ΜΙΑ ΓΝΗΣΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΗΣ

    Οι Αιγύπτιοι ιερείς, τους οποίους είχε επισκεφτεί ο Πλάτωνας σε ένα από τα ταξίδια του, είχαν χαρακτηρίσει τους Έλληνες «νήπια», ότι δηλαδή ξεχνάνε εύκολα. Αυτό δεν άλλαξε από τότε και ενδεικτικό τούτου είναι ότι στη σημερινή κρίση – η οποία είναι πρωτίστως οικονομική – που βιώνουν ως πρόσωπα και ως κοινωνία, ψάχνουν να βρουν τις αιτίες της κρίσης αυτής έξω από τον εαυτό τους, λες και μέχρι σήμερα δεν κατοικούσαν σ’ αυτή την χώρα αλλά σε κάποια άλλη και έτσι αυτοί είναι άμοιροι και ανεύθυνοι για ότι συμβαίνει σήμερα. Κάτι ανάλογο βέβαια είχε συμβεί και στους Ιουδαίους την εποχή της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας όταν αναρωτιόντουσαν ποιος έφταιγε για την αιχμαλωσία αυτή. Την απάντηση βέβαια ως γνωστόν την έδωσε ο προφήτης Ιεζεκιήλ ο οποίος τους θύμισε πως όλοι είμαστε μέλη μιας κοινότητας και οι πράξεις μας έχουν αντίκτυπο στην κοινότητα αυτή. Κανένας δεν είναι ανεύθυνος για ότι καλό ή κακό συμβαίνει στην κοινότητα αυτή...

    Παρόλο που υπήρχαν νηφάλιες και γνωστικές φωνές που όλο αυτό το διάστημα – δεκαετίες ολόκληρες για την ακρίβεια –   έλεγαν αυτονόητα και ορθά πράγματα π.χ. δεν είναι δυνατόν να ξοδεύεις επ’ άπειρον περισσότερα από ότι βγάζεις, εμείς κωφεύαμε και δεν θέλαμε να τα ακούσουμε, γιατί μας αρέσουν οι δημαγωγοί που μας χαϊδεύουν τα αυτιά και όχι αυτοί που μας λένε αλήθειες. Ξεχνάμε πως σ’ αυτούς που μουντζώνουμε σήμερα, τρέχαμε «χθες» να μας σβήσουν την κλήση της τροχαίας, να μας διορίσουν στο δημόσιο για να «αράξουμε» με ικανοποιητικούς μισθούς, να πάρουν τηλέφωνο τον προϊστάμενο της εφορίας να μας δώσει φορολογική ενημερότητα παρόλο που χρωστούσαμε τα «μαλλιοκέφαλά» μας στην Εφορία και άλλα πολλά που είναι γνωστά τοις πάσι.     

    Και σημειωτέον πως αυτά δεν συνέβαιναν μόνο σε ανθρώπους εκτός Εκκλησίας αλλά στα περισσότερα μέλη αυτής, τα οποία βαυκαλίζονταν πως μια απλή συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας ή η τήρηση κάποιων κανόνων αυτής, τους έδινε το δικαίωμα να φέρονται ατομικιστικά και αλαζονικά προς τους άλλους. Αυτονόητο βέβαια είναι πως από τα παραπάνω δεν εξαιρούμε και τον εαυτό μας.

   Για το πώς φθάσαμε λοιπόν εδώ καθώς και κάποιες προτάσεις για το ξεπέρασμα της κρίσης αυτής θα αφήσουμε να μας τα πει ένα φωτεινό όσο και εκκλησιαστικό κείμενο  το όποιο έχει γραφτεί από τον πατέρα Φιλόθεο Φάρο. Το σημαντικό είναι πως το κείμενο αυτό έχει γραφτεί πριν 23 ακριβώς χρόνια το 1988, στο οποίο καταγγέλλεται η νοσηρότητα της Ελληνικής και εκκλησιαστικής κοινωνίας. Γιατί ας μη γελιόμαστε. Η σημερινή κρίση μπορεί να φαίνεται ως οικονομική αλλά στην ουσία είναι εσωτερική. Δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα αφού τα λέει ωραιότατα το κείμενο αυτό. Προέρχεται από το βιβλίο «Ήθος Άηθες» και επιγράφεται «Άηθες Ήθος».

Ακολουθεί το κείμενο:

      Οι αξίες που κυριαρχούν στο πολιτιστικό μας περιβάλλον βασίζονται και προάγουν τον ατομικισμό του ανθρώπου, είτε ξεκινούν από καταναλωτικές αντιλήψεις, είτε έχουν μια πολιτικοπροοδευτική προέλευση, που ανάγει σε αξία τα ατομικά δικαιώματα.

      Σαν αποτέλεσμα ο σημερινός άνθρωπος βάζει πάνω απ’ όλα το ατομικό του όφελος και μάλιστα το κάνει αυτό πολύ συχνά όχι με τυχοδιωκτισμό κυνισμό, αλλά με πλήρη ιδεολογική κάλυψη και τότε ίσως είναι πιο επικίνδυνος και για τον εαυτό του και για τους άλλους. 

       Πάντως είτε ξεκινάει από τη μια, είτε από την άλλη κατεύθυνση, στην πράξη ακολουθεί βασικά τον ίδιο τρόπο ζωής και δεν αισθάνεται καμιά ηθική αναστολή επιδιώκοντας αποκλειστικά την ατομική του ικανοποίηση.

        Έτσι, μπορεί άνετα να ενεργεί με οποιονδήποτε τρόπο θα του εξασφαλίσει την ατομική του ικανοποίηση. Γι’ αυτό βρίσκει πολύ φυσικό σαν επιχειρηματίας να επιδιώξει το μέγιστο δυνατό κέρδος και να έχει σαν μοναδικό κριτήριο την καπατσωσύνη. Δεν υπάρχει μέτρο κερδοσκοπίας που δεν θάπρεπε να υπερβεί, ούτε μέσο που δεν θάπρεπε να χρησιμοποιήσει. Ποτέ δεν ντρέπεται για το ύψος του κέρδους του, αντίθετα, όσο μεγαλύτερο κέρδος μπορεί να εξασφαλίσει τόσο πιο επιτυχημένο και ικανό επιχειρηματία θεωρεί τον εαυτό του.

        Ανάλογη είναι και η στάση του τεχνίτη που είναι απόλυτα βέβαιος πως δικαιούται να κερδίσει για τις υπηρεσίες που προσφέρει, όσο γίνεται περισσότερα και μετράει κι αυτός την αξία του με το ύψος των κερδών του.

        Ο δημόσιος υπάλληλος, εξάλλου, είναι εντελώς απελευθερωμένος από οποιοδήποτε αίσθημα καθήκοντος και φυσικά θεωρεί αφελές να τον απασχολεί το συμφέρον της υπηρεσίας. Θεωρεί χονδροειδή ηλιθιότητα το να μην προσπαθεί να δουλεύει όσο γίνεται λιγότερο και χωρίς κανένα ενδοιασμό προσπαθεί να απομυζήσει την υπηρεσία όσο γίνεται περισσότερο. Η έννοια της νομιμότητας είναι ταυτισμένη με την έννοια του συμφέροντος, γι’ αυτό θεωρεί παράνομο μόνο ό,τι θα έχει δυσάρεστες συνέπειες γι’ αυτόν. Επομένως δεν έχει καμιά δυσκολία να δεχθεί δωροδοκία, να υπεξαιρέσει χρόνο της υπηρεσίας, να πληρωθεί για υπηρεσίες που δεν προσφέρει, ή να χρησιμοποιήσει για τον εαυτό του υλικά της υπηρεσίας, εφόσον δεν διατρέχει τον κίνδυνο να τιμωρηθεί γι’ αυτό. Όταν μπορεί διαβάζει εφημερίδα την ώρα της δουλειάς, πλέκει ή συμπληρώνει το δελτίο του προ – πο, χωρίς καμία τύψη.

       Σαν πολίτης, ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει κανένα δισταγμό προκειμένου να αποκρύψει τα εισοδήματά του από την εφορία, ή προκειμένου να επιδιώξει οποιοδήποτε ρουσφέτι και η μόνη διαφοροποίηση που παρατηρείται σ’ αυτό είναι ότι μερικοί το κάνουμε κυνικά και ξεδιάντροπα, ενώ άλλοι το κάνουμε με την πεποίθηση ότι αυτό εξυπηρετεί κάποιο πολιτικό μετασχηματισμό, με τον οποίο θα επιτευχθεί μια απρόσωπη κοινωνική δικαιοσύνη.

       Τέλος, ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί σαν δεδομένο ότι μπορεί να κακομεταχειρίζεται οτιδήποτε είναι δημόσιο. Πατάει με απόλυτη άνεση πάνω στα νεοφυτεμένα φυτώρια ενός δημόσιου κήπου, για τα οποία το δημόσιο έχει δαπανήσει τεράστια ποσά και για τα οποία χρειάστηκε πολλή και ακριβοπληρωμένη εργασία. Θεωρεί πολύ φυσικό να πετάει τα σκουπίδια στους δημόσιους χώρους και στους δημόσιους δρόμους. Αισθάνεται ότι αυτό είναι ένα αδιαμφισβήτητο δικαίωμά του που κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει να το ασκήσει. Συνηθίζει να πετάει οπουδήποτε το αναμμένο τσιγάρο ή σπίρτο του και επομένως το κάνει αυτό και σε χώρους όπου θα μπορούσε να προκληθεί πυρκαϊά και να καταστραφούν χιλιάδες στρέμματα δάσους. Ενώ δε, κάνει όλα αυτά, ταυτόχρονα μπορεί να είναι ένας στρατευμένος οικολόγος και να καταπατεί και να καταστρέφει το θλιβερό δημοτικό παρκάκι, την ώρα ακριβώς που διαμαρτύρεται για την διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας του πλανήτη από τις πυρηνικές δοκιμές.

        Οι παραδοσιακές αντιλήψεις περί τιμιότητας θεωρούνται σχεδόν από όλους μας (και σ’ αυτό το σημείο υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ της εποχής μας και άλλων εποχών), γελοίος αναχρονισμός και όλοι σχεδόν και οι κατά τεκμήριο πνευματικότεροι άνθρωποι, τις παραθεωρούν χωρίς ενδοιασμό.

        Κάποτε ένα μοναστηριακό αυτοκίνητο περνούσε τα διόδια της εθνικής οδού. Η μοναχή που οδηγούσε έδωσε το σχετικό αντίτιμο χωρίς να πάρει απόδειξη, μιας και εκείνη δεν την χρειαζόταν, κάτι που πριν τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις του συστήματος εισπράξεως των διοδίων, γινόταν πολύ συχνά. Όταν κάποιος φίλος του μοναστηριού που βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο παρατήρησε ότι αυτό που έκανε η οδηγός μοναχή ήταν κλοπή σε βάρος του δημοσίου, εκείνη αντέδρασε με μια αδιάφορη απορία. Ωστόσο επρόκειτο για έναν πολύ πνευματικό άνθρωπο με ένα ιδιαίτερο αυστηρό κανόνα προσευχής.

        Τελικά, όμως, αυτή η νοοτροπία δημιουργεί μια ατμόσφαιρα βασανιστικής ανασφάλειας για όλους μας, που αισθανόμαστε ότι μπορεί να γίνουμε από στιγμή σε στιγμή και ανελέητα, βορά του εγωκεντρισμού των συνανθρώπων μας. Πολύ συχνά μάλιστα αυτό το αίσθημα της ανασφάλειας φθάνει τα όρια του πανικού. Υπό το κράτος αυτού του πανικού ζητούμε απεγνωσμένα κάποιο σωτήρα και τότε γινόμαστε εύκολη λεία για τους διάφορους τσαρλατάνους, που μας εκμεταλλεύονται με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Όλοι αυτοί μας υπόσχονται να μας θεραπεύσουν από τα δεινά μας, χωρίς να ζητούν από εμάς οποιαδήποτε προσπάθεια. Υπαινίσσονται ή μας διαβεβαιώνουν ξεκάθαρα, ότι κάποιος άλλος έχει την ευθύνη για την δική μας κατάντια. Το μόνο που ζητάνε είναι να τους ακολουθούμε. Μας περιπαίζουν και εκμεταλλεύονται τη δεινή θέση μας, τον πανικό μας, αλλά και την επιθυμία μας να βρούμε ανώδυνους για μας τρόπους θεραπείας. Όμως, ενώ εκείνοι αποκομίζουν απατηλά οφέλη από την δική μας αφέλεια και ανωριμότητα, εμείς παραμένουμε στην τραγική μας κατάντια με την αγωνία, την αβεβαιότητα και τον πανικό.

        Είναι συγκλονιστική η ομοιότητα που παρουσιάζει η εποχή μας με την εποχή της ένσαρκης παρουσίας του Χριστού στο κόσμο μας. Και οι άνθρωποι της εποχής εκείνης βρίσκονταν σε μια ανάλογη κατάσταση πανικού, γιατί κι αυτοί όπως κι εμείς ήταν έρμαια του εγωκεντρισμού τους. Φρόντιζε ο καθένας απ’ αυτούς να ικανοποιήσει τις δικές του επιθυμίες και αδιαφορούσε για τις ανάγκες των άλλων. Οι δημόσιοι λειτουργοί, και τότε όπως και τώρα, έκαναν κατάχρηση της εξουσίας τους για το δικό τους συμφέρον και δεν εισέπρατταν μόνο αυτά που οι πολίτες όφειλαν στο κράτος, αλλά προσπαθούσαν να πάρουν απ’ αυτούς επιπρόσθετα ποσά για να τα καρπωθούν εκείνοι. Για όλους αυτούς τους λόγους και εκείνοι τότε, όπως και εμείς σήμερα, αισθάνονταν να πνίγονται από το κλίμα που είχε δημιουργηθεί και προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να ξεφύγουν από τις συμφορές που η κατάστασή τους εγκυμονούσε. Προσπαθούσαν να βρουν τρόπους «φυγείν από της μελλούσης οργής» Κατά Λουκά 3:7. Μέσα στην απόγνωση και τον πανικό τους κατέφευγαν έξαλλοι στον Ιωάννη τον Πρόδρομο, που ήταν ο μόνος τότε που τους ενέπνεε εμπιστοσύνη, γιατί ήταν ο μόνος που μέσα σε ένα κλίμα ανεντιμότητας και εγωκεντρισμού, παρέμενε ακέραιος και κατατρωγόταν από την αγωνία που τον διακατείχε για την τύχη των άλλων. Μέσα σε μια κοινωνία παραδομένων και συμβιβασμένων ανθρώπων που θυσίαζαν όλες τις πνευματικές αξίες στην καλοπέραση, ήταν ο μόνος γνήσιος επαναστάτης, γιατί ήταν ασκητής και μόνο ένας ασκητής μπορεί να είναι γνήσιος επαναστάτης. Επειδή ακριβώς ο Ιωάννης ήταν ασκητής και γνήσιος επαναστάτης, που δεν φοβόταν μήπως χάσει, ή μήπως δεν αποκτήσει κάτι πεπερασμένο, γι’ αυτό δεν ήταν δημοκόπος. Δεν είχε ανάγκη να είναι δημοκόπος. Δεν είχε ανάγκη να κολακεύσει το λαό. Κολακεύουν το λαό εκείνοι που δεν αισθάνονται καμιά γνήσια συμπάθεια γι’ αυτόν. Εκείνοι που δεν αγαπούν πραγματικά τον λαό, αλλά θέλουν απλώς να τον εκμεταλλευτούν. Αυτοί είναι εκείνοι που απαλλάσουν το λαό από οποιαδήποτε ευθύνη και του λένε ότι την ευθύνη για την δική του κατάντια την έχουν άλλοι, γιατί ξέρουν ότι έτσι θα τον ναρκώσουν αρκετά, ώστε να μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν ανεμπόδιστα. Η αποπρωσοποποίηση της ευθύνης είναι το ολέθριο όπιο που προσφέρουν στο λαό για να τον εκμαυλίσουν και να τον χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους σκοπούς. Αυτοί ακριβώς οι λαοκάπηλοι είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του λαού, από την γοητεία των οποίων ο λαός ξεφεύγει αργά ή γρήγορα πιο πολύ απογοητευμένος απ’ όσο ήταν, όταν έπεσε στην παγίδα τους.

       Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος δεν διστάζει να κάνει την διάγνωσή του για όλους αυτούς που κατέφευγαν σ’ αυτόν όχι από γνήσια διάθεση αλλαγής, αλλά γιατί ήθελαν να αποφύγουν τις συνέπειες της διεστραμμένης ζωής τους και τους αποκαλεί γεννήματα εχιδνών, που θέλουν απλώς να αποφύγουν τις δυσάρεστες συνέπειες και που νομίζουν ότι τους φθάνει που βρίσκονται στη σωστή παράταξη, που είναι παιδιά του Αβραάμ. Που έχει ενστερνισθεί τη σωστή ιδεολογία. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτοί που καταφεύγουν στον Ιωάννη πιστεύουν ότι θα αποφύγουν τις συνέπειες της διεστραμμένης ζωής τους απλώς βαπτιζόμενοι. Δηλαδή μόνο με μια ιεροτελεστία και χωρίς να αλλάξουν αυτό το διεστραμμένο τρόπο ζωής. Ο Ιωάννης γι’ αυτό το λόγο τους αποκαλεί «γεννήματα εχιδνών» και τους δηλώνει: δεν πρόκειται να ξεφύγετε τη μέλλουσα οργή, αν δε «ποιήσετε καρπούς αξίους της μετανοίας … παν ουν δένδρον μη ποιούν καρπόν κόπτεται και εις το πυρ βάλλεται» Κατά Λουκά 3:8 – 9. Δεν μπορείτε να αποφύγετε τις συνέπειες του τρόπου ζωής σας, αν δεν αλλάξετε τρόπο ζωής.

       Η περίπτωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για μας σήμερα, γιατί και πολλοί από εμάς, που μάλιστα θεωρούμε τους εαυτούς μας και θεωρούμεθα από τους άλλους πιστοί και πνευματικοί άνθρωποι, φαίνεται να πιστεύουμε ότι το μόνο που χρειάζεται για να διασωθούμε από τον όλεθρο που μας περιμένει, είναι να συμμετάσχουμε σε κάποιες ιεροτελεστίες.

       Η μετάνοια όμως δεν είναι ούτε μια χειρονομία, ούτε μια προφορική δήλωση, ούτε μια ιεροτελεστία, αλλά είναι μια μεταστροφή ζωής. Αν πραγματικά έχετε μετανοήσει λέει ο Ιωάννης ο Πρόδρομος:

     « Εκείνος που έχει δυο υποκάμισα, ας δώσει εις εκείνον που δεν έχει, και εκείνος που έχει τρόφιμα, ας κάνει το ίδιο» και οι δημόσιοι λειτουργοί «να μην εισπράττετε τίποτε περισσότερο απ’ ό,τι σας έχουν διατάξει…Κανένα να μην εκβιάσετε ούτε να συκοφαντήσατε, αλλά να αρκείσθε εις τον μισθό σας» Κατά Λουκά 3:11 – 14.                             

      « Λουσθείτε στο λουτρό της μετανοίας, γίνετε εσωτερικώς καθαροί, αφαιρέσατε τις πονηρίες από τις καρδιές σας ώστε να είστε καθαροί ενώπιον μου. Πάψετε πλέον τις πονηρίες σας. Μάθετε να κάνετε το καλό, επιδιώξατε με όλη σας την καρδιά το δίκαιο, σώστε από τα χέρια του άδικου αυτόν που αδικείται, αποδώστε το δίκαιο στον ορφανό και την αδικούμενη χήρα. Και (έτσι μ’ αυτή τη μετάνοια) ελάτε να συζητήσουμε λέγει ο Κύριος» Ησαΐας 1:16 – 18 .

        Η προχριστιανική αντίληψη για τη μετάνοια μετράει τη μετάνοια με τα εξωτερικά της γνωρίσματα, γι’ αυτό δεν είναι επαρκής. Η χριστιανική μετάνοια μετριέται με την εσωτερική κίνηση της καρδιάς, που από τον έρωτα του πράγματος και του ατομικού συμφέροντος, στρέφεται στον έρωτα του προσώπου του Θεού και του προσώπου του ανθρώπου.

        Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής γνωρίζει την ανεπάρκεια του για προσφορά στον άνθρωπο, σε σχέση με εκείνο που μπορεί να του προσφέρει ο Χριστός, γι’ αυτό και δηλώνει ότι δεν είναι ικανός «λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού» Κατά Λουκά 3:15.

        Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής βάπτιζε στο νερό αυτούς που προσέρχονταν σ’ αυτόν. Το βάπτισμα του νερού όμως, μόνο το σώμα μπορούσε να καθαρίσει, όχι την ψυχή και συμβόλιζε μόνο και προανάγγειλε την κάθαρση των ψυχών, που ήταν και τότε όπως και τώρα απαραίτητη, για να αλλάξει το κλίμα, που προκαλούσε και τότε όπως και τώρα, τόσο τρόμο στον άνθρωπο.

        Αλλά η κάθαρση και η αλλαγή του τρόπου ζωής των ανθρώπων, που είναι απαραίτητα για την αλλαγή του αποπνικτικού κλίματος, δεν είναι έργα ανθρώπινα. Ξεπερνάνε τη δύναμη του ανθρώπου. Γι’ αυτό, δεν μπορεί κανένας άνθρωπος να λυτρώσει τον άνθρωπο και γι’ αυτό,

     «εμφανίστηκε η χάρις του Θεού, η οποία σώζει όλους τους ανθρώπους, και μας διδάσκει να αρνηθούμε την ασέβεια και τις κοσμικές επιθυμίες και να ζούμε στον παρόντα κόσμο με εγκράτεια, δικαιοσύνη και ευσέβεια, αναμένοντες την ευλογημένη ελπίδα μας και την εμφάνιση της δόξης του μεγάλου Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, ο οποίος έδωσε τον εαυτό του για μας, για να μας λυτρώσει από κάθε ανομία και καθαρίσει δια τον εαυτόν του ένα λαό εκλεκτό, ζηλωτή των καλών έργων» Επιστολή προς Τίτον 2:11 – 14.

        Όταν οι άνθρωποι, είτε σαν μεμονωμένα άτομα είτε σαν κοινωνίες περνούν κάποια κρίση, όταν δηλαδή ο τρόπος που ζουν δεν λειτουργεί καλά, δημιουργείται η ανάγκη της αλλαγής. Οι αλλαγές που προτείνονται σ’ αυτές τις περιπτώσεις ανήκουν σε τρεις κατηγορίες. Οι αλλαγές της πρώτης κατηγορίας είναι αλλαγές γενικές, εξωτερικές και απρόσωπες. Είναι αλλαγές κοινωνικές, πολιτειακές ή πολιτιστικές. Οι αλλαγές της δεύτερης κατηγορίας είναι εξωτερικές μεν αλλά προσωπικές. Οι αλλαγές της τρίτης κατηγορίας είναι προσωπικές και εσωτερικές. Τις γενικές, εξωτερικές και απρόσωπες αλλαγές τις προτείνουν οι διάφορες ιδεολογίες. Η Αγία Γραφή προτείνει τις αλλαγές των δύο τελευταίων κατηγοριών. Την αλλαγή της δεύτερης κατηγορίας την προτείνει η Παλαιά Διαθήκη και την αλλαγή της τρίτης κατηγορίας την προτείνει η Καινή Διαθήκη και γενικότερα η χριστιανική παράδοση. Αν υπάρχει κάποια ένταση μεταξύ των πολιτικών ιδεολογιών και της χριστιανικής παράδοσης, συνίσταται ακριβώς σ’ αυτό. Οι πολιτικές ιδεολογίες πιστεύουν ότι οι άνθρωποι αλλάζουν όταν αλλάζουν οι κοινωνικές δομές, ενώ στην χριστιανική παράδοση κυριαρχεί η πεποίθηση ότι μόνο οι αλλαγμένοι, δηλαδή οι θεωμένοι άνθρωποι, μπορούν να πραγματοποιήσουν και τις δομικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στην βελτίωση της κοινωνίας.

        Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος π.χ. αντιμετωπίζοντας μια άνευ προηγουμένου κοινωνική κρίση αξιών της εποχής του, προτείνει την αλλαγή της μετανοίας σαν μια αλλαγή προσωπική. Δεν προτείνει αλλαγές στην κρατική διοίκηση, αλλά προτείνει αλλαγές στην συμπεριφορά των κρατικών λειτουργών. «Κανείς να μην εισπράττει τίποτε περισσότερο απ’ ό,τι τον έχουν διατάξει…» Κατά Λουκά 3:13. Δεν προτείνει αλλαγές στο στράτευμα, αλλά προτείνει αλλαγές στην συμπεριφορά των στρατιωτικών. «Κανένα να μην εκβιάσετε ούτε να συκοφαντήσατε, αλλά να αρκείσθε εις τον μισθό σας» Κατά Λουκά 3:14. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος δεν προτείνει μια αλλαγή του συστήματος διανομής του εθνικού εισοδήματος, αλλά στην αγωνιώδη ερώτηση των ανθρώπων της εποχής του «τι πρέπει να γίνει για να σταματήσει ο κατήφορος;» ο Ιωάννης απαντά: « αυτός που έχει δυο χιτώνες να δώσει τον ένα σ’ αυτόν που δεν έχει, και αυτός που έχει τροφές να κάνει το ίδιο» Κατά Λουκά 3:11. Ακόμη και όταν ο Ιωάννης επικρίνει τον Ηρώδη, δεν επικρίνει το κυβερνητικό του σύστημα, αλλά την προσωπική του διαφθορά.

        Στο κλίμα που επικρατεί στις μέρες μας είναι εύκολο να θεωρηθεί αυτή η εμμονή της χριστιανικής παραδόσεως στην ανάγκη της προσωπικής αλλαγής ύποπτη, ή τουλάχιστον ένδειξη καθυστερήσεως και αφελείας. Ήδη όμως αρχίζει να διαφαίνεται το ενδεχόμενο να αναγνωρίσουμε σύντομα ότι αυτή η εμμονή βασίζεται σε μια μακραίωνη σοφία, όσον αφορά τα ανθρώπινα, που φαίνεται ότι δυστυχώς ούτε την υποπτεύονται οι ιδεολογίες του συρμού.

        Είναι γεγονός ότι η πρόταση της προσωπικής αλλαγής δεν είναι καθόλου δημοφιλής, γιατί δημιουργεί άμεσες ευθύνες για τον κάθε άνθρωπο. Ενώ αντίθετα η πρόταση για απρόσωπες αλλαγές δεν φαίνεται να δημιουργεί καμιά σχεδόν προσωπική ευθύνη. Η πρόταση της απρόσωπης αλλαγής δημιουργεί τη βέβαιη εντύπωση στον κάθε άνθρωπο, ότι η αλλαγή που προτείνεται δεν θα στοιχίσει τίποτε σ’ αυτόν και ότι δεν απαιτεί απ’ αυτόν τίποτε άλλο, εκτός από μια πολιτική επιλογή.

        Όμως τα πολλά, χωρίς προσωπική ευθύνη, μέτρα που προτείνονται, από πολλούς και από διάφορες κατευθύνσεις, για την ανάσχεση της διαφθοράς και της ανεντιμότητας που επικρατούν στις κοινωνίες μας, όλα, το ένα μετά το άλλο, αποδεικνύονται ανίκανα να ανταποκριθούν στις σχετικές εξαγγελίες. Πολλοί κατηγορούν άλλους για ανεντιμότητα και υπαινίσσονται ότι εκείνοι θα διατηρήσουν την ακεραιότητά τους, αλλά και αυτοί αργά ή γρήγορα κατηγορούνται για δραστηριότητες ανάλογες εκείνων, για τις οποίες κατηγορούσαν τους αντιπάλους τους.                                              

        Η αυτοδικαιωτική κατάκριση των άλλων μας οδηγεί αναπότρεπτα σε ηθική πτώση κι αυτό γιατί ακριβώς ο αυτοδικαιωτικός επικριτής των άλλων πιστεύει στη δική του δικαιοσύνη. Πιστεύει πως μπορεί αυτοδύναμα να αντισταθεί στο κακό.

        Όσοι δεν επιμένουν να εθελοτυφλούν αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι η αποφυγή του κακού και η αντίσταση στη διαφθορά δεν είναι ανθρώπινο έργο. Κι εκείνοι που ανεβαίνουν ακόμη ένα σκαλοπάτι στην κλίμακα της ωριμότητας αναγνωρίζουν ότι «ουδείς αγαθός ειμή είς ο Θεός» Κατά Μάρκον 10:18 και ότι χωρίς Αυτόν δεν μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να καταφέρουμε τίποτε, και τότε ρίχνονται στο έλεός Του και ζητούν τη χάρη Του που μόνη μπορεί να κάνει εύηθες, το άηθες ήθος μας. 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.