Ο παραλογισμός του Μωσαϊκού Νόμου: Μπορείς να σκοτώσεις μια ψείρα ή να της κόψεις μόνο τα πόδια!

Ο Νόμος, εβραϊκά Τορά, που δόθηκε στον Μωϋσή στο όρος Σινά από τον Θεό, ήταν η συμφωνία (διαθήκη) μεταξύ Θεού και Ισραηλιτών, για να ρυθμίζει τις σχέσεις των Ισραηλιτών με τον Θεό και μεταξύ τους, καθώς επίσης και για να τους βοηθήσει να παραμείνουν πιστοί σ’ αυτή τη συμφωνία (διαθήκη). Η σχέση αυτή πέρασε για αιώνες από «σαράντα κύματα», αφού κάθε τόσο οι Ισραηλίτες αθετούσαν την συμφωνία, παρόλο που ο Θεός έμεινε πιστός σ’ αυτή και συγχωρούσε πάντα τους Ισραηλίτες για την παραβίασή της...

Μετά όμως από την αιχμαλωσία τους από τους Βαβυλώνιους (584 π.Χ.) και την πικρή πείρα της εξορίας τους, όταν επέστρεψαν πάλι στα πάτρια εδάφη, αποφάσισαν ως κοινότητα πως θα τηρούσαν πιστά το Νόμο, αφού θεώρησαν την αιχμαλωσία τους ως τιμωρία από τον Θεό, επειδή δεν τήρησαν την διαθήκη του.

Παράλληλα όμως με τις διατάξεις του Νόμου που βρίσκονταν στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης και προϊόντος του χρόνου, δημιουργήθηκε σταδιακά μια πλούσια παράδοση από ερμηνείες και διατάξεις, που με τον καιρό απόκτησε ίση σχεδόν αξία με τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, το γραπτό δηλαδή λόγο του Θεού. Οι ερμηνείες αυτές και οι διατάξεις ρύθμιζαν την ζωή των Ιουδαίων ως την τελευταία λεπτομέρεια. Η αυστηρή τήρηση του Νόμου έδωσε μεν την δυνατότητα στους Ισραηλίτες να διατηρήσουν τις πνευματικές τους παραδόσεις και την εθνική τους συνείδηση, αλλά είχε και αρνητικές συνέπειες αφού ο Νόμος κατέστη με την υπερύθμιση, ένα πραγματικά δυσβάστακτο φορτίο. Ενδεικτικά να αναφέρουμε, πως μόνο για την τήρηση της αργίας του Σαββάτου, υπήρχαν 39 απαγορεύσεις!     

Ορισμένοι μάλιστα Φαρισαίοι, ερμηνεύοντας την απαγόρευση κάθε εργασίας την ημέρα του Σαββάτου, έφτασαν στο σημείο να περιπλακούν οι ίδιοι, αλλά να περιπλέξουν και το λαό σε γελοίες λεπτομέρειες. Λόγου χάρη: Επιτρεπόταν να φάει κανείς ένα αυγό την τάδε μέρα, αφού η κότα που το γέννησε είχε παραβεί το Νόμο δουλεύοντας; Απαγορευόταν να σφάζουν ζώα αλλά αν ήταν ψείρα μπορούσαν να την σκοτώσουν; Οι αυστηροί διδάσκαλοι ήταν αντίθετοι σ’ αυτή τη φοβερή βεβήλωση της ημέρας του Κυρίου˙ οι πιο ελαστικοί, ωστόσο, έλεγαν ότι μπορούσαν να της κόβουν τα πόδια!

Η ίδια λεπτολογία εκδηλωνόταν και σε ό,τι αφορούσε τις διάφορες προσφορές καθώς επίσης και τις πράξεις εξαγνισμού και κάθαρσης. Ο χωρικός, που είχε ακουμπήσει σε μια σιταποθήκη στάρι προσφοράς, είχε το δικαίωμα να φυλάξει σ’ αυτήν «βέβηλο» στάρι; Πόσα χτυπήματα μπορούσε να δώσει με το σκουπόξυλο, σύμφωνα με το Νόμο; Κάποιος άλλος, που καθώς κουβαλούσε σπαράγγια για τη δεκάτη (το ένα δέκατο των γεωργικών προϊόντων που αφιερώνονταν στο Ναό), του έπεσαν μερικά κάτω στο χώμα, είχε το δικαίωμα να φάει αυτά που θα βλάσταιναν; Ο ευσεβής Ναζηραίος (Ιουδαίος ασκητής, που ήταν αφιερωμένος στο Θεό), που είχε τάξει να μη βάλει στο στόμα του ζωμό, είχε το δικαίωμα να φάει τα κρεμμύδια που θα είχε ζουλήξει από απροσεξία;

Ήταν τόση μεγάλη η τυπολατρία και η προσκόλληση στο Νόμο, ώστε να χρειάζονται διατάξεις για τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε οι Ισραηλίτες να ασκούν το έργο της φιλανθρωπίας. Ο παρακάτω πίνακας που δημοσιεύουμε, είναι απόσπασμα από το Ταλμούδ (συλλογή με γνώμες των ραββίνων) και περιέχει διατάξεις για το πόσο έπρεπε να απλώσει το χέρι του ο πιστός Ισραηλίτης για να δώσει ελεημοσύνη στον φτωχό την ημέρα του Σαββάτου:  

Οι μεταφορές κατά το Σάββατο είναι δύο, δηλαδή τέσσερις μέσα στο σπίτι και δύο, δηλαδή τέσσερις έξω από το σπίτι. Πως συμβαίνει αυτό;

Ο φτωχός στέκεται έξω και ο οικοδεσπότης μέσα στο σπίτι.

1. Αν ο φτωχός απλώσει το χέρι του μέσα (στο σπίτι) και τοποθετήσει ένα αντικείμενο μέσα στο χέρι του οικοδεσπότη ή αν ο φτωχός πάρει ένα αντικείμενο από το χέρι του οικοδεσπότη και το φέρει έξω, τότε ο φτωχός είναι ένοχος και ο οικοδεσπότης δεν είναι ένοχος.

2. Αν ο οικοδεσπότης απλώσει το χέρι του έξω από το σπίτι και τοποθετήσει ένα αντικείμενο μέσα στο χέρι του φτωχού ή αν πάρει ένα αντικείμενο από εκεί και το μεταφέρει μέσα, ο οικοδεσπότης είναι ένοχος και ο φτωχός δεν είναι ένοχος. 

3. Αν ο φτωχός απλώσει το χέρι του μέσα στο σπίτι και ο οικοδεσπότης πάρει ένα αντικείμενο ή τοποθετήσει ένα αντικείμενο μέσα στο χέρι του φτωχού και το μεταφέρει έξω κανένας δεν είναι ένοχος.

4. Αν ο οικοδεσπότης απλώσει το χέρι του έξω από το σπίτι και ο φτωχός πάρει ένα αντικείμενο από το χέρι του πλουσίου ή τοποθετήσει ένα αντικείμενο μέσα στο χέρι του πλουσίου και το μεταφέρει μέσα κανένας δεν είναι ένοχος.

Όλος αυτός ο παραλογισμός από εντολές και απαγορεύσεις, ανάγκαζε τους πιστούς, ακόμα και Ραβίνους να στρεψοδικούν, εφευρίσκοντας και χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα. Λέγεται, πως ο ξακουστός  Ραβίνος Ιλλέλ, για να παρακάμψει την εντολή που έλεγε να χαρίζονται τα χρέη κάθε επτά χρόνια κατά τη διάρκεια του λεγόμενου Σαββατικού έτους, επινόησε το προσμπάλ, ένα έγγραφο που εξασφάλιζε την πληρωμή κάθε πίστωσης. Αλλά και ο απλός λαός δεν πήγαινε βέβαια πίσω. Για παράδειγμα, αφού το Σάββατο δεν έπρεπε να περπατούν πιο μακριά από τη «σαββατική οδό», δηλαδή έξι στάδια (1110,9 μέτρα), έφτιαχναν από μόνοι τους μια φανταστική κατοικία, το ερουβά, από το οποίο μπορούσαν σύμφωνα με το Νόμο, να ξεκινούν πάλι για να διανύσουν τα έξι στάδια.

Έχοντας όλα τα παραπάνω υπόψη, δεν είναι παράξενο πως σχεδόν όλοι οι Ιουδαίοι, δεν τηρούσαν όλες αυτές τις παράλογες διατάξεις και τις παράβαιναν, κάτι που ομολογεί ευθαρσώς και ο απόστολος Πέτρος κατά την διάρκεια της Αποστολικής συνόδου, ονομάζοντας όλη αυτή την κατάσταση ζυγό: «Τώρα λοιπόν, γιατί πειράζετε τον Θεό βάζοντες ζυγό στον τράχηλο των μαθητών, τον οποίον ούτε οι πατέρες μας ούτε εμείς μπορέσαμε να βαστάξουμε;» Πράξεις των αποστόλων 15:10.

Αλλά και ο Χριστός ερχόμενος στον κόσμο, κατάλαβε πολύ καλά, πως με την υπερβολική προσήλωση στο Νόμο έτσι όπως είχε καταντήσει, κινδύνευε ο ψυχικός κόσμος των Ιουδαίων, γι’ αυτό και εξήγγειλε το περίφημο, «πως το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο και όχι άνθρωπος για το Σάββατο» Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο 2:28. Αλλά και οι συνεχιστές του έργου του, οι μαθητές του και οι Απόστολοι, όταν ο Χριστιανισμός κινδύνεψε να καταστεί μία ακόμη Ιουδαϊκή αίρεση, συγκάλεσαν το 47 – 48 μ.Χ. στα Ιεροσόλυμα, την Αποστολική Σύνοδο, στην οποία αποφάσισαν, πως για να γίνει κάποιος Χριστιανός δεν χρειάζεται να τηρεί τον Νόμο, ελευθερώνοντας έτσι τον άνθρωπο από τον παραλογισμό του.

Δυστυχώς όμως, με το πέρασμα των χρόνων ο φορμαλισμός που κατήγγειλε ο Χριστός και οι μαθητές του, δηλαδή η προσκόλληση στην εθιμοτυπία και η τήρηση κάποιων εντολών παραβλέποντας την ουσία που είναι η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, εισχώρησε στον Χριστιανισμό. Το νομικό πνεύμα για μια ακόμη φορά έχει νικήσει, λες και ο άνθρωπος κινούμενος από μαζοχισμό απεμπολεί την ελευθερία που του χάρισε ο Χριστός και υποτάσσεται σε νεκρές φόρμες και σχήματα. Για μια ακόμη φορά οι πιστοί βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος ή έχουν πάθει, αυτό που έχει πει έξοχα ο Κινέζος σοφός Κομφούκιος:

«Όταν το δάχτυλο δείχνει το φεγγάρι, ο ηλίθιος κοιτά το δάχτυλο!»   

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ντανιέλ Ροπς: Η καθημερινή ζωή στη Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού

2. Σχολικό εγχειρίδιο Θρησκευτικών της Α΄Τάξης Γυμνασίου 1997, Έκδοση ΙΑ΄ 

3. Γλωσσάριο της Αγίας Γραφής της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, λήμμα νόμος

4. Καινή Διαθήκη, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδας

 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή! Χωρίς όνομα ή κάποιο ψευδώνυμο δεν γίνεται δημοσίευση σχολίου. Επίσης δεν πρέπει να είναι υβριστικό και άσχετο με το θέμα του άρθρου.