του Αρχιμ.
Γρηγορίου
Κωνσταντίνου
Δρ. Θεολογίας
Ο άνθρωπος μόνος καί αδύναμος ψάχνει για διέξοδο διαφυγής από τό λαβύρινθο
της αυτονόμησής του. Στην αγωνία του αυτή η ορθόδοξη διδασκαλία δίνει
οντολογικό βάθος στο όνειρο και εκφράζει μιά θέση που της επιτρέπει να
ταλαντεύεται με συνέπεια μεταξύ δύο πόλων, όπου ο ένας απαντά στο φυσικό καί ο
άλλος στον υπερφυσικό κόσμο. Η αδυναμία αλλά ταυτόχρονα και η δύναμή της,
έγκειται στη διαισθητική σύλληψη (της ουσίας του ονείρου), της οποίας η
αξιοπιστία επικυρώνεται από τή βεβαιότητα και τη σιγουριά πού της δίνει η πίστη
στο υπέρλογο. Αυτή η πίστη προκύπτει από την εμπειρία η οποία
καλύπτει τά κενά πού αφήνει η πεπερασμένη ανθρώπινη γνώση...
Η περαιτέρω κατά μέρος προσέγγιση του φαινομένου των ονείρων μας υπενθυμίζει
την ουράνια καταγωγή της δημιουργημένης από το Θεό ψυχής μας. Πρέπει να
προσθέσουμε όμως πώς η ανάπτυξη της ορθόδοξης διδασκαλίας για την ερμηνεία των
ονείρων φέρει τα γνωρίσματα της παραδοσιακής «ονειρολογίας», δηλαδή το ότι αντιλαμβάνεται το όνειρο με την
οντολογική του σημασία. Το όνειρο εμφανίζεται σαν μια ιδέα πού υπάρχει
αντικειμενικά και πού κυριολεκτικά εισβάλλει στην ανοχύρωτη ανθρώπινη σκέψη.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν πώς τά όνειρα χρειάζονται πολλή
προσοχή γιατί μπορεί να γίνουν εφιάλτης στόν καθένα μας. Δυστυχώς όμως δεν
είναι λίγοι οι άνθρωποι καί μάλιστα πιστοί χριστιανοί πού τά πιστεύουν, και
αιχμαλωτίζονται από αυτά κάνοντάς τα πλήρη οδηγό στή ζωή τους. Αν δούν κάποιο
όνειρο με το πρωινό ξύπνημα αναρωτιούνται τι σημαίνει αυτό πού είδαν στον ύπνο
τους ή αν θα επαληθευθεί στή διάρκεια της ημέρας και πολλά άλλα.
Έτσι λοιπόν αντί να
αρχίσουν την ημέρα τους χαρούμενα και δημιουργικά, με ευχαριστία προς τόν
φιλάνθρωπο Θεό πού τούς παράτεινε για μια ακόμη μέρα τη ζωή τους, αντιθέτως
είναι κατηφείς, ανήσυχοι, με αγωνία για τό τι θα τους συμβεί, με αποτέλεσμα όλη
την ημέρα να είναι προβληματισμένοι. Στο σημείο αυτό πρέπει να προσέξουμε και
τίς παγίδες του πονηρού, πού τις χρησιμοποιεί και τις εκμεταλλεύεται με
αποτέλεσμα πολλές φορές να επαληθεύονται τά όνειρά τού έχοντας ως στόχο την δέσμευση του ανθρώπου και την αιχμαλωσία
της ψυχής του.
Οι δαίμονες της κενοδοξίας εμφανίζονται πολλές φορές
στον ύπνο μας ως άγιοι προφήτες. Συμπεραίνουν ως πανούργοι πού είναι, μερικά
από τά μέλλοντα να συμβούν και μας τά προαναγγέλλουν. Και όταν αυτά
πραγματοποιηθούν, εμείς μένουμε έκθαμβοι, και υπερηφανεύεται ο λογισμός μας με
την ιδέα ότι πλησιάσαμε κάπως στο προορατικό χάρισμα. Σε όσους τον πιστεύουν, ο
δαίμονας αυτός στίς περιπτώσεις αυτές φάνηκε ως αληθινός προφήτης. Σε όσους
όμως τον περιφρονούν αποδεικνύεται πάντα ένας μεγάλος ψεύτης, διότι πολύ απλά
ως πνεύμα πού είναι, βλέπει όσα συμβαίνουν μέσα στην ατμόσφαιρα καί τίποτα
παραπάνω. Και μόλις αντιληφθεί πώς κάποιος πεθαίνει, τρέχει αμέσως στους
συγγενείς καί σ’ εκείνους πού είναι ελαφρόμυαλοι και τόν πιστεύουν
αναγγέλλοντας μέσα από τά όνειρα τόν
θάνατο του συγγενικού τους προσώπου. Τίποτε μελλοντικό δέ γνωρίζουν οι δαίμονες
από προγνωστική δύναμη, διότι διαφορετικά θα μπορούσαν και οι μάγοι να
προλέγουν το θάνατο του καθενός μας. Εκείνος πού πιστεύει στα όνειρα είναι
εντελώς άσοφος και άπειρος, ενώ αυτός πού δέν πιστεύει τίποτε από αυτά είναι
πραγματικά σώφρων και συνετός. Τέλος ο
άνθρωπος πού πιστεύει στα όνειρα, μοιάζει μ’ αυτόν πού κυνηγά τή σκιά του και
προσπαθεί να την πιάσει, λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος.
Μετά τά όσα εκθέσαμε προκύπτει
το ερώτημα, πως πρέπει να αντιδράει κανείς σε όλες αυτές τίς πανουργίες του
πονηρού καί μάλιστα όταν βλέπει όνειρα πού τού φαίνονται καλά, και
ανταποκρίνονται στίς προσδοκίες και επιδιώξεις του; Αρχικά πρέπει να έχουμε
υπόψη μας αυτό πού ρητώς διδάσκει η Αγία Γραφή: ότι «ο Σατανάς μπορεί να μετασχηματιστεί σε φωτεινό άγγελο» (Β´ Κορ. 11,
13 – 15) για να μας εξαπατήσει. Επιπλέον όλα τά χωρία της Παλαιάς καί της
Καινής Διαθήκης πού αναφέρονται στα όνειρα συμβουλεύουν τους πιστούς να μην
παρασύρονται από αυτά καί να μην τούς δίνουν την παραμικρή σημασία και αξία. Το
ίδιο υποστηρίζουν και οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίες μας όπως αναφέραμε στο
οικείο κεφάλαιο του βιβλίου που εκδώσαμε. [1]
Με ιδιαίτερη έμφαση
υπογραμμίζουν οι άγιοι και το ακόλουθο: ΜΗΝ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΟΣΟ ΚΑΛΑ
ΚΑΙ ΘΕΟΣΤΑΛΤΑ ΚΑΙ ΑΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ. Οι ίδιοι ποτέ δεν έδιναν σημασία
στα οράματά τους πολύ δέ περισσότερο στα όνειρα και τά απέρριπταν αμέσως.
Χαρακτηριστικό είναι τό παράδειγμα του Οσίου Αθανάσιου του Αθωνίτη ο οποίος
είδε ολοζώντανη τήν Παναγία μας σε όραμα, αλλά δεν τήν προσκύνησε λέγοντάς της,
ότι φοβάται μήπως είναι παγίδα του πονηρού! Αμέσως η Θεοτόκος τον επιβράβευσε
για τήν διάκριση και τήν ταπείνωσή του. Όσοι λοιπόν από τους ανθρώπους
βασίστηκαν στα όνειρα και τά πίστεψαν αυτοί όλοι οδηγήθηκαν στήν πλάνη! Κι αυτό συνέβη διότι δεν υπάκουσαν ή δεν
δέχτηκαν συμβουλή από κανέναν πολύ δέ περισσότερο από τον ίδιο τόν πνευματικό
τους.
Επιπλέον δε όπως και οι
περισσότεροι από μάς γνωρίζουμε πως ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ό,τι χρειαζόταν
μας τό δίδαξε παραδίδοντάς το μέσα από το Ευαγγέλιό του. Δεν υπάρχει
λοιπόν λόγος να μας έλεγε ή να μας πεί κάτι επί πλέον δια της πολύ επικίνδυνης
αυτής οδού των ονείρων. Η Εκκλησία μας εξάλλου εύχεται συνεχώς υπέρ της ειρήνης
τού σύμπαντος κόσμου, γιατί ακριβώς θέλει να ζει ο κόσμος του Χριστού ειρηνικά,
τόσο στο κοινωνικό του επίπεδο, πολύ δέ περισσότερο, στην προσωπική και
εσωτερική του ζωή, του σήμερα και του αύριο. Γι’ αυτό συμβουλεύουμε τους αναγνώστες και τό
χριστεπώνυμο πλήρωμα να μην δίνει καμία
σημασία στα όνειρα και γιά κανέναν απολύτως λόγο. Και τό καλλίτερο είναι να
ξεχνούμε αυτά πού είδαμε στον ύπνο μας λέγοντας στον εαυτό μας, «Ήταν απλά ένα όνειρο». Και με τόν
τρόπο αυτό απαλλασσόμαστε από τήν λαίλαπα των ονείρων.
1. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Η
εξήγηση των Ονείρων (Φρόυντ και Ορθόδοξη Διδασκαλία)»
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή
κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι
υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου