάφορα άλλα αντικείμενα.

Από επιστημονικής άποψης τα χειρόγραφα αυτά έχουν τεράστια σπουδαιότητα και σημασία, ανώτερη ακόμη και από πραγματικό θησαυρό από χρυσό και πολύτιμους λίθους. Γιατί ανάμεσά τους υπάρχουν ολόκληρα βιβλία ή αποσπάσματα από όλα σχεδόν τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Και εκεί έγκειται η τεράστια και αδιαφιλονίκητη αξία τους. Γιατί οι επιστήμονες διαπίστωσαν με μεγάλη ικανοποίηση, πως το περιεχόμενο των κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης των χειρογράφων του Κουμράν, είναι σχεδόν το ίδιο μ’ αυτό που χρησιμοποιούμε εμείς σήμερα. Ανακαλύφτηκαν επίσης και χειρόγραφα που αναφέρονται στην πίστη και την οργάνωση της κοινότητας. Είναι γραμμένα στα εβραϊκά, αραμαϊκά και ελληνικά. Η γνησιότητά τους επιβεβαιώθηκε, και η χρονολόγησή τους με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα (C ¹⁴) έδειξε πως ανήκουν στην περίοδο από τον 2^ο π.Χ. αιώνα μέχρι τον 2^ο μ.Χ. αιώνα.

Η ζωή και η πίστη της κοινότητας του Κουμράν

Η κοινότητα του Κουμράν εικάζεται πως ιδρύθηκε πιθανόν κατά την διάρκεια του 2^ου π.Χ. αιώνα. Από τα χειρόγραφα που βρέθηκαν συμπεραίνεται, πως οι λόγοι που οδήγησαν τούς ερημίτες αυτούς στην έρημο της Νεκράς Θάλασσας, ήταν η απογοήτευση, η αντίθεση τους με το ιερατείο του Ναού του Σολομώντα και η πίστη τους πως πλησιάζει το τέλος του κόσμου. Έζησαν στην περιοχή αυτή, μέχρι την εποχή που το κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι το 68 μ.Χ. κατά την διάρκεια των Ιουδαϊκών Πολέμων. Τότε, όπως φαίνεται, αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν, αφού προηγουμένως έκρυψαν τα σπουδαία αυτά χειρόγραφα στις σπηλιές για ασφάλεια.

Τα μέλη της κοινότητας ζούσαν ζωή κοινοβιακή κάτω από αυστηρή πειθαρχία. Γίνονταν δεκτά σε ηλικία είκοσι ετών, αφού όμως είχαν περάσει πρώτα διετή δοκιμασία, για να διαπιστωθεί πως ήταν άξια για να προστεθούν στην κοινότητα. Με την είσοδό τους έδιναν όρκο πως θα κρατήσουν μυστικές τις διδασκαλίες και πως «θα αποσκιρτούσαν από τους ανθρώπους της αδικίας», κατέθεταν δε στο ταμείο της κοινότητας όλη την περιουσία τους, καθώς και ό,τι έβγαζαν από την καθημερινή τους εργασία. Όφειλαν να υπακούουν στους ανωτέρους τους και να τηρούν πιστά τον κανονισμό, καθώς επίσης να αποφεύγουν την επικοινωνία με ξένους και να δείχνουν ενδιαφέρον για τα κοινά της κοινότητας και τον πλησίον. Η μέρα τους άρχιζε με προσευχή και ακολουθούσε εργασία. Κέντρο της μοναχικής ζωής ήταν το κοινό γεύμα, που το θεωρούσαν ως πρόγευση του μεγάλου δείπνου της εποχής που θα έφερνε ο αναμενόμενος Μεσσίας. Έκαναν τακτικά καθαρμούς δηλαδή λουτρά με νερό, που ήταν τελετές καθαρισμού, οι οποίοι συμβόλιζαν τον εξαγνισμό της ψυχής και του σώματος. Φορούσαν ράσο από άσπρο λινό ύφασμα, έτρωγαν μόνο λαχανικά, τηρούσαν την αγνότητα, έπρεπε να εκφράζονται στην εβραϊκή και όχι στην αραμαϊκή γλώσσα και τέλος να θάβουν τις ακαθαρσίες τους.

Πίστευαν πως αποτελούν τα εκλεκτά μέλη της «Κοινότητας της Διαθήκης» και ότι ανήκουν στον αληθινό Ισραήλ (= λαός σωτηρίας). Αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «υιούς του φωτός» που αγωνίζονταν εναντίον των «υιών του σκότους και της πλάνης». Σέβονταν τον ιδρυτή τους, που τον ονόμαζαν «Διδάσκαλο της Δικαιοσύνης», και ανέμεναν με μεγάλη προσμονή τον ερχομό του Μεσσία και την εγκαθίδρυση της Βασιλείας του Θεού στη γη. Το βασικότερο σημείο στο οποίο διέφεραν ριζικά με την γνωστή θρησκευτική ομάδα των Φαρισαίων ήταν πως οι ερημίτες του Κουμράν, φρόντιζαν να καλλιεργούν τον εσωτερικό άνθρωπο, χωρίς να περιορίζονται σε μια εξωτερική και τυπική εφαρμογή του Μωσαϊκού Νόμου.

Το παρακάτω απόσπασμα που δημοσιεύουμε και το οποίο βρέθηκε στα χειρόγραφα του Κουμράν, είναι από το Εγχειρίδιο Πειθαρχίας 1:1 – 10, για να πάρουμε μια μικρή γεύση της διδασκαλίας τους:

«Ο διδάσκαλος θα διδάξει:

Να ζουν σύμφωνα με τους κανονισμούς της κοινότητας και να αναζητούν τον Θεό με όλη την καρδιά και την ψυχή και να κάνουν ό,τι είναι καλό και δίκαιο, όπως διέταξε (ο Θεός) με το Μωϋσή και με όλους τους δούλους του, τους προφήτες.

Να αγαπούν ό,τι αυτός διάλεξε και να μισούν ό,τι αυτός απέρριψε.

Να βρίσκονται μακριά από κάθε κακό και να πράττουν το καλό.

Να πράττουν την αλήθεια και τη δικαιοσύνη πάνω στη γη …

Να συνδεθούν με αμοιβαία αγάπη όλοι εκείνοι που θεληματικά τηρούν τις εντολές του Θεού.

Να είναι ενωμένοι στη κοινότητα του Θεού.

Να συμπεριφέρονται άμεμπτα …

Να αγαπούν όλους τους Υιούς του Φωτός, τον καθένα ανάλογα με τη θέση του μέσα στην κοινότητα του Θεού, και να μισούν όλους τους Υιούς τους Σκότους, τον καθένα ανάλογα με την ενοχή του».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ντανιέλ Ροπς, «Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού»

2. Εγκυκλοπαίδεια «Ελευθερουδάκη»

3. Σχολικό εγχειρίδιο Θρησκευτικών της Α΄Τάξης Γυμνασίου 1997, Έκδοση ΙΑ΄

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.