Το πρόσωπο του Ιεφθάε και σχόλια για τη θυσία τής κόρης του

 

Της Μαρίας Σκαμπαρδώνη

  

Το βιβλίο των Κριτών είναι το έβδομο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, ανήκει στα λεγόμενα ιστορικά και πραγματεύεται τη ζωή και την ιστορία των Κριτών. Οι Κριτές ήταν πρόσωπα στα οποία ο Θεός ανέθετε την προστασία του Ισραηλιτικού λαού όταν εκείνοι αποστατούσαν από Εκείνον.

Ο Ιεφθάε ανήκει στους κορυφαίους Κριτές του Ισραήλ, είναι ο 13^ος Κριτής σε αριθμό και ανήκει στους μέγιστους Κριτές. Η ιστορία του περιγράφεται στο βιβλίο των Κριτών κεφάλαιο 11 και τους στίχους 1 – 39 ...

Η ιστορία του έχει πολλά κοινά με εκείνη της Ιφιγένειας, την οποία ο πατέρας της Αγαμέμνονας κλήθηκε να θυσιάσει επειδή αυτό θα εξευμένιζε την οργή της θεάς Άρτεμις. Ο Ιεφθάε καταγόταν από τη Γαλαάδ και ενώ είχε εκδιωχθεί από τους αδελφούς του επειδή ήταν νόθος γιος από μητέρα πόρνη, αργότερα τέθηκε επικεφαλής των Ισραηλιτών στη μάχη κατά των Αμμωνιτών. Υπήρξε ιδιαίτερα τολμηρός και γενναίος, όμως η ζωή του συνδέθηκε με ένα συγκεκριμένο γεγονός: τη θυσία της κόρης του, ένα γεγονός το οποίο πολλοί εκμεταλλεύονται για να κατηγορήσουν την Παλαιά Διαθήκη ότι προχωρούσε σε ανθρωποθυσίες. Ας του δούμε αναλυτικά.

Ο Ιεφθάε έδωσε υπόσχεση στο Θεό πως αν του χαρίσει τη νίκη ενάντια στους Αμμωνίτες, εκείνος θα θυσιάσει το πρόσωπο πρώτο που θα έτρεχε προς συνάντησή του. Όμως, η ζωή του επεφύλαξε ένα άσχημο παιχνίδι, καθώς εκείνη που έτρεξε να τον προϋπαντήσει μετά τη νίκη του, ήταν η κόρη του!

"30. Και ο Ιεφθάε ευχήθηκε μια ευχή στον Κύριο, και είπε: Αν πραγματικά παραδώσεις τους γιους Αμμών στο χέρι μου, 31. τότε ό,τι βγει από τις πόρτες τού σπιτιού μου σε συνάντησή μου, όταν θα επιστρέφω με ειρήνη από τους γιους Αμμών, θα είναι του Κυρίου, θα το προσφέρω σε ολοκαύτωμα.

32. Τότε, διάβηκε ο Ιεφθάε προς τους γιους Αμμών για να τους πολεμήσει· και ο Κύριος τους παρέδωσε στο χέρι του. 33. Και τους πάταξε από την Αροήρ μέχρι την είσοδο Μινίθ, 20 πόλεις, και μέχρι την πεδιάδα των αμπελώνων, με υπερβολικά μεγάλη σφαγή. Και οι γιοι Αμμών ταπεινώθηκαν μπροστά στους γιους Ισραήλ.

34. Και ήρθε ο Ιεφθάε στη Μισπά στο σπίτι του· και, να, η θυγατέρα του έβγαινε σε συνάντησή του με τύμπανα και χορούς· κι αυτή ήταν μονογενής· εκτός απ' αυτή δεν είχε ούτε γιο ούτε θυγατέρα.

35. Και όταν την είδε, έσχισε τα ρούχα του, και είπε: Αλλοίμονό μου, θυγατέρα μου! Με καταλύπησες ολοκληρωτικά, κι εσύ είσαι από εκείνους που με καταθλίβουν· επειδή, εγώ άνοιξα το στόμα μου στον Κύριο, και δεν μπορώ να πάρω πίσω τον λόγο μου.

36. Κι εκείνη τού είπε: Πατέρα μου, αν άνοιξες το στόμα σου στον Κύριο, κάνε σε μένα σύμφωνα με εκείνο που βγήκε από το στόμα σου· αφού ο Κύριος έκανε εκδίκηση σε σένα από τους εχθρούς σου, από τους γιους Αμμών. 37. Και είπε στον πατέρα της: Ας γίνει σε μένα αυτό το πράγμα· άφησέ με δύο μήνες, να πάω να γυρίσω τα βουνά, και να κλάψω την παρθενική μου αγνότητα, εγώ και οι συντρόφισσές μου.

 

 

Διάφορες σκέψεις επί του θέματος

Η θυσία του Ιεφθάε ανήκει στη μοναδική θυσία την οποία υποσχέθηκε να πράξει ένας λάτρης του Θεού σε όλη την Παλαιά Διαθήκη. Ο Θεός, μέσω του Μωσαϊκού νόμου, απαγόρευε τις ανθρωποθυσίες και για αυτό στο Δευτερονόμιο λέει το εξής για τους λαούς εκείνους που αποφάσισε να θανατωθούν:  «Επειδή και τους γιους τους και τις κόρες τους καίνε στη φωτιά προς τους θεούς τους». (Δευτερονόμιο 12:30 – 31).

Ο Θεός αποδοκίμαζε τις ανθρωποθυσίες και δε δέχτηκε ποτέ θυσία ανθρώπου για την τέρψη Θεού.

Καταρχάς, στο κείμενο των Κριτών υπάρχει η φράση «και αυτή δεν εγνώρισε άνδρα» η οποία αναφέρεται στην κόρη του Ιεφθάε. Υπάρχουν μελετητές οι οποίοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η κόρη του Ιεφθάε δε θυσιάστηκε, αλλά κράτησε την παρθενία της για όλη της τη ζωή, γεγονός που τότε θεωρούταν θυσία, διότι υπήρχε η προσμονή του Μεσσία και η κάθε γυναίκα ήθελε και προσδοκούσε να επιλεγεί εκείνη. Ο Ιεφθάε δεν κράτησε τη γαμήλια συνήθεια της εποχής εκείνης και η κόρη του ενδέχεται να παρέμεινε αγνή για όσο ζούσε, δεδομένου του γεγονότος ότι ο Μωσαϊκός νόμος υπήρχε ήδη και οι ανθρωποθυσίες απαγορευόντουσαν.

Επομένως, αυτή η θυσία, είτε έγινε με τον κανονικό τρόπο είτε με την αιώνια διατήρηση της παρθενίας, δεν ήταν ευθύνη του Θεού, αλλά του ίδιου του Ιεφθάε.

Ο Ιεφθάε έπεσε στο λάθος να τάξει το πρώτο πρόσωπο που θα έβλεπε μετά τη νίκη του, δίχως να σκεφτεί τις συνέπειες. Αυτό λοιπόν ήταν λάθος του ίδιου, διότι πίστεψε πως ο Θεός θέλει ανταλλαγή και μάλιστα θυσία ενός ανθρώπου για να του κάνει τη χάρη, αλλά και γιατί υποσχέθηκε κάτι τελείως στα τυφλά.

Και πράγματι, η αναφορά αυτή στον Ιεφθάε μπορεί να επιτράπηκε για να παιδαγωγήσει τον αναγνώστη και να του δείξει δύο πράγματα: α) πρώτον, ότι ο Θεός δε χρειάζεται τάμα για να σού πραγματοποιήσει ένα αίτημά σου, και β) ότι δεν μπορείς να τάζεις οτιδήποτε δίχως να το φιλτράρεις πρώτα στο μυαλό σου με ορθό τρόπο. Ο Ιεφθάε υπέπεσε στα δύο αυτά λάθη και έταξε κάτι που απαγόρευε ο τότε Μωσαϊκός νόμος, αλλά είναι εμφανές πως συγχωρέθηκε αφού αναφέρεται και στους ήρωες της πίστεως (Εβραίους 11:32).

Ο Θεός δεν ευθύνεται για το λάθος και την παρόρμηση ενός ανθρώπου, αλλά η Παλαιά Διαθήκη αναδεικνύει τα λάθη ακόμα και των ηρώων της με σκοπό να διαπαιδαγωγήσει και να μας τελειοποιήσει εμάς ηθικά.

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.